Na świecie działa 9 tys. instytucji polonijnych, w tym 1300 kościelnych

Prawie 9 tys. instytucji zawiera baza organizacji i stowarzyszeń polonijnych opracowana przez Główny Urząd Statystyczny. Niemal 1300 z nich to instytucje związane z Kościołem katolickim i innymi wspólnotami wyznaniowymi, m.in. parafie, ośrodki duszpasterskie, klasztory czy domy zakonne. Niektóre z nich to ośrodki o kilkusetletniej tradycji. Najwięcej uwzględnionych w spisie podmiotów znajduje się w Ukrainie i Stanach Zjednoczonych. 2 maja obchodzony jest Dzień Polonii i Polaków za Granicą.

Baza organizacji polonijnych na świecie istnieje od 2014 r. Zawiera zestawienie najważniejszych danych o organizacjach polonijnych oraz aktywności Polonii i Polaków poza granicami kraju. Stanowi usystematyzowane, łatwo dostępne oraz względnie wyczerpujące źródło informacji. Służy przede wszystkim do łatwej lokalizacji podmiotu lub wybranej grupy podmiotów w oparciu o określone cechy terytorialne, chronologiczne i rzeczowe.

Najnowsza wersja bazy zawiera aż 8,9 tys. podmiotów zlokalizowanych w 115 krajach. Nie jest jednak spisem wszystkich aktualnie działających organizacji oraz instytucji polskich i polonijnych za granicą. Oprócz obecnie funkcjonujących organizacji i instytucji polskich, w bazie znajdziemy również informacje historyczne o dużym znaczeniu dla polskiego dziedzictwa narodowego.

Baza gromadzi 1286 organizacji i instytucji skatalogowanych jako „wyznaniowe”. Są to instytucje związane z Kościołem katolickim i innymi wspólnotami wyznaniowymi – przede wszystkim parafie polonijne, ośrodki duszpasterskie (w tym Polskie Misje Katolickie), żeńskie i męskie domy zakonne oraz klasztory, a ponadto „inne organizacje”, do których zaliczono np. Międzynarodowe Centrum Ewangelizacji Ruchu Światło-Życie „Marianum” w Carlsbergu w Niemczech, związane z osobą ks. Franciszka Blachnickiego.

Najwięcej podmiotów uwzględnionych w bazie znajduje się w Ukrainie (1132, w tym 191 powołanych przez Kościoły lub związki wyznaniowe) i w Stanach Zjednoczonych (1041, w tym wyznaniowych 171), a następnie w Wielkiej Brytanii 791 (116), Niemczech – 606 (122), Kanadzie – 579 (56) i we Francji – 430 (57).

Najstarszą instytucją w bazie jest Parafia pw. św. Ignacego Loyoli w Kołomyi w Ukrainie, istniejąca od 1353 r. Do ośrodków o długiej tradycji należy też Duszpasterstwo polskie we Włoszech – Kościół św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Rzymie, założone w 1591 r. Najmłodszą zaś jest Polska Szkoła Uzupełniająca im. Dywizjonu 303 w Norwich, utworzona w 2022 r.

Wpis dotyczący każdej instytucji obok nazwy zawiera datę rozpoczęcia jej działalności, przyporządkowanie według rodzaju działalności, siedzibę wraz z jednostką administracyjną państwa goszczącego, a nawet nazwisko osoby powiązanej oraz adres WWW i email instytucji.

Dzięki aktualizacjom baza stale zwiększa swoją wartość informacyjną. Poszczególne instytucje są zachęcane do weryfikacji swoich danych na stronie http://polonia.stat.gov.pl oraz przesyłanie do GUS zaktualizowanych informacji. Tylko dzięki współpracy podmiotów, których baza dotyczy, będzie ona zyskiwała na aktualności i wartości informacyjnej.