Mnichów: dzisiaj odpust w jedynej w diecezji parafii św. Szczepana

W Mnichowie k. Jędrzejowa jest dzisiaj obchodzony odpust św. Szczepana – to jedyny kościół w diecezji kieleckiej pod tym wezwaniem.

– Święcimy owies i uroczyście odsłaniamy obraz św. Szczepana, który takim pozostanie do Nowego Roku – mówi KAI mnichowski proboszcz, ks. Wiesław Kita.

Choć owies jest święcony tutaj od dawna, ta tradycja zdaniem proboszcza jest coraz słabsza, gdyż „nie ma koni, nie hoduje się gęsi, więc i owies nie jest wysiewany”. – Co zaskakujące, odpust św. Szczepana nie jest zbyt mocno zakorzeniony w świadomości parafian, na rzecz dwóch odpustów maryjnych, z racji obecności w kościele cudownego koronowanego wizerunku Matki Bożej. – Przypominamy o łaskach przywiązanych do odpustu św. Szczepana. Wprowadzamy odsłanianie i zakrywanie wizerunku męczennika na wzór obrazów koronowanych – dodaje proboszcz.

Obraz patrona w ołtarzu głównym to wyobrażenie św. Szczepana w towarzystwie św. Macieja. Ks. dr Paweł Tkaczyk w opracowaniu „Kościół świętego Szczepana w Mnichowie. Zabytek drewnianej architektury sakralnej” (Kielce 2014), datuje zasuwę ołtarzową z wizerunkiem patrona na (prawdopodobnie) XVIII wiek. W górnej części przedstawiona została Trójca Święta, w centralnej – męczennicy: św. Szczepan (w dalmatyce) i św. Maciej, a jednym z typowych atrybutów towarzyszących świętemu jest kosz kamieni, którymi Szczepan zostanie ukamienowany. Ołtarz główny ma charakter rokokowy, wykonany jest w całości z drewna modrzewiowego.

Jak podają Dzieje Apostolskie, św. Szczepan był jednym z siedmiu diakonów młodego Kościoła, wybranym do sprawowania opieki nad wdowami i ubogimi (Dz 6, 1-6). Kiedy naraził się starszyźnie żydowskiej, podburzyła ona lud, stawiając w Sanhedrynie fałszywych świadków i oskarżając Szczepana o bluźnierstwo przeciw Świątyni i Prawu. Został ukamienowany w pobliżu Bramy Damasceńskiej. Kult świętego męczennika rozwinął się zaraz po jego śmierci, która dała początek prześladowaniom chrześcijan. Zapomniano jednak o miejscu jego pochówku.
Szczątki świętego odnaleziono w Jerozolimie, potem znalazły się one w Konstantynopolu, a w 560 r. dotarły do Rzymu, gdzie umieszczono je w bazylice św. Wawrzyńca za Murami.

W ikonografii św. Szczepan przedstawiany jest najczęściej w scenie kamienowania lub jako młody diakon, w dalmatyce. Jest patronem woźniców, stangretów, stajennych, murarzy, krawców, kamieniarzy, tkaczy, stolarzy, bednarzy. Ponad 80 miejscowości w Polsce wzięło nazwę od jego imienia.

Kościół mnichowski został zbudowany najprawdopodobniej w latach 1765-1770 z fundacji ks. Macieja Józefa Łubieńskiego, krakowskiego archidiakona i właściciela dóbr Mnichów. Świątynia to budowla barokowa, jednonawowa, o konstrukcji zrębowej, dwukondygnacyjna – pod kościołem znajduje się murowana kaplica.
W głównym ołtarzu odbiera cześć obraz Najświętszej Maryi Panny z Dzieciątkiem, a na zasuwie patron dzisiejszego dnia – św. Szczepan oraz św. Maciej.

Jednolitość drewnianego wystroju całego wnętrza stawia kościół mnichowski w czołówce tego typu świątyń w Europie.