Na jaką pomoc państwa mogą liczyć rodzice po urodzeniu dziecka?

– Rodzice nowo narodzonego dziecka nie pozostają sami, ale mogą liczyć na konkretną pomoc. Jest ona znacznie większa, gdy rodzi się dziecko poważnie chore – zwracają uwagę Antoni Szymański i Daniel Zydek, którzy opracowali zestawienie świadczeń przysługujących rodzicom czy opiekunom dziecka, także z niepełnosprawnością.

– Dobrze jest wiedzieć, na co można liczyć, gdyż często zależy to od prawidłowo złożonego wniosku – podkreślają Antoni Szymański i Daniel Zydek, którzy dla Polskiej Federacji Ruchów Obrony Życia i Rodziny przygotowali zestawienie świadczeń na rzecz rodziców i opiekunów dzieci, także z niepełnosprawnością. Lista odzwierciedla stan prawny na 10. października 2020 r.

Rodzicom lub opiekunom prawnym czy faktycznym przysługuje jednorazowe wsparcie w wysokości 1.000 zł. Tzw. “becikowe” uzależnione jest od kryterium dochodowego (1.922 zł netto na osobę w rodzinie), a matka zobowiązana jest do korzystania z opieki lekarza ginekologa (nie później niż od 10 tygodnia ciąży do dnia porodu).

Rodzice dziecka mogą także skorzystać z urlopów macierzyńskiego i rodzicielskiego. Urlop macierzyński trwa 20 tygodni (z sześciu może skorzystać ojciec dziecka), a rodzicielski – 32 tygodnie i może z niego skorzystać zarówno matka, jak i ojciec; każdy z rodziców może też wykorzystać jego część. Do urlopu przypisany jest także zasiłek macierzyński, którego wysokość wyliczana jest na podstawie średniego miesięcznego wynagrodzenia w ciągu ostatniego roku przed przejściem na urlop macierzyński.

Mamom (w niektórych przypadkach także ojcom i opiekunom prawnym), które nie mogą skorzystać z zasiłku macierzyńskiego (dotyczy m.in. kobiet bezrobotnych, pracujących na umowę o dzieło czy studentek) przysługuje roczne świadczenie rodzicielskie w wysokości 1.000 zł.

Po powrocie do pracy, karmiącej matce przysługują przerwy na karmienie dziecka piersią. Mama bądź tata w każdym roku kalendarzowym, mogą także skorzystać z opieki nad dzieckiem (2 dni albo 16 godzin), aż do ukończenia przez dziecko 14 lat.

Program „Rodzina 500+” gwarantuje 500 zł miesięcznie na każde dziecko w rodzinie do ukończenia 18. roku życia, bez względu na dochód rodziny. A w ramach programu „Dobry Start” każde dziecko w wieku szkolnym może otrzymać 300 zł jednorazowego wsparcia.

W rocznym zeznaniu podatkowym można także uwzględnić ulgę prorodzinną przyznawaną na każde dziecko, które nie ukończyło 18 lub 25 lat.

Rodziny w trudnej sytuacji finansowej mają prawo do „zasiłku rodzinnego” (obowiązuje kryterium dochodowe – 674 zł miesięcznie na osobę w rodzinie, lub 764 zł w przypadku dziecka z niepełnosprawnością) w wysokości 95 zł, 124 zł lub 135 zł miesięcznie w zależności od wieku dziecka. Osoby, którym przyznano prawo do zasiłku rodzinnego, mogą ubiegać się także o dodatki do zasiłku rodzinnego (np.: dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej – 95 zł miesięcznie na trzecie i każde kolejne dziecko; dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego – 90 zł lub 110 zł miesięcznie; dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki poza miejscem zamieszkania – 113 zł lub 69 zł miesięcznie).

Od 1 stycznia 2017 r. obowiązuje ustawa o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem”, zgodnie z którą z tytułu urodzenia się żywego dziecka z ciężkim i nieodwracalnym upośledzeniem albo nieuleczalną chorobą zagrażającą życiu, przysługuje prawo do jednorazowego świadczenia w wysokości 4000 zł.

Do osób niepełnosprawnych (także do niepełnosprawnego dziecka) adresowany jest zasiłek pielęgnacyjny w wysokości 215,84 zł miesięcznie bez względu na osiągany dochód. Świadczenie pielęgnacyjne w wysokości 1830 zł miesięcznie jest kierowane do rodziców opiekujących się niepełnosprawnym dzieckiem.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych opłaci składki na ubezpieczenia społeczne (ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe) oraz ubezpieczenie zdrowotne za nianię zatrudnioną przez rodziców dziecka na podstawie umowy uaktywniającej (dla dziecka od 20 tygodnia do 3 roku życia).

W przypadku bezskuteczności egzekucji zasądzonych na dzieci alimentów, fundusz alimentacyjny gwarantuje świadczenie w wysokości bieżąco zasądzonych alimentów, ale nie wyższej niż 500 zł miesięcznie.

Warto pamiętać także o Karcie Dużej Rodziny, czyli systemie zniżek i dodatkowych uprawnień dla rodzin posiadających troje i więcej dzieci zarówno w instytucjach publicznych, jak i w firmach prywatnych. Posiadacze KDR mają możliwość tańszego korzystania z oferty podmiotów m.in. z branży spożywczej, paliwowej, bankowej czy rekreacyjnej.

Należy dodać, że kobieta w okresie ciąży (posiadająca obywatelstwo polskie oraz zamieszkująca na terenie Rzeczpospolitej Polskiej), ma prawo do bezpłatnej opieki lekarskiej.

Szczegóły dotyczące warunków poszczególnych uprawnień czy świadczeń, a także linki do stron rządowych czy ZUS, z których można pobrać odpowiednie wnioski znajdują się w opracowaniu opublikowanym na stronach Polskiej Federacji Ruchów Obrony Życia i Rodziny (LINK).