Drukuj Powrót do artykułu

„Mundur zamiast sutanny” – wspomnienia ks. J. Zająca z kleryckiej jednostki w Bartoszycach

27 lipca 2010 | 13:34 | ks.mf Ⓒ Ⓟ

„Mundur zamiast sutanny. Klerycy w wojsku Bartoszyce 1966- 1968” – to tytuł wspomnień autorstwa ks. Jana Zająca kapłana archidiecezji krakowskiej, z okresu jego pobytu w kleryckiej jednostce wojskowej w Bartoszycach. Książka została wydana przez tygodni katolicki „Niedziela” w serii Biblioteki „Niedzieli”.

Ks. Zając daje w swoich wspomnieniach świadectwo młodemu pokoleniu, które nie zna czasów PRL- u. Pokazuje w jaki w sposób władze komunistyczne wymyśliły jednostkę klerycką w Bartoszycach, „jako okazję do niszczenia powołań kapłańskich, łamania młodych charakterów i 'wychowywania’ uległych totalitarnemu ustrojowi „patriotów w sutannach”, jak pisze we wstępie bp Józef Wysocki z Elbląga.

Autor pokazuje młodzieńczą sylwetkę bł. ks. Jerzego Popiełuszki jako seminarzysty, będącego w mundurze żołnierza zasadniczej służby wojskowej. „Żołnierz, którego wówczas spotkałem, nie był jeszcze wtedy księdzem i wcale nie nazywał się Jurek Popiełuszko tylko Alek!.. Jurek był bardzo rozmowny i dobrze zorientowany w położeniu, w którym znaleźliśmy się z chwilą przybycia do tej jednostki…Wieczorem Jurek zaproponował wspólną modlitwę na różańcu, był to przecież październik.. Przy okazji modlitwy zauważyłem mały różaniec w formie obrączki, który Jurek miał na palcu…Później o ten różaniec Jurek staczał boje z dowództwem, gdyż nie chciał go na ich żądanie ściągać”- wspomina ks. Zając.

Autor przybliża historię jednostki kleryckiej, wspomina jak wyglądało codzienne życie kleryków-żołnierzy, pierwsze miesiące pobytu w jednostce. Wspomina tzw. zajęcia polityczne, które „były głównym zadaniem i celem naszej jednostki wojskowej, tzn. z nimi wiązano nadzieje na rezygnację przez nas z obranej drogi do kapłaństwa”.

Cennym rozdziałem książki są wspomnienia dotyczące życia duchowego kleryków-żołnierzy. „Krótkie wewnętrzne westchnienia, nawet bez szeptu, bez słów, to znów fragmenty Pisma Świętego, szczególnie zaś psalmów lub jakichś innych tekstów-pozostałe gdzieś w głębi serca z dobrych czasów seminaryjnych- musiały nam wystarczyć”- wspomina ks. Zając.

Autor wspomina również odwiedziny kard. Karola Wojtyły w jednostce w Bartoszycach latem 1968 r. „Przyjechał do nas wraz ze swoim kapelanem ks. Stanisławem Dziwiszem czarnym „Oplem” i czekał na nas w klubie GKO (Garnizonowy Klub Oficerski), znajdującym się poza koszarami. Tam go przyjęto, niby z większymi honorami. My właśnie tam mieliśmy się udać…Staliśmy długo i rozmawiali, potem nasz dostojny Gość uściskał każdego z nas, pobłogosławił nas i odjechał”- napisał ks. Jan Zając.

„Te doświadczenia w bartoszyckiej jednostce starałem się opisać przede wszystkim z potrzeby serca, jak również z jakiegoś nakazu chwili. A chwila, jak widzimy, jest wyjątkowa. Błogosławiony Jerzy Popiełuszko, męczennik Chrystusowy zanim mężnie stanął i wytrwał jako obrońca najważniejszej Sprawy, był jednym z nas w żołnierskim mundurze, dając codziennie świadectwo swojego powołania wśród nieoczekiwanych trudności…Oby te wspomnienia, wyjęte z mojego „wewnętrznego duchowego archiwum”, pomogły komuś wysławiać dobroć i wierność Boga oraz godnie czcić nowego Świętego z naszego Narodu! I naśladować go!”- napisał w zakończeniu ks. Zając.

Książkę ubogacają zdjęcia pochodzące z prywatnego archiwum ks. Jana Zająca.

Wcielanie kleryków do wojska, które odbywało się wbrew umowie państwa z Kościołem z 1950 r. było szykaną władz komunistycznych wobec Kościoła. Zgodnie z Zarządzeniem Ministra Obrony Narodowej z 14 kwietnia 1959 r. poborowi duchowni i zakonnicy oraz uczniowie seminariów, którzy nie przedstawili zaświadczeń z Wydziału ds. Wyznań, mieli zostać poddani przeglądowi lekarskiemu i skierowani do służby wojskowej. W największej jednostce kleryckiej w Bartoszycach liczba pełniących tam służbę wojskową kleryków wynosiła w kolejnych latach: 1967 – 320 alumnów; w 1970 – 29 alumnów, w 1972 – 180, a w 1980 (na krótko przed rozwiązaniem jednostki) już tylko – 102 alumnów.

Bartoszyce – miasto położone ok. 70 km na północ od Olsztyna i tylko ok. 15 km od granicy z Obwodem Kaliningradzkim (niedaleko przejścia granicznego w Bezledach) – stały się na wiele lat miejscem jednostki wojskowej dla kleryków. Była to jednostka o szczególnym statusie.

Ks. Jan Zając urodził się w 1945 r. na Podhalu. Ukończył krakowskie Seminarium Duchowne. Odbył służbę wojskową w jednostce wojskowej w Bartoszycach (1966-68). Święcenia kapłańskie przyjął na Wawelu z rąk abp. Karola Wojtyły w 1971 r. Służył w parafiach: Poronina, Krakowa, koło Myślenic, w Breszczach. Był ekonomem Papieskiej Akademii Teologicznej, pracował także na Ukrainie. Od kilkunastu lat pełni funkcję kapelana ośrodka rekolekcyjnego na Śnieżnicy w Beskidzie Wyspowym.

Drogi Czytelniku,
cieszymy się, że odwiedzasz nasz portal. Jesteśmy tu dla Ciebie!
Każdego dnia publikujemy najważniejsze informacje z życia Kościoła w Polsce i na świecie. Jednak bez Twojej pomocy sprostanie temu zadaniu będzie coraz trudniejsze.
Dlatego prosimy Cię o wsparcie portalu eKAI.pl za pośrednictwem serwisu Patronite.
Dzięki Tobie będziemy mogli realizować naszą misję. Więcej informacji znajdziesz tutaj.
Wersja do druku
Nasza strona internetowa używa plików cookies (tzw. ciasteczka) w celach statystycznych, reklamowych oraz funkcjonalnych. Możesz określić warunki przechowywania cookies na Twoim urządzeniu za pomocą ustawień przeglądarki internetowej.
Administratorem danych osobowych użytkowników Serwisu jest Katolicka Agencja Informacyjna sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (KAI). Dane osobowe przetwarzamy m.in. w celu wykonania umowy pomiędzy KAI a użytkownikiem Serwisu, wypełnienia obowiązków prawnych ciążących na Administratorze, a także w celach kontaktowych i marketingowych. Masz prawo dostępu do treści swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, wniesienia sprzeciwu, a także prawo do przenoszenia danych. Szczegóły w naszej Polityce prywatności.