Na jaką pomoc może liczyć kobieta w trudnej ciąży? – raport Ordo Iuris

Na jaką realną pomoc może liczyć kobieta w trudnej ciąży? Ukazał się raport Ordo Iuris, w którym przeanalizowano dostępne formy pomocy, takie jak domy samotnej matki, ośrodki adopcyjne, hospicja perinatalne i okna życia. W raporcie przedstawione zostały m.in. nieprawidłowości w funkcjonowaniu powołanych do tego instytucji oraz rekomendacje w określonych obszarach. Raport zaprezentowany został podczas konferencji prasowej, która odbyła się dziś w Warszawie.

PRZECZYTAJ RAPORT – LINK

Instytut Ordo Iuris poddał analizie działalność hospicjów perinatalnych, domów samotnej matki, ośrodków adopcyjnych i „okien życia”. Autorzy publikacji opierali się m.in. na wynikach kontroli przeprowadzonych przez Najwyższą Izbę Kontroli.

Raport powstał pod redakcją r. pr. Katarzyny Gęsiak, dyrektor Centrum Prawa Medycznego i Bioetyki Ordo Iuris. Podczas konferencji prasowej zwrócił ona uwagę, że w sposób szczególny skupiono się w nim na hospicjach perinatalnych, gdyż mają one zapewniać pomoc m.in. w takich sytuacjach, w jakich przed wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 22 października 2020 r. dopuszczalna była aborcja. Katarzyna Gęsiak przypomniała, że zgodnie ze wspomnianym wyrokiem pomoc matkom dzieci z wadami letalnymi oraz poważnymi nieodwracalnymi upośledzeniami, nie może być iluzoryczna – zarówno przed jak i po narodzeniu. Ustawa musi gwarantować jej realny wymiar.

Hospicja perinatalne zapewniają wsparcie rodzicom dziecka w fazie prenatalnej, jak i tuż po urodzeniu. Ich funkcjonowanie nastawione jest na zapewnienie komfortu i ochronę przed uporczywą terapią noworodków z ciężkim i nieodwracalnym upośledzeniem albo nieuleczalną chorobą zagrażającą życiu. Hospicja te gwarantują pomoc medyczną i psychologiczną.

Analiza wykazała problemy w funkcjonowaniu tych instytucji. Dostęp do hospicjów perinatalnych jest w Polsce bardzo ograniczony, a lekarze często nie informują pacjentek o ich działalności. Ponadto normy prawne nie obejmują swoim zakresem wszystkich przypadków, w których pomoc hospicyjna powinna być dostępna dla pacjentek i ich rodzin. W związku z tym, Ordo Iuris postuluje objęcie świadczeniami perinatalnej opieki paliatywnej również m.in. noworodków skrajnie niedojrzałych, urodzonych przed 24. tygodniem ciąży. W ocenie Instytutu takie hospicja powinny funkcjonować w każdym województwie, a dla lekarzy należy wprowadzić obowiązek informacyjny w tym obszarze. W raporcie podkreślono też, że konieczne jest przyjęcie jednolitych standardów paliatywnej opieki hospicyjnej.

Inną formą pomocy dla kobiet są domy samotnej matki. Analiza ich funkcjonowania również wykazała nieprawidłowości. Niektóre powiaty nie zapewniają bowiem wystarczającej liczby miejsc w takich domach. Ponadto nie zawsze przestrzegane są prawne wymogi, zwłaszcza w zakresie warunków bytowych. Ordo Iuris proponuje zwiększenie finansowania domów samotnej matki przy skutecznym nadzorze wydatkowanych funduszy. Autorzy raportu postulują również wprowadzenie możliwości finansowania pobytu w domu samotnej matki prowadzonym niezależnie od samorządu, w sytuacji braku wystarczającej ilości miejsc w domach samorządowych.

Pod lupę wzięto również działalność ośrodków adopcyjnych, czyli instytucji, do których mogą zgłosić się matki zamierzające oddać swoje dziecko do adopcji. Z analizy wynika, że kobiety, które chcą skorzystać z tej możliwości, często nie otrzymują odpowiedniego wsparcia w szpitalach oraz muszą mierzyć się ze skomplikowanymi procedurami. Brakuje również dostatecznej diagnostyki dzieci pozostawionych w szpitalach oraz pełnych informacji na temat sytuacji zdrowotnej dzieci przekazywanych rodzicom adopcyjnym. Instytut Ordo Iuris wskazuje na konieczność wprowadzenia obowiązku przeprowadzania kompleksowych badań diagnostycznych dzieci pozostawianych w szpitalach oraz zapewnienia ich finansowania ze środków publicznych. W ocenie autorów raportu należy także organizować szkolenia dla lekarzy i pielęgniarek oddziałów położniczych w celu uwrażliwienia pracowników szpitali na szczególnie trudne sytuacje matek zrzekających się praw rodzicielskich. Ordo Iuris proponuje również wprowadzenie ustanawiania kuratora sądowego w osobie profesjonalnego pełnomocnika dla dziecka oddawanego do adopcji krótko po urodzeniu w celu zabezpieczenia jego interesów prawnych.

Instytut przeanalizował także funkcjonowanie „okien życia”. Problemem jest tutaj brak wiedzy na temat stanu zdrowia dziecka, np. możliwych chorób dziedzicznych. W tym zakresie Ordo Iuris rekomenduje wprowadzenie tzw. anonimowych porodów w szpitalach, których koszty byłyby pokrywane z budżetu państwa. Autorzy analizy sugerują również umożliwienie przeprowadzania wywiadu medycznego z zachowaniem anonimowości, co pomoże w realizacji w szerszym zakresie prawa dziecka do tożsamości.

– Ten raport to prezent dla matek i dla wszystkich, którym ich dobro leży na sercu. Cały nasz zespół chce pomóc matkom w trudnym momencie życia, aby nigdy nie rozważały aborcji jako rozwiązania w sytuacji, gdy otrzymują diagnozę o chorobie dziecka albo, gdy z innych powodów nie mogą podjąć się opieki nad dzieckiem po jego urodzeniu – powiedziała podczas prezentacji raportu Monika Leszczyńska, wiceprezes Ordo Iuris.

Aleksandra Gajek z Centrum Życia i Rodziny podkreśliła znaczenie pomocy dla kobiet w ciąży w walce z procederem aborcji. – Jak pokazuje doświadczenie innych krajów, w sytuacji, w której kobiety mają jakąś alternatywę, bardzo często zmieniają wcześniej podjętą decyzję o aborcji, nawet jeśli z jakiegoś powodu nie będą mogły się zająć dzieckiem po porodzie. Decydują się jednak nie odbierać temu dziecku życia – zauważyła.

Raport to kolejna publikacja Ordo Iuris dotycząca tej tematyki. Wcześniej Instytut przygotował poradnik dla kobiet w „trudnej ciąży”. Można w nim znaleźć konkretne informacje na temat dostępnej pomocy.