„Myśleć i rozumieć w Kościele” – propozycja apologetyki XXI wieku

„Myśleć i rozumieć w Kościele” to zbiór artykułów zmarłego w 2003 r. ks. Tadeusza Gogolewskiego, twórcy apologii analitycznej.

Trzydzieści cztery prace naukowe nie są zbiorem teologicznych staroci, złożonych w książkę przez uczniów w hołdzie dla dzieła mistrza. Stanowią one autorską propozycję powrotu do apologetyki, uprawianej jednak w nowy sposób – nie konfesyjny i polemiczny, jak w przeszłości, lecz w formie analitycznej refleksji nad apologią (obroną wiary) i wiarygodnością chrześcijaństwa.

Paweł Bieliński, który opracował artykuły rozproszone po różnych czasopismach, książkach i encyklopediach, zauważa we wstępie, że w czasach wzmożonych ataków na Kościół, coraz większa staje się potrzeba powrotu – po latach przerwy – do tej dziedziny wiedzy. Koncepcja stworzona przez ks. Gogolewskiego „ma w tym kontekście szansę, by stać się polską propozycją odrodzonej apologetyki na miarę XXI wieku”. Może się do tego przyczynić zwłaszcza fundamentalny tekst zmarłego teologa „W obronie apologetyki”.

Książka składa się z sześciu rozdziałów, w których teksty Autora zostały ułożone według klucza tematycznego. Rozdział pierwszy zawiera artykuły i hasła encyklopedyczne będące komentarzami do nauczania Soboru Watykańskiego II, rozdział drugi poświęcony jest Johannowi Sebastianowi von Dreyowi, ojcu naukowej apologetyki, rozdział trzeci to artykuły, pisane w związku ze sporem o zastąpienie apologetyki przez teologię fundamentalną. Czwarty ma charakter historyczny – autorzy zbioru umieścili w nim teksty o Warszawskiej Szkole Apologetycznej, w kolejnym są recenzje naukowe, zaś w ostatnim – praca o polskich przekładach Katechizmu Rzymskiego z XVI w. oraz wspomnienia z lat 40. XX w., obejmujące okres tajnego nauczania w seminarium warszawskim w czasie okupacji niemieckiej. Tom zawiera także wykaz publikacji ks. Gogolewskiego.

Oprócz zbioru „Myśleć i rozumieć w Kościele” w Wydawnictwie Archidiecezji Warszawskiej ukazała się także nie publikowana wcześniej praca ks. Gogolewskiego pt. „Teologia Andrzeja Frycza-Modrzewskiego. Studium historyczno-krytyczne”.

Ks. Tadeusz Gogolewski (1921-2003) przez 30 lat wykładał apologetykę w Wyższym Metropolitalnym Seminarium Duchownym (1964-76) i Akademii Teologii Katolickiej (1966-94) w Warszawie. Jednocześnie przez cztery dziesięciolecia był związany ze stołecznym kościołem sióstr wizytek, tworząc tam zgraną ekipę duszpasterską z innymi wybitnymi duchownymi: ks. Janem Twardowskim i ks. Bronisławem Bozowskim.

Ks. Tadeusz Gogolewski, „Myśleć i rozumieć w Kościele”, wstęp i opracowanie Paweł Bieliński, Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej, Warszawa 2010, ss. 424.