Nauka na KUL – stan obecny i perspektywy

W 2024 r. Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II – zgodnie ze Strategią Rozwoju KUL „Inicjatywa doskonałości – uczelnia badawcza” – skoncentruje się głównie na umiędzynarodowieniu badań naukowych i dalszej profesjonalizacji wsparcia administracyjnego działalności naukowej – podkreśla prorektor ds. nauki i kadr s. dr hab. Beata Zarzycka, prof. KUL. Przypomina też, że ewaluacja jakości działalności naukowej, którą w latach 2017-2021 przeprowadzili niezależni, także zagraniczni, eksperci, potwierdziła, że KUL znajduje się w gronie prestiżowych ośrodków naukowych w Polsce. 19 lutego po raz 5. obchodzony jest Dzień Nauki Polskiej.

– Rokrocznie przyznaję pracownikom badawczym oraz badawczo-dydaktycznym nagrody finansowe za najlepsze publikacje naukowe, a w tym roku także po raz pierwszy za uzyskanie grantu badawczego. Nagrody są przyznawane w trybie konkursowym na podstawie zgłoszeń z poszczególnych Wydziałów i dyscyplin naukowych – podkreśla s. prorektor Beata Zarzycka.

Do konkursu kwalifikują się artykuły opublikowane w czasopismach indeksowanych w bazie Scopus oraz publikacje monograficzne w prestiżowych wydawnictwach zagranicznych.

W tegorocznej edycji nagrody przyznano za 66 publikacji w czasopismach, 10 monografii oraz dwa granty. Nagrodzonych zostało 101 naukowców. To duża grupa. Zależało mi na tym, by docenić osiągnięcia publikacyjne naszych naukowców.

Jaka jest kondycja nauki na KUL?

Popatrzmy na działalność naukową Uniwersytetu w perspektywie ewaluacji jakości prowadzonych w Uniwersytecie badań naukowych, dokonanej przez ekspertów Komisji Ewaluacji Nauki, a obejmującej lata 2017-2021 – zaznacza siostra profesor. Oceniono działalność naukową prowadzoną w 14 dyscyplinach. Trzy dyscypliny posiadają kategorię A+ (literaturoznawstwo, nauki teologiczne, prawo kanoniczne), sześć – kategorię A (filozofia, historia, językoznawstwo, nauki o sztuce, nauki prawne, pedagogika) i pięć – kategorię B+ (ekonomia i finanse, nauki biologiczne, nauki o polityce i administracji, nauki socjologiczne, psychologia).

Kategorie naukowe to ważny parametr dla instytucji szkolnictwa wyższego. Decydują o uprawnieniach podmiotu w aspekcie ustrojowym, naukowym i programowym. Dają możliwość posługiwania się tytułem uczelni akademickiej i badawczej, warunkują uprawnienia do nadawania stopni naukowych doktora i doktora habilitowanego, umożliwiają pełną autonomię podmiotu w zakresie tworzenia kierunków studiów, w szczególności o profilu ogólnoakademickim oraz warunkują wysokość środków finansowych otrzymywanych na prowadzenie badań naukowych.

W roku 2023 utworzone zostały trzy nowe dyscypliny naukowe: biologia medyczna, nauki biblijne i nauki o rodzinie. Dyscypliny te uzyskały uprawnienia do nadawania stopni naukowych. –Uniwersytet korzysta z 17 uprawnień do nadawania stopni naukowych doktora i doktora habilitowanego w sześciu dziedzinach naukowych (dziedzina nauk humanistycznych, medycznych, społecznych, ścisłych i przyrodniczych, teologicznych i nauk o rodzinie), z czego 14 dyscyplin posiada kategorie naukowe A+, A, lub B+ – wylicza s. Zarzycka.

Jakość badań naukowych na KUL jest wysoka. Uniwersytet spełnia wymagania określone w art. 388 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, by złożyć wniosek w ramach konkursu „Inicjatywa doskonałości – uczelnia badawcza”. Tym samym KUL znalazł się w gronie sześciu uniwersytetów spełniających wymagania tego konkursu (poza KUL-em to Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Wrocławski) oraz w gronie 27 podmiotów w Polsce (uwzględniając wszystkie typy uczelni).

Warto również wspomnieć, że według rankingu „Perspektywy 2023”, w kryterium „Ewaluacja działalności naukowej” KUL uzyskał wynik 76,35 i jest na drugim miejscu w Polsce spośród uniwersytetów (liderem jest Uniwersytet Warszawski z wynikiem 77,05). Kryterium „Ewaluacja działalności naukowej” to suma ocen (kategorii) nadanych poszczególnym dyscyplinom, które w danej uczelni podlegały ocenie KEN w ramach ewaluacji, ważona liczbą pracowników prowadzących działalność naukową w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy związanej z prowadzeniem działalności naukowej w ocenianych dyscyplinach (tzw. liczba N) i odniesiona do całkowitej liczby tych pracowników – stanowi 12 proc. wyniku końcowego w rankingu.

Wyzwania dla uniwersytetu

Należy zauważyć, że KUL w 2023 roku został ponownie ujęty w rankingu „THE World University Rankings”, który stanowi najbardziej prestiżowy i rozpoznawalny ranking szkół wyższych na świecie, oceniający dydaktykę, badania naukowe, transfer wiedzy do otoczenia oraz umiędzynarodowienie uczelni. W tegorocznej edycji rankingu zostało zaklasyfikowanych 37 uczelni z Polski. KUL znalazł się w grupie miejsc 1201-1500.

W kontekście najbliższych zadań, w 2024 roku Uniwersytet w szczególności skupi się na umiędzynarodowieniu badań naukowych i dalszej profesjonalizacji wsparcia administracyjnego działalności naukowej. W zakresie umiędzynarodowienia priorytetowe będą opracowanie i wdrożenie systemu wizyt studyjnych w ośrodkach naukowych w celu podtrzymywania współpracy i poszukiwania nowych obszarów badawczych, opracowanie i wdrożenie systemu naboru zagranicznych ekspertów – liderów dobrych praktyk w badaniach naukowych i stworzenie programu wyjazdów stażowych nauczycieli akademickich i doktorantów do wiodących uczelni zagranicznych.