Msza św. w uroczystość Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Watykanie

„Synod, który przeżywamy, wzywa nas, abyśmy stali się Kościołem, który powstaje, nie zamyka się w sobie, potrafi spojrzeć szerzej, wydostać z własnych więzień, aby wyjść na spotkanie światu” – powiedział Franciszek podczas Mszy św. w bazylice watykańskiej w uroczystość Świętych Apostołów Piotra i Pawła.

Podczas Eucharystii papież poświęcił paliusze dla 44 nowych arcybiskupów-metropolitów. Wśród nich był Polak, abp Józef Guzdek, metropolita białostocki, a także białoruski hierarcha o polskich korzeniach abp Józef Staniewski, któremu papież powierzył kierowanie archidiecezją mińsko-mohylewską. Mszy św. przewodniczył dziekan Kolegium Kardynalskiego kard. Giovanni Battista Re.

Na początku Mszy św. kardynał James Michael Harvey w zastępstwie kardynała-protodiakona przedstawił papieżowi nowych arcybiskupów-metropolitów, którzy proszą o wręczenie im paliuszy. Są one znakiem władzy, jaką każdy metropolita pozostający w jedności z Kościołem Rzymskim, sprawuje w swoim Kościele lokalnym. Paliusze te nałożą im następnie nuncjusze apostolscy w poszczególnych Kościołach metropolitalnych. Przysięgę wierności Ojcu Świętemu i jego następcom złożył w imieniu nowych metropolitów arcybiskup białostocki, Józef Guzdek. Następnie papież poświęcił paliusze.

Pierwsze czytanie liturgiczne (Dz 12,1-11) zgromadzeni usłyszeli po angielsku, drugie (2 Tm 4,6-9.17-1), po hiszpańsku, zaś Ewangelię (Mt 16,13-19) po łacinie.

W homilii komentując zawarty w czytanym fragmencie Dziejów Apostolskich (Dz 12, 1-11) opis cudownego uwolnienia Piotra z więzienia, gdzie Anioł Pański każe Piotrowi „wstać szybko” Franciszek podkreślił, że także i my jesteśmy wezwani do szybkiego powstania, aby wejść w dynamiczną rzeczywistość zmartwychwstania i pozwolić się prowadzić Panu po drogach, które chce nam wskazać. Papież zauważył, że chodzi tutaj o otwartość na nowe perspektywy, aby nie popadać w formalizm i rutynę, religię ceremonii i dewocji, ornamentu i pospolitych pocieszeń, chrześcijaństwo klerykalne, formalistyczne, przygasłe i zastygłe. „Synod, który przeżywamy, wzywa nas, abyśmy stali się Kościołem, który powstaje, nie zamyka się w sobie, potrafi spojrzeć szerzej, wydostać z własnych więzień, aby wyjść na spotkanie światu” – stwierdził Ojciec Święty.

Nawiązując natomiast do zawartego w drugim czytaniu dzisiejszej liturgii wyznania św. Pawła podsumowującego swe życie słowami: „w dobrych zawodach wystąpiłem”(2 Tm 4, 7) Ojciec Święty podkreślił, że w Kościele każdy jest powołany do bycia uczniem-misjonarzem i do wniesienia swego wkładu. „Kościół synodalny oznacza: wszyscy uczestniczą, nikt nie zajmuje miejsca innych ani nie jest ponad innymi” – stwierdził Franciszek. Wskazał, że oznacza to, iż nie możemy zamykać się w naszych kręgach kościelnych i przykuwać się do pewnych jałowych dyskusji, ale powinniśmy pomagać sobie nawzajem, byśmy stawali się zaczynem w cieście świata.

„Razem możemy i powinniśmy troszczyć się o życie ludzkie, o ochronę stworzenia, o godność pracy, o problemy rodzin, o trudną sytuację osób starszych i tych, którzy są opuszczeni, odrzuceni i wzgardzeni. Krótko mówiąc, powinniśmy być Kościołem, który promuje kulturę troski, współczucia dla słabszych i walki z wszelkimi formami degradacji, także naszych miast i miejsc, w których przebywamy, tak aby radość Ewangelii zajaśniała w życiu każdego z nas. To są nasze »dobre zawody«” – powiedział papież.

Na zakończenie Ojciec Święty pozdrowił nowych arcybiskupów metropolitów otrzymujących paliusze a także delegację Patriarchatu Ekumenicznego z Konstantynopola.

