Msza św. w intencji abp. Stanisława Galla – biskupa Wojsk Polskich

W intencji abp. Stanisława Galla odprawiona została w katedrze polowej Msza św. Dziś przypada 82. rocznica śmierci pierwszego biskupa Wojsk Polskich (tak ówcześnie określano biskupa polowego). Po zakończonej Eucharystii bp Wiesław Lechowicz przewodniczył modlitwie przy grobie hierarchy.

– W ubiegłym roku na rynku pojawiła się książka Krzysztofa Żabierka, Arcybiskup Stanisław Gall. Kapłan, żołnierz polityk. W tych trzech słowach wyraża się całe życie i całe zaangażowanie abp. Stanisława Galla – powiedział na początku Mszy św. bp Wiesław Lechowicz.

Ordynariusz wojskowy przypomniał, że abp Stanisław Gall odegrał ważną rolę w działaniach wychowawczych i oświatowych wśród żołnierzy, m.in. w zwalczaniu analfabetyzmu. Podkreślił jego rolę w „wyposażaniu żołnierza w wieczne wartości, krzewieniu patriotyzmu i tężyzny moralnej”. – Długofalowo przełożyło się to na siłę tworzonej od podstaw armii, która już chwilę po odzyskaniu niepodległości przez Ojczyznę zmuszona była stanąć do walk o utrzymanie granic przeciwko bolszewickiej nawale – powiedział.

Bp Lechowicz dodał też, że abp gen. dyw. Stanisław Gall, był nie tylko oficerem Wojska Polskiego, ale „żołnierzem Chrystusa”. – Przekształcił służbę duszpasterską w armii istniejącą w niej od samych początków polskiej państwowości w zinstytucjonalizowany, nowoczesny organizm oparty na prawie kościelnym i zasadach wojskowych. – To on formował korpus duchowieństwa wojskowego, w tym jego hierarchię, rozpisał szczegółowo uprawnienia obowiązki i zadania. Polecamy świętej pamięci abp. Galla Bożemu miłosierdziu, ale też prośmy w tych intencjach, które były drogie jego sercu, a więc w intencji kapelanów Wojska Polskiego, w intencji żołnierzy Wojska Polskiego, w intencji funkcjonariuszy służb mundurowych – powiedział bp Lechowicz.

Eucharystię koncelebrowali ks. mjr Rafał Kaniecki, kanclerz kurii biskupiej, ks. płk SG Zbigniew Kępa, dziekan Straży Granicznej, ks. płk Sebastian Piekarski, proboszcz katedry polowej, ks. ppłk Marcin Janocha, szef sekretariatu biskupa polowe, ks. mjr Mateusz Korpak, kierownik Wydziału Duszpasterskiego Kurii Biskupiej Ordynariatu Polowego, ks. kpt. SOP Piotr Zamaria, kapelan SOP oraz ks. por. Karol Bernatek i ks. por. Jacek Białek, wikariusze katedry polowej.

Po zakończonej Mszy św. celebransi oraz wierni zeszli do krypty, w której bp Wiesław Lechowicz przewodniczył modlitwie w intencji pierwszego biskupa polowego. Przy grobie hierarchy złożone zostały kwiaty i zapalony znicz.

***

Stanisław Gall, właśc. Stanisław Gała, urodził się 21 kwietnia 1865 r. w Warszawie. Studiował w latach 1880–1883 w seminarium duchownym w Warszawie, następnie w latach 1883–1887 w Rzymie filozofię, teologię i prawo kanoniczne. W 1887 r. obronił doktorat z filozofii. Święcenia kapłańskie przyjął w Warszawie 29 czerwca 1887 r. Po święceniach pełnił posługę duszpasterską na Służewie. W 1889 r. został profesorem liturgiki i filozofii warszawskiego seminarium duchownego, następnie wicerektorem seminarium. W 1910 r. mianowano go rektorem seminarium.

29 lipca 1918 r. papież Benedykt XV mianował go biskupem pomocniczym archidiecezji warszawskiej i biskupem tytularnym Halikarnasu. Sakrę biskupią przyjął w archikatedrze św. Jana Chrzciciela 17 listopada 1918 r. z rąk abp. Aleksandra Kakowskiego.

5 lutego 1919 r. został mianowany przez papieża Benedykta XV Biskupem Wojsk Polskich. Jego tytulatura odpowiadała generałowi porucznikowi (zmieniona w 1922 r. na generała dywizji). Rządy w duszpasterstwie wojskowym objął 21 lutego 1919 r. Odegrał wielką rolę w organizacji i funkcjonowaniu duszpasterstwa wojskowego podczas wojny polsko-bolszewickiej. Zorganizował kurię biskupią i sieć parafii garnizonowych.

Po 1926 r. począł krytycznie odnosić się do władz państwowych i Józef Piłsudskiego. W 1932 r. bp Gall złożył rezygnację z funkcji biskupa polowego, a w styczniu 1933 r. przeszedł w stan spoczynku jako oficer Wojska Polskiego. Po rezygnacji z funkcji biskupa polowego został mianowany 16 lutego 1933 r. przez Piusa XI arcybiskupem tytularnym Carpathus i powrócił do archidiecezji warszawskiej, w której do 1939 r. był wikariuszem generalnym. W styczniu 1939 r., po śmierci kard. Aleksandra Kakowskiego, został wybrany wikariuszem kapitulnym – tymczasowym rządcą archidiecezji, a 6 stycznia 1940 r. mianowany został przez papieża Piusa XII administratorem apostolskim archidiecezji warszawskiej.

Biskup Gall zachowywał w okresie okupacji bezkompromisową postawę wobec Niemców. Informował Watykan o sytuacji w kraju i o zbrodniach popełnianych przez okupanta. Zmarł 11 września 1942 r. w Warszawie. Spoczął w grobie rodzinnym na Cmentarzu na Starych Powązkach. 14 marca 2018 r. odbył się powtórny pogrzeb hierarchy, spoczął w krypcie Katedry Polowej Wojska Polskiego.