Dyrektor Caritas Polska: niezbędne dalsze zacieśnianie współpracy międzynarodowej na rzecz Ukrainy

Wojna na Ukrainie przestała mieć wyłącznie wymiar regionalny. Jej skutki społeczne, polityczne i gospodarcze już teraz odczuwane są na całym świecie. To pokazuje, że niezbędne jest dalsze zacieśnianie współpracy międzynarodowej – podkreślił ks. Marcin Iżycki, dyrektor Caritas Polska, podczas briefingu dla dziennikarzy zorganizowanego na zakończenie trzydniowego spotkania Partners Meeting i Forum Dobroczynności, poświęconego międzynarodowej odpowiedzi sieci Caritas na kryzys w Ukrainie.

W spotkaniu Partners Meeting wzięło udział przeszło 50 delegatów z ponad 20 organizacji należących do sieci Caritas Europa i szerszej konfederacji Caritas Internationalis, które wspierają pomoc humanitarną w Ukrainie i działania na rzecz ukraińskich uchodźców w Polsce. Była to okazja do wspólnej refleksji nad dotychczasową reakcją na kryzys i planowaniem dalszych kroków.

Pierwsze 100 dni działań pomocowych podsumowali członkowie międzynarodowych struktur Caritas, jak również dyrektorzy Caritas Polska, Caritas Ukraina i Caritas Spes.

Caritas Polska przekazała do tej pory na Ukrainę dary rzeczowe o wartości ponad 140 mln zł. Jest to głównie żywność, środki higieniczne i zaopatrzenie medyczne, leki wózki inwalidzkie czy generatory prądu. Do tej pory przekazano około 20 tys. ton różnego rodzaju darów.

Pomoc uchodźcom świadczyło ok. 20 tys. wolontariuszy. Specjalistyczną pomoc otrzymali niepełnosprawni, seniorzy, rodziny i dzieci. Caritas oferowała także pomoc psychologiczną i prawną.

Zapowiedziano rozszerzenie programu “Rodzina – rodzinie” na osoby, które zostały na Ukrainie. Wartość początkowa przedsięwzięcia wynosi milion euro. Planuje się też przekazanie takiej samej kwoty na pomoc psychologiczną dla osób z Ukrainy mierzących się z traumą spowodowaną wojną.

Na terenie całego kraju Caritas Polska uruchomiła 30 centrów pomocy migrantom i uchodźcom, Można tam uzyskać wsparcie psychologiczne, prawne, a także w zakresie pośrednictwa pracy, opieki nad dzieckiem oraz szereg kursów językowych lub pomagających znaleźć pracę.

W ramach akcji Paczka dla Ukrainy, do konkretnych ukraińskich rodzin trafiło 38 tys. paczek, przygotowanych zgodnie ze szczegółową specyfikacją. Wartość tej pomocy to ok. 13 mln zł.

Dyrektor Caritas Polska ks. Marcin Iżycki zapowiedział kolejne inicjatywy tej organizacji na rzecz Ukrainy. Już wkrótce zorganizowane zostaną wyjazdy wakacyjne dla ok. 2 tys. ukraińskich dzieci, na których będą one integrować się ze swoimi nowymi polskimi kolegami i koleżankami. Ponadto Caritas Polska zapewni ukraińskim dzieciom wyprawki do szkół.

– Wojna na Ukrainie przestała mieć wyłącznie wymiar regionalny. Jej skutki społeczne, polityczne i gospodarcze już teraz odczuwane są na całym świecie. To pokazuje, że niezbędne jest dalsze zacieśnianie współpracy międzynarodowej – podsumował dyrektor Caritas Polska.

Maria Nyman, sekretarz generalna Caritas Europa podkreśliła, że od początku rosyjskiej agresji na Ukrainę sieć Caritas w Europie wspiera ludzi dotkniętych wojną i jej konsekwencjami. Jak oceniła, praca realizowana przez Caritas Polska „jest ogromna i to robi wielkie wrażenie”.

Ukrainę, jak poinformowała, już 7 mln ludzi opuściło Ukrainę, a wewnątrz kraju swoje domostwa pozostawiło 8 mln obywateli. To mniej więcej 1 na 3 Ukraińców.