W modlitwie wiernych modlono się: po chińsku za papieża, Kościół, posługujących w nim i za lud Boży, aby Pan apostołów umacniał papieża Franciszka w kierowaniu Kościołem, pogłębiał jedność biskupów, kapłanów i wszystkich sług Ewangelii oraz utrzymywał w wierze lud Boży; po francusku za nowych metropolitów, aby Wielki Pasterz owiec umacniał ich w jedności z następcą Piotra, obdarzał ich miłosierdziem i troską o powierzoną trzodę i czynił z nich pełnych zapału głosicieli zbawczego Słowa; po malezyjsku za pracujących i podróżujących na morzu, aby Pan strzegł tych, którzy stawiają czoła wzburzonym wodom, prowadził do wyczekanego portu wszystkich rozbitków, a morza przekształcał z bezimiennych cmentarzy w wody, będące znakiem życia i wsparcia; po portugalsku za zakładników obojętności i nienawiści, aby Pan, który ma moc uwalniania z każdego zniewolenia, zjednoczył ludzkość więzami miłosierdzia i pokoju, wyzwolił prześladowanych za Ewangelię chrześcijan z kajdan nienawiści i zerwał zasłonę obojętności i egoizmu, poprzez którą nie widać potrzeb braci i po chorwacku, za misjonarzy Ewangelii, aby Pan, który posłał na świat Swe Słowo, posyłał nam głosicieli świadczących słowem i życiem, ożywiał wysiłki misjonarzy Ewangelii, dając im odwagę i wytrwałość aż do osiągnięcia korony sprawiedliwości.

Obok papieża Eucharystię koncelebrowali kardynałowie, arcybiskupi-metropolici, biskupi i kapłani. Jak zwykle w uroczystości świętych apostołów Piotra i Pawła, wzięła udział delegacja Patriarchatu Ekumenicznego Konstantynopola. Zgodnie z tradycją prawosławna delegacja przyjeżdża corocznie do Rzymu na uroczystość świętych Piotra i Pawła, a przedstawiciele Watykanu jadą z rewizytą do Stambułu na uroczystość św. Andrzeja, patrona Kościoła prawosławnego. W tym roku na czele prawosławnej delegacji stał arcybiskup Telmissos Hiob, przedstawiciel Patriarchatu Ekumenicznego przy Światowej Radzie Kościołów i współprzewodniczący Międzynarodowej Komisji Mieszanej ds. Dialogu Teologicznego między Kościołem katolickim a Kościołem prawosławnym.

Po zakończeniu papież wraz metropolitą Hiobem wspólnie modlili się przed Konfesją i grobem św. Piotra.

Oprawę muzyczną Eucharystii obok watykańskiego chóru Kaplicy Sykstyńskiej uświetnił śpiew Chóru prawosławnej Katedry Świętej Trójcy (Sameba) z Tbilisi, stolicy Gruzji, który na zakończenie wykonał m. in. pieśń „Ave Maria”.

Oprócz abp Guzdka wśród 44 nowych arcybiskupów metropolitów mianowanych w ciągu minionego roku, którzy otrzymali paliusze 18 stoi na czele metropolii w krajach europejskich. Spośród europejskich hierarchów najliczniejsza jest grupa Włochów i Francuzów (wśród nich m.in. nowy arcybiskup Paryża Laurent Urlich. Paliusze otrzymali też metropolici innych stołecznych diecezji w Europie: metropolita praski i prymas Czech abp Jan Graubner (najstarszy w gronie nowych metropolitów, 73-letni hierarcha), metropolita Tirany-Durrës abp Arjan Odaj (45-letni najmłodszy w gronie nowomianowanych metropolitów), wspomniany już metropolita mińsko-mohylewski abp Józef Staniewski, metropolita sarajewski abp Tomo Vukšić.

Paliusze są znakiem władzy, jaką każdy metropolita pozostający w jedności z Kościołem Rzymskim, sprawuje w swoim Kościele lokalnym. Nosi je na terenie swojej metropolii. Paliusz arcybiskupi jest szeroką okrągłą wstęga nakładaną na ramiona, której dwa końce spływają na plecy i piersi. Ozdabia go sześć krzyżyków wykonanych z czarnej wełny.
Przygotowanie paliuszy kryje w sobie polski wątek, ponieważ wełna, z której są one tkane, tradycyjnie pochodzi od dwóch owieczek, które są błogosławione 21 stycznia w uroczystość św. Agnieszki w rzymskiej bazylice św. Agnieszki za Murami, a którymi w przeddzień błogosławieństwa opiekują się polskie siostry nazaretanki z domu macierzystego zgromadzenia w Rzymie.