Na KUL uhonorowano sprawiedliwych

W trudnych czasach, gdy śmierć była codziennością,  nie utracili wiary w życie, wiary w człowieka. W pokorze wykazywali się odwagą i pozostawili swym bliskim świadectwo prawdy oraz miłości. Na KUL uhonorowano Medalem im. Rodziny Ulmów – „Ratującym Życie” trzy osoby. Wszystkie związane są z lubelskim profesorem, Ryszardem Maciejewskim, dziekanem Wydziału Medycznego KUL.

Odznaczenia nadała Fundacja im. Rodziny Ulmów SOAR, a wnioskowało o nie między innymi Centrum Relacji Katolicko-Żydowskich im. Abrahama J. Heschela KUL.

Medale odebrał prof. Ryszard Maciejewski. Pierwszy medal przyznany został pośmiertnie jego nieżyjącemu tacie, Tadeuszowi  Maciejewskiemu – rocznik 1920, pokolenie Kolumbów. Był on zaprzysiężonym łącznikiem AK. Tuż przed likwidacją getta w Staszowie, w powiecie Opatów, Tadeusz Maciejewski wywiózł młodą żydowską dziewczynę – Tranę Wolman, córkę znanego staszowskiego krawca w okolice Bogorii, gdzie została skutecznie ukryta do końca wojny. – Tata podjął próbę umożliwienia ucieczki z konwoju innej koleżance z lat szkolnych, też pochodzenia żydowskiego. Niestety, nie udało się. Kobieta została zastrzelona na jego oczach. Ojciec wspominał, że był to bardzo bolesny moment w jego życiu – mówił podczas uroczystości prof. Ryszard Maciejewski.

W akcji ratowania Trany pomagała nagrodzona medalem 86-letnia dziś Danuta Kupczyk z domu Ćwikło, siostra mamy Ryszarda Maciejewskiego. Jako jedyny żyjący świadek tamtych zdarzeń, wspomina, jak przez dwie doby „siedziała w oknie domu gdzie była ukryta Trana, obserwując czy nie ma w okolicy niemieckiego patrolu”.

Fundacja upamiętniła również nieżyjącego Stefana Ćwikło, stryja mamy Ryszarda Maciejewskiego. Ćwikło po likwidacji getta, mając kontakty w sąsiedniej wsi – Oględowie, włączył się w pomoc ukrywającym się w okolicznych lasach Żydom. Według zeznań świadka udokumentowany jest co najmniej jeden przypadek uratowania młodej żydówki, która z fałszywymi dokumentami wyjechała na roboty do Niemiec i przeżyła wojnę. Niestety w lipcu 1943 r. żandarmeria niemiecka aresztowała mężczyznę. Został rozstrzelany w Kurozwękach.

Medal im Rodziny Ulmów – „Ratującym Życie’’, przyznawany jest w dwóch kategoriach. – To osoby z tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, i te, które są w procedurze przyznawania takiego tytułu. Upamiętniamy również współcześnie przyczyniających się do ocalenia komuś życia – podkreślił prezes Fundacji SOAR, Bogdan Romaniuk.

Wydarzeniu, w którym uczestniczył Wielki Kanclerz KUL, abp Stanisław Budzik towarzyszyło otwarcie wystawy „Rodzina Ulmów. Honorując Sprawiedliwych”. Jej autorem jest Mirosława Nizio – projektanta Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej. Była ona eksponowana między innymi na Papieskim Uniwersytecie Urbaniana w Watykanie w 2018 roku.

Wówczas Papież Franciszek, podczas audiencji generalnej w auli Pawła VI, podkreślił bohaterstwo rodziny Ulmów w następujących słowach: W kontekście rozważań o dekalogu niech ta rodzina Sług Bożych oczekujących na beatyfikacje, będzie dla wszystkich przykładem wierności Bogu, Jego przykazaniom, miłości bliźniego oraz szacunku dla ludzkiej godności. Na KUL odbyła się również projekcja koncertu beatyfikacyjnego „Rodzina Ulmów – Sprawiedliwi z Markowej” jaki odbył się z udziałem m.in. Avrahama Frieda z Nowego Yorku, Izabeli Szafrańskiej, Piotra Rubika, braci Golec.

Spotkanie na KUL wpisuje się w program rozpoczynającego się VII Kongresu Kultury Chrześcijańskiej. – Wyrażam wdzięczność, że na naszym katolickim lubelskim uniwersytecie stanęła wystawa poświęcona rodzinie Ulmów ocalałej od zapomnienia, od ciemności wojny – powiedział abp Stanisław Budzik. – Już od jutra zapraszam także do uczestnictwa w Kongresie Kultury Chrześcijańskiej – dodał. Rektora KUL reprezentował pełnomocnik ds. relacji katolicko-żydowskich, dr hab. Maciej Münnich, prof. KUL.

Fundacja im. Rodziny Ulmów SOAR działa na Podkarpaciu od 2015 roku. Jej celem jest podejmowanie działań kulturalnych, promujących bohaterstwo i odwagę Polaków ratujących Żydów.

Monika Stojowska