Mniej śmieci – więcej pamięci: o promocji ekologicznej wrażliwości na cmentarzach

Ruszyła akcja „Mniej śmieci – więcej pamięci”, która jest wspólną inicjatywą środowisk włączonych w działania ekologiczne. Dzień Wszystkich Świętych to dla Polaków ważny moment i tradycja. Niektórzy mówią – trzecie najważniejsze święto w roku. Niestety czas wspominania szybko mija, a pozostawione przy cmentarzach śmieci będą się rozkładać dłużej niż szczątki naszych zmarłych. Akcja jest zaproszeniem do uważniejszego zaplanowania tegorocznej obecności na cmentarzu i głębszego dotknięcia sensu uroczystości. Organizatorzy proponują szereg konkretnych działań, które mogą uczyć ten dzień piękniejszym.

Dotknąć sensu

Pamięć o zmarłych jest dla nas wyjątkowo istotna. Szukamy symboli, które dadzą wyraz tego, jak bardzo bliscy, którzy odeszli do wieczności, są dla nas ważni. Zapełniamy cmentarze zniczami, kwiatami i różnymi dekoracjami. To wszystko z jednej strony tworzy piękny klimat i tradycję, z której jako Polacy możemy być dumni. Nasze rozświetlone i zadbane cmentarze są wyjątkowe. Z drugiej strony, jak w każde święta, łatwo zatracić sens samej uroczystości. W dobrej wierze kupujemy dużo i obficie, korzystając z okazji i promocji, które przygotował dla nas rynek. Tak staramy się wyrazić emocje związane z tęsknotą za bliskimi, nie myśląc zbyt dużo o sposobach, w jaki to robimy. Akcja „Mniej śmieci – więcej pamięci” nie jest, wbrew pozorom, zaproszeniem do rezygnacji z tradycji – jest zaproszeniem, by do niej powrócić.

Ten rok będzie też okazją do bardziej indywidualnej obecności na cmentarzu. Może to dobry czas by zauważyć na nowo, że ważniejsze od naszej hucznej obecności i dekoracji jest to, co mamy w naszych sercach.

Niechaj im świeci/śmieci na wieki wieków…

Każdego roku na śmietnikach pozostają po naszych uroczystościach tony śmieci. Plastikowe wieńce, sztuczne kwiaty, okazałe znicze. Przynosimy to z nadzieją, że posłuży dłużej niż naturalne dekoracje, ale efekt niestety często ociera się o kicz.

Alternatywą jest korzystanie z tego, co przynosi kolorowa jesień. Naturalne wianki to efekt pracy ludzkich rąk. To sztuka, która wyraża emocje, dobre intencje, talent, troskę… To nieporównywalnie piękniejszy dar niż produkowane masowo sztuczne dekoracje. Stworzenie ozdób w domu okazuje się być całkiem proste, a poświęcony czas może być okazją do wspominania bliskich i prawdziwego rodzinnego świętowania. Można też przy okazji wesprzeć lokalnych twórców.

– W parafii moich dziadków ksiądz zakazał zostawiania plastikowych kwiatów na grobach ze względu na przykazanie miłości do… planety. Bunt trwał kilka tygodni. Teraz wszystko pięknie działa – komentuje akcję pani Agnieszka na jednej z Facebookowych grup. – Kiedyś było trochę skromniej, przynosiliśmy na groby gałązki świerku, wkładaliśmy do wazonu kwiaty. Zapalaliśmy znicze, ale nie było ich tyle. Najważniejsza jest modlitwa, Msza święta i pamięć o zmarłych. Dzisiaj chyba kupujemy trochę za dużo – zauważa pani Helena, odwiedzająca warszawski cmentarz.

Zaangażowane organizacje z całej Polski

– Cieszymy się, że ta akcja staje się przestrzenią wspólnego działania wielu środowisk: projekt Anielskie Ogrody i Parafialny Zespół Ekologiczny w Bytnicy jako pomysłodawcy inicjatywy, Ruch Świętego Franciszka z Asyżu (REFA), Światowy Ruch Katolików na Rzecz Środowiska, czy autorka bloga Inżynier w Zielonych Okularach. Robimy krok w stronę własnego nawrócenia, gdy stawiamy ważne pytania o sens i celowość naszego działania. I do takiego kroku zapraszamy wszystkich, dla których modlitwa za zmarłych jest ważna – powiedział br. Cordian Szwarc OFM, który w ramach projektu Caritas Laudato Si włączył się w inicjatywę.
Do akcji „Mniej śmieci – więcej pamięci” zaproszone są też w sposób szczególny parafie, stowarzyszenia, fundacje, ekologiczne instytucje i wszyscy, którzy w swoich działaniach znajdą przestrzeń, by pochylić się nad dobrem naszej planety. Wystarczy napisać do inicjatorów lub dołączyć do wydarzenia na Facebooku.

Dobre praktyki

O czym warto pamiętać, wybierając się w tym roku na cmentarz?
• segreguj śmieci – kilka tygodni przed uroczystościami sprzątamy nagrobki naszych bliskich. Zadbajmy o to, by śmieci trafiły do odpowiednich kontenerów. Warto zapoznać się z zasadami, jakie obowiązują w danym regionie.
• wykorzystaj zniczodzielnie albo stwórz własną. To półki ustawione przy wejściach na cmentarze, na których odbywają się zniczowe wymiany. W wielu zniczach wystarczy zmienić wkład
• naturalny wianek – podczas spaceru zbierz w lesie kilka długich pędów igliwia, dzikiego wina, jarzębiny, gałązek głogu czy dzikiej róży. Można wykorzystać też naturalne trawy, szyszki i kwiaty – wystarczy zwinąć wszystko w wianek czy wiązankę, by skomponować piękną i naturalną dekorację
• znicz DIY – do słoika włóż świeczkę i wypełnij kamyczkami, kasztanami lub szyszkami. Ozdób sznurkiem i małymi gałązkami świerku
• zrezygnuj z chemii – detergenty wykorzystywane przez nas na cmentarzu spływają do gleby i przenikają do wód gruntowych. Warto zaopatrzyć się w naturalne środki czyszczące, np. ocet, soda.
• wybierz kwiaty lokalne, które nie są transportowane z dalekich krajów i nie wymagają użycia dużej ilości pestycydów.
• Usiądź z rodziną w domu, zaparz herbatę, wyciągnij stare albumy, wspomnij bliskich, nie zapomnij o modlitwie.