Nauka powinna iść w parze z prawdą

„Pozytywny rezultat nauki dwudziestego pierwszego wieku będzie z pewnością w znacznej mierze zależał od zdolności naukