Moskwa: Pochowano Aleksego II

W moskiewskiej świątyni Chrystusa Zbawiciela odprawiono 9 grudnia liturgię żałobną za duszę zmarłego 5 grudnia zwierzchnika Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego (RKP), patriarchy Aleksego II.

Przewodniczył jej metropolita smoleński i kaliningradzki Cyryl, pełniący obowiązki głowy Kościoła do czasu wyboru nowego zwierzchnika. Uczestniczyli w niej przedstawiciele wszystkich Kościołów prawosławnych, w tym kilku patriarchów i innych zwierzchników – łącznie ok. 200 hierarchów i księży, oraz delegacje innych wyznań chrześcijańskich i wspólnot religijnych.

Wszyscy duchowni ubrani byli w białe szaty, które symbolizują uroczyste przejście duszy Zmarłego do wiecznego życia. Centralna część świątyni tonęła w białych różach – kwiatach, które szczególnie sobie upodobał patriarcha Aleksy II. Podczas liturgii śpiewały 4 słynne chóry cerkiewne – Ławry Świętej Trójcy i św. Sergiusza, cerkwi Chrystusa Zbawiciela oraz klasztorów Srieteńskiego i Święto-Gołutwinowskiego. Modlitwy wypominkowe za duszę Zmarłego odmawiano w 12 językach.

Wraz z Cyrylem liturgię koncelebrowali m.in. patriarchowie: konstantynopolski – Bartłomiej I, gruziński – katolikos Eliasz II i rumuński – Daniel, arcybiskupi: Aten i całej Grecji – Hieronim oraz Tirany i całej Albanii – Anastazy, metropolici: Ziem Czeskich i Słowacji – Krzysztof, czarnogórski – Amfilochiusz i fiński Leon. Obecni byli katolikos wszystkich Ormian Garegin II, syro-malankarski arcybiskup Bombaju Geevargese Mar Koorillos, anglikański biskup Londynu – Richard Chartres, biskupi ewangeliccy z Niemiec, Norwegii, Finlandii i innych krajów.

Na czele delegacji watykańskiej stał kard. Walter Kasper, przewodniczący Papieskiej Rady Popierania Jedności Chrześcijan, a w jej składzie byli m.in. kard. Roger Etchegaray, emerytowany przewodniczący Papieskich Rad „Iustitia et Pax” i „Cor Unum” oraz przedstawiciel Stolicy Apostolskiej w Rosji abp Antonio Mennini. Do Moskwy przybył również brat Alois, przeor Wspólnoty z Taizé.

Licznie reprezentowany był świat polityki. W świątyni Chrystusa Zbawiciela obecni byli prezydenci: Rosji – Dmitrij Miediediew, Armenii – Serż Sarkisjan, Białorusi – Alaksandr Łukaszenko, Mołdawii – Vladimir Voronin i Serbii – Boris Tadić, premier Rosji Władimir Putin oraz szereg innych polityków.

„Był człowiekiem formatu nie tylko narodowego, ale również planetarnego” – powiedział o zmarłym metropolita Cyryl. Zaapelował, aby u trumny zmarłego złożyć nie tylko wieńce kwiatów, ale „najważniejszy wieniec – naszą gorącą i serdeczną modlitwę, naszą gotowość podążania tą drogą, nikogo nie urażając konfliktami i wrogością, nie próbując umacniać władzy siłą, ale niosąc ludziom swoje serca”.

Mówca przypomniał, że 18 lat temu Aleksy II objął Kościół osłabiony dziesięcioleciami represji. „Podobnie jak chory, któremu po długim pobycie w łóżku pozwolono wstać, nasz Kościół na początku był słaby” – zauważył hierarcha. Podkreślił, że w tym samym czasie stanęły przed Rosją „ogromne wyzwania historyczne”. „Słaby Kościół rosyjski musiał wziąć na siebie te wyzwania, nie porzucił swojego narodu i pomógł mu urosnąć w wierze” – dodał.

Podczas nabożeństwa metropolita stracił przytomność. Ok. godz. 12.20 czasu moskiewskiego służby medyczne wyniosły go ze świątyni. Dość szybko jednak odzyskał przytomność, powrócił i dalej przewodniczył ceremonii.

Po zakończeniu liturgii trumnę z ciałem patriarchy wyniesiono na zewnątrz i przeniesiono w procesji wokół cerkwi, po czym przy wtórze 12 uderzeń dzwonu Chrysusa Zbawiciela kondukt żałobny udał się do soboru katedralnego Objawienia Pańskiego. Odbędą się tam obrzędy pogrzebowe.

Trumna z doczesnymi szczątkami zwierzchnika RKP była wystawiona w największej świątyni moskiewskiej od 6 grudnia. W tym czasie hołd zmarłemu oddało ponad 80 tys. osób. Aby wejść do środka wierni stali wiele godzin w długiej kolejce, także w nocy, mimo chłodu i deszczu.

Pogrzeb patriarchy odbył się w stołecznym soborze katedralnym Objawienia Pańskiego na Jełochowie. W godzinę po zakończeniu nabożeństwa żałobnego za jego duszę i po procesjonalnym okrążeniu świątyni Chrystusa Zbawiciela pochód z jego trumną wyruszył w stronę katedry. Rozległo się wówczas 12 uderzeń dzwonu tej cerkwi.

Na widok wynoszonej trumny tłum wiernych oczekujących na zewnątrz wznosił okrzyki „Nie przestawaj modlić się za nas!”. Na czele szli kapłani z chorągwiami i białym kłobukiem – nakryciem głowy patriarchy. Następnie kroczyli hierarchowie niosący trumnę, a za nimi pozostali uczestnicy uroczystości żałobnych. Procesja odbywała się przy dźwiękach pieśni „Święty Boże” i biciu wielkich cerkiewnych dzwonów. Mniszki rzucały kroczącym białe róże pod nogi, tak że z czasem cała droga pochodu została usłana kwiatami.

Po dotarciu na miejsce odbyła się krótka uroczystość pogrzebowa, po czym trumnę ze zwłokami Aleksego II złożono – zgodnie z jego życzeniem – w kaplicy Zwiastowania Pańskiego soboru katedralnego.

Patriarcha moskiewski i Wszechrusi Aleksy II zmarł 5 bm. w swej podmoskiewskiej rezydencji Pieriediełkino w wieku 79 lat. Oficjalnie nie podano ani przyczyny, ani dokładnej daty zgonu. Swój urząd głowy Kościoła pełnił od 10 czerwca 1990 r.