Międzynarodowa Konferencja Naukowa w 100. rocznicę promulgacji Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1917 roku

– Przyszłość ma swoje korzenie w przeszłości – podkreślali uczestnicy Międzynarodowej Konferencji Naukowej poświęconej setnej rocznicy promulgacji Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1917 roku. Spotkanie zatytułowane „NON NOVA SED NOVE – Codex Iuris Canonici 1917 w setną rocznicę promulgacji” miało miejsce 18 października na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II. Wziął w nim udział sekretarz generalny Konferencji Episkopatu Polski, bp Artur Miziński.

Konferencję „Non Nova Sed Nove – Codex Iuris Canonici 1917 w setną rocznicę promulgacji” poprzedziła Msza św. w języku łacińskim pod przewodnictwem bp. Artura Mizińskiego w kościele akademickim KUL. Eucharystię koncelebrowali księża profesorowie, doktoranci i studenci. Uczestniczyli w niej pracownicy Instytutu Prawa Kanonicznego i zaproszeni na konferencję goście.

Otwarcia dokonał rektor KUL ks. prof. dr hab. Antoni Dębiński, a słowa powitania skierował do uczestników prof. Krzysztof Wiak, dziekan Wydziału Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji KUL. Pierwszej sesji spotkania poświęconej Kodeksowi Prawa Kanonicznego sprzed 100 lat przewodniczył bp Artur Miziński, sekretarz generalny Konferencji Episkopatu Polski. Drugiej zaś ks. dr hab. Ambroży Skorupa, prof. KUL. Podczas trzeciej sesji prof. dr Damián Němec OP z Uniwersytetu Palackiego z Ołomuńca w Czechach wygłosił referat zatytułowany „CIC 1917 w Kościele łacińskim w Czechach i na Słowacji”. Ks. prof. dr hab. Józef Krukowski mówił zaś o recepcji „Codex Iuris Canonici 1917” w Polsce, tekst „Źródła Codex Iuris Canonici 1917” wygłosił natomiast ks. dr hab. Krzysztof Burczak, prof. KUL.

Podczas spotkania, w którym wzięli udział naukowcy z wielu ośrodków naukowych z kraju i zagranicy, podkreślano m.in. znaczenie „Codex Iuris Canonici z 1917 r.” dla reformy sfery dyscyplinarnej społeczności Kościoła.

Wobec mnogości norm prawnych i ich zbiorów, na Soborze Watykańskim I zrodziła się idea sporządzenia kodeksu na wzór Kodeksu Napoleona z 1804 roku. Kodeks ten zachowywał pewne elementy dawnego stanu prawnego, ale wprowadzał wiele nowoczesnych rozwiązań, zarówno w sferze materii prawnej, jak i technice redagowania norm prawnych.

W podobny sposób miała pracować powołana przez papieża Piusa X w „Motu proprio arduum sane munus” z dnia 19 marca 1904 roku komisja, której zadaniem było przygotowanie nie kompilacji, ale kodeksu sensu stricto. Zredagowano prawo Kościoła w formie zwięzłych i jasnych norm. Kodeks zawierał w sprawach zasadniczych prawo dawne, lecz zredagowane w nowoczesnej formie. Wprowadzono nowe przepisy o reformatorskim charakterze. Unormowano wiele instytucji prawnych mających podstawę w zwyczaju lub doktrynie. Ustawodawstwo kościelne ukierunkowano bardziej na sferę wewnętrzną, mając na celu rozwój życia religijnego i moralnego.

Zbiór praw z 1917 roku był pierwszym w dziejach Kościoła Kodeksem. Ułatwił w znaczący sposób funkcjonowanie sądów i innych instytucji kościelnych. Stał się przedmiotem licznych komentarzy naukowych i naukowego dyskursu na uniwersytetach. – Uczczenie 100. rocznicy promulgacji „Codex Iuris Canonici” przez środowiska naukowe z Polski i zagranicy w formie konferencji naukowej, wydaje się być stosowną formą podkreślenia znaczenia wysiłku kodyfikacyjnego Kościoła – podkreślili organizatorzy spotkania.

„Codex Iuris Canonici” z 1917 roku ma dziś już historyczną wartość, ponieważ przestał obowiązywać w momencie promulgacji Kodeksu Prawa Kanonicznego, dokonanej przez papieża Jana Pawła II 25 stycznia 1983 roku. Jednak jak zauważyli organizatorzy konferencji, przyszłość ma swoje korzenie w przeszłości, a ciągłość prawa kanonicznego co do istoty tkwi w jego źródle, którym jest niezmienne prawo Boże.

Spotkanie zorganizowały: Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji KUL, Instytut Prawa Kanonicznego i Katedra Historii Prawa Kanonicznego.