Msza św. w intencji uczestników akcji „Kutschera”

W intencji żołnierzy AK, biorących udział w akcji „Kutschera” odprawiona została w katedrze polowej Wojska Polskiego Msza św. Eucharystii przewodniczył ks. Jan Dohnalik, kanclerz Kurii Biskupiej Ordynariatu Polowego. Dziś przypada 78. rocznica wykonania wyroku na Franzu Kutscherze, nazywanego „katem Warszawy”. Ataku na dowódcę SS i policji dystryktu warszawskiego Generalnej Guberni dokonali 1 lutego 1944 r. żołnierze oddziału specjalnego Kedywu Komendy Głównej AK „Pegaz” (późniejszego Batalionu AK „Parasol”).

Do katedry wprowadzone zostały sztandary wojskowe oraz instytucji kombatanckich i szkół noszących imiona jednostek i bohaterów AK.

W homilii ks. ppłk Robert Krzysztofiak, kapelan Społecznego Komitetu Opieki nad Grobami Poległych Żołnierzy Batalionów „Zośka” i „Parasol” przypomniał tło historyczne i przebieg akcji „Kutschera”. Podkreślił, że pamięć o tamtych wydarzeniach jest przekazywana z pokolenia na pokolenie, mimo tego, że na wieczną wartę odchodzą już ostatni żyjący żołnierze Armii Krajowej. Zdaniem kapelana uczestniczący w akcji żołnierze „odznaczali się odwagą, męstwem i umiłowaniem Ojczyzny”. – Potrafili wznieść się ponad swoje „ja”, by działać i pokazać światu, że Polska jeszcze nie zginęła, a mimo trudności, duch w narodzie jest mocny – powiedział.

Ks. ppłk Krzysztofiak zachęcał, aby uczyć się odwagi i poświęcenia od żołnierzy Armii Polskiego Państwa Podziemnego. – Nie wolno nam zapomnieć i wymazać ich z historii naszego narodu. Mamy uczyć się odwagi, poświęcenia dla Ojczyzny, aby już nigdy żaden wróg nie okupował naszego kraju, nie niszczył kultury, tradycji i wiary – przekonywał.

Eucharystię koncelebrował ks. kmdr Janusz Bąk, kapelan środowisk kombatanckich. We Mszy św. uczestniczyli: sędzia Bogusław Nizieński – kawaler Orderu Orła Białego i przewodniczący Rady do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, Wojciech Lesiak – zastępca szefa Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz gen. bryg. Bogdan Dziewulski z Dowództwa Generalnego RSZ. Obecni byli żołnierze, kombatanci i przedstawiciele środowiska AK oraz Fundacji Polskiego Państwa Podziemnego z prezesem Mirosławem Chadą, harcerze i mieszkańcy Warszawy.
1 lutego w stolicy w miejscach związanych z akcją odbędą się uroczystości rocznicowe. W południe złożone zostaną kwiaty pod głazem poświęconym uczestnikom Akcji „Kutschera” w Alejach Ujazdowskich, a następnie pod tablicą upamiętniającą rozstrzelanie przez Niemców 300 mieszkańców Warszawy.

***
Akcja „Kutschera” to wykonanie wyroku przez żołnierzy oddziału specjalnego Kedywu Komendy Głównej AK „Pegaz” na Franzu Kutscherze, dowódcy SS i Policji na dystrykt warszawski Generalnego Gubernatorstwa. Kutschera z uwagi na okrucieństwo, m.in. cotygodniowe egzekucje mieszkańców stolicy, był nazywany „katem Warszawy”.

Ataku dokonali 1 lutego 1944 r. żołnierze oddziału specjalnego Kedywu Komendy Głównej AK „Pegaz”(później na bazie oddziału utworzono Batalion „Parasol”).

Akcją kierował Bronisław Pietraszewicz „Lot”. Oprócz niego w akcji udział wzięli: Maria Stypułkowska Chojecka „Kama”, Elżbieta Dziembowska „Dewajtis”, Anna Szarzyńska – Rewska „Hanka”, Stanisław Huskowski „Ali”, Zdzisław Poradzki „Kruszynka”, Michał Issajewicz „Miś”, Marian Senger „Cichy”, Henryk Humięcki „Olbrzym”, Zbigniew Gęsicki „Juno”, Bronisław Hellwig „Bruno” i Kazimierz Sott „Sokół”.

Udającego się do pracy Franza Kutscherę zaskoczono nieopodal pałacyku w Al. Ujazdowskich, gdzie znajdowała się komenda SS. Jego samochód został zablokowany, a następnie ostrzelany przez żołnierzy AK. Kutschera zginął na miejscu. Oprócz dowódcy SS i kilku innych Niemców, w akcji poległo czterech Polaków (dwóch w wyniku odniesionych ran i dwóch po dramatycznej ucieczce i skoku z mostu Kierbedzia do Wisły), a dwóch zostało rannych.

Po akcji „Kutschera” Niemcy zakończyli masowe morderstwa w Warszawie, które wcześniej powtarzały się z niezwykłą częstotliwością. Niemieccy dowódcy bali się, że spotka ich podobny los, dlatego wyraźnie zmniejszyły się represje wobec ludności, aż do wybuchu Powstania Warszawskiego.