Miechów: liturgia przy najstarszej w Europie replice Grobu Chrystusa

Wielkopiątkowej liturgii w oparciu ryt bożogrobców w unikatowej w Polsce bazylice Grobu Bożego w Miechowie, przewodniczył bp Marian Florczyk. W Miechowie znajduje się najstarsza w Europie replika Grobu Bożego wykonana przez bożogrobców.Rozważania stacji drogi krzyżowej przygotowali m.in. lekarze, siostry zakonne, nauczyciele, kawalerowie Grobu Bożego, dzieci i młodzież, wolontariat.

Zgodnie z wieloletnim obyczajem biskup z Kielc prowadzi zawsze nabożeństwo liturgii Wielkiego Piątku i Drogi Krzyżowej po gotyckich krużgankach pamiętających czasy św. Jadwigi Królowej i Jagiełły, który pielgrzymował tutaj 12 razy.

W słowie wygłoszonym do tysięcy miechowian i pielgrzymów z różnych stron Polski, bp Marian Florczyk mówił o samotności krzyża, która była charakterystyczna dla męki Jezusa – pomimo obecności Jego Matki i kilku towarzyszących mu osób. Biskup odnosił krzyż do różnych sytuacji ludzkich, mówił m.in. o krzyżu małżeńskim, o krzyżu choroby i śmierci dziecka.

Nabożeństwo wielkopiątkowe nawiązywało do oryginalnego, zachowanego od stuleci rytu liturgicznego bożogrobców miechowskich – stróżów miechowskiej świątyni od XII wieku. Przed biskupem z Najświętszym Sakramentem ubrane biało dziewczęta niosły na poduszkach atrybuty Męki Pańskiej – gwoździe, młotek, włócznię, drabinę, ciernie. Sześć dziewcząt niosło figurę Pana Jezusa na marach.

W procesji szli rycerze Grobu Bożego w charakterystycznych strojach, kanonicy miechowscy, rajcy miejscy, parafianie i licznie przybywający w tym dniu do Miechowa pielgrzymi.

Niesione procesjonalnie mary Pana Jezusa zostały włożone do grobu w kaplicy Grobu Bożego w bazylice. Za znawców przedmiotu jest on uznawany za najwierniejsza replikę jerozolimskiego grobu Bożego na świecie.

Grób Chrystusa w Jerozolimie – kilkakrotnie niszczony i odbudowywany – oraz jego kopia w miechowskiej bazylice mają kilka istotnych szczegółów charakterystycznych. By zajrzeć do wnętrza grobu, trzeba się pochylić. Zarówno jerozolimski, jak i miechowski grób Chrystusa w swej dolnej części jest wykuty z kamienia. Odpowiada on opisowi ewangelicznemu.

W Jerozolimie w 1114 r. powstało zgromadzenie bożogrobców. Głównym zadaniem zakonników była straż przy Grobie Chrystusa oraz opieka nad przybywającymi tu licznie pielgrzymami. Zakon od początku cieszył się prestiżem w Europie.

Osiedlając się w XII wieku w Polsce – w Miechowie, bożogrobcy wprowadzili tu swoją specyficzną liturgię i nabożeństwa, wcześniej nieznane, m.in. rozpowszechnili zwyczaj urządzania grobu Chrystusa w kościołach w Wielki Piątek. Bożogrobców sprowadził wielmoża małopolski komes Jaksa herbu Gryf powracając z Ziemi Świętej i ufundował im kościół i klasztor w swych dobrach, na złożonym kopczyku świętej ziemi z Jerozolimy.

W 1819 r. nastąpiła kasata zakonu bożogrobców, ale wieloletnie starania kolejnych proboszczów miechowskich o przywrócenie dawnej rangi zostały zwieńczone sukcesem: w 1996 r. kościół został podniesiony do godności bazyliki mniejszej.

Obecnie zakon jest stowarzyszeniem duchownych i świeckich, nie związanych ślubami zakonnymi, działa w ponad 40 krajach. Bożogrobcy aktywnie wspierają katolików w Ziemi Świętej, utrzymują i prowadzą tam blisko 100 szkół. Bożogrobcy formalnie powrócili do Polski w latach 90. XX wieku.

W 1995 r. mianowano kardynała Józefa Glempa Wielkim Przeorem i utworzono zwierzchnictwo bożogrobców w Polsce. Jego siedziba znajduje się w Miechowie, przy Bazylice Mniejszej Grobu Bożego. Zakon Bożogrobców liczy obecnie 28 tys. członków na świecie, w Polsce należy do niego 240 osób.