Podkreśliła, że rolą w Caritas Europa jest utrzymanie wspólnych działań w sieci pomocowej i jak najlepsza koordynacja tych działań. – Staramy się zapewnić jak najlepsze ukierunkowanie tego wsparcia – dodała Nyman.

Sieć Caritas działa w ok. 160 krajach na świecie, w Europie – w 46 krajach. – Każdy z tych krajów staramy się wspierać w jego działaniach

Wiadomo dziś, że najwięcej uchodźców z Ukrainy dotarło do Polski, gdzie Caritas zaczął natychmiast działać. Ale Ukrainę wspierają też inne kraje sąsiednie, „starając się zrobić wszystko, co tylko jest możliwe, a czasami także to, co nie jest możliwe” – mówiła sekretarz generalna Caritas Europa.

Caritas w Europie poprzez sieć swoich placówek mógł zmobilizować pomoc finansową, ale też inne rodzaje wsparcia: wsparcie techniczne czy budowanie potencjału. – Staramy się być razem i orientować się, gdzie i jak najlepiej wspierać naszych partnerów – powiedziała Maria Nyman.

– Pośród tych okropieństw, z którymi wiąże się wojna, widzimy tu promień światła dzięki działaniom Caritas i innych podmiotów. Wiemy, że potrzeby na Ukrainie są ogromne, więc to wsparcie będzie potrzebne jeszcze przez dłuższy czas. Musimy zostać z tymi, którzy są najbardziej dotknięci wojną. Wartość zniszczeń materialnych na Ukrainie już teraz jest szacowana na ok. 100 mld dol. Ale ważniejsze są straty ludzkie – ludzie zginęli, zostali ranni, doświadczyli traumy. Im trzeba będzie pomagać jeszcze bardzo długo. Czasami wydaje się, że ta nasza pomoc to tylko kropla w morzu potrzeb, ale z drugiej strony ta kropla ratuje życie, przywraca ludziom godność i jeśli tych kropli jest bardzo wiele to zbierze się z nich całe morze nadziei – podsumowała Maria Nyman.

Silvia Sinibaldi, dyrektor Caritas Europa ds. współpracy międzynarodowej i humanitarnej przypomniała, że Caritas Europa stara się od początku ogniskować wolę pomagania poprzez system „emergency appeal”, czyli system sygnalizacji potrzeb najbardziej wymaganych w danym momencie przez daną jednostkę Caritas z danego regionu. W ten sposób na Ukrainę skierowano już 100 mln dol., ale to oczywiście kropla w morzu tamtejszych potrzeb – mówiła Sinibaldi.

Jakie są obecnie największe wyzwania związane z udzielaniem wsparcia w Ukrainie? – Wojna trwa, staramy się mapować to, jakie są potrzeby i jakie wsparcie będzie najbardziej odpowiednie, co przekazać tym, którzy działają na miejscu. Na początku działania była bardzo chaotyczne, co związane było m.in. z ryzykiem dotyczącym osób przekraczających granicę ukraińską. Dlatego stworzyliśmy gorące linie telefoniczne, tak aby skutecznie dzielić się informacjami z Caritasami krajów sąsiadujących z Ukrainą i dzięki temu lepiej pomagać ludziom, którzy będą musieli opuścić swoje domy – wskazywała Sinibaldi.

Zaznaczyła, że Caritas Europa jest też odpowiedzialna za udzielanie pomocy długofalowej. Wdrożony został dzięki współpracy w ramach Caritas Internationalis mechanizm koordynacji poszczególnych działań. Jeśli chodzi o transport darów i pomoc nadgraniczną, wsparcie zaczęło działać bardzo szybko, ale nadal są obszary związane z pomocą techniczną, które wymagają usprawnienia.

Ks. Wiaczesław Hrynewycz, dyrektor Caritas-Spes przypomniał, że każdego dnia wielu ludzi także w Polsce śledzi wiadomości dotyczące sytuacji w Ukrainie, szukając pociechy z nadzieją, że wojna wkrótce się skończy. – Spotykamy twarze ludzi dotkniętych wojną, twarze zniszczone ranami zadanymi przez tę wojnę. Wojna nie wybiera, dotyka tak samo bogatych, jak i biednych, niszczy ludzką godność, dzieli i niesie ze sobą straszliwe konsekwencje – mówił, przywołujac obraz m.in. osieroconych jeszcze przed rosyjską agresją dzieci, które teraz są dodatkowo pozbawione dachu nad głową i wymagają stałej i natychmiastowej pomocy.

Zaznaczył, że Caritas Spes dociera do różnych miejsc, w tym ucierpiałych na skutek ostrzału wiosek, często położonych w specyficznych miejscach, jak region wokół elektrowni atomowej Czarnobyl. – Ludzie byli tam biedni już przed wojną, a w wyniku wojny stali się jeszcze biedniejsi – powiedział kapłan.

Jak zaznaczył, „czas dzielimy na przed wojną i po wojnie”. Pracownicy w różnych projektach musieli zaprzestać działań i całkowicie zmienić kurs. Pracowali w schronach, ale jednocześnie myśleli o własnych rodzinach i mierzyli się z koniecznością ewakuacji najbliższych. – Dzięki wsparciu Caritas w Polsce, mogliśmy stworzyć biuro w Warszawie do organizowania pomocy humanitarnej, czy nawet kontynuowania działań w Polsce, jeśli nie moglibyśmy tego zrobić w Ukrainie. Mierzymy się z trudnościami, ale nie jesteśmy sami. Mamy wsparcie naszej rodziny Caritas – dodał ks. Hrynewycz.

Od początku wojny wsparcie od Caritas-Spes, w postaci schronienia, wody, żywności, środków higienicznych i pomocy medycznej, otrzymało ponad 500 tys. osób. Organizacja prowadzi 34 centra pomocy, zapewniające potrzebującym m.in. bezpieczne schronienie na kilka lub kilkanaście dni. Działa także specjalna infolinia dla osób, które chcą uzyskać pomoc materialną i psychologiczną. Codziennie obsługuje ponad 1,2 tys. połączeń telefonicznych. Najbliższe plany zakładają więcej pomocy psychologicznej dla osób wewnętrznie przesiedlonych, wsparcie dla osób w tymczasowych lokalizacjach oraz rozwój call center.

Zapewnienie poszkodowanym przez wojnę bezpiecznego schronienia, pomoc żywnościowa czy wsparcie w obszarze ochrony zdrowia – to zadania, które na najbliższy rok stawia przed sobą Caritas Ukraina. Swoimi działaniami chce objąć 266 tys. osób. Od wybuchu wojny organizacja pomogła już ponad 850 tys. osób.

– Choć każdy z nas chce wrócić do normalnego życia, musimy pamiętać, że w wielu regionach naszego kraju trwa regularna wojna. Widzimy osoby w potrzebie – to największa motywacja do pracy, nie tylko w Caritas, ale w każdej organizacji humanitarnej. Rozpoczęliśmy już przejście z trybu awaryjnego na tryb planowanego działania. Wiemy, jakie są potrzeby i staramy się na nie odpowiadać – mówi Tetiana Stawnyczy, dyrektor Caritas Ukraina.

Poinformowała, że ponieważ sytuacja w jej kraju zmienia się dynamicznie z powodu prowadzonych działań wojennych, dlatego Caritas Ukraina działa obecnie na trzech rodzajach terenów: są to obszary blisko linii frontu, gdzie wspierane są osoby uciekające z terenu walk – im udzielana jest najbardziej podstawowa pomoc i wsparcie psychologiczne; są też obszary świeżo wyzwolone, gdzie oprócz potrzeb podstawowych jest też konieczność odbudowy domów; wreszcie pozostałe tereny, na których uciekinierzy mogą pozostać dłużej i gdzie istnieje potrzeba zbudowania społeczności i mechanizmów radzenia sobie z sobą.

W odpowiedzi na wystosowane przez obie ukraińskie organizacje Caritas apele kryzysowe, ogłoszone w sieci Caritas Internationalis, narodowe Caritas z kilkudziesięciu innych krajów zadeklarowały wsparcie w wysokości 4,5 mln euro dla Caritas-Spes i 18 mln euro dla Caritas Ukraina. W obu przypadkach wartość przekazanej pomocy przekroczy lub już przekroczyła te pierwsze deklaracje. Środki ukraińskim partnerom przekazała również Caritas Polska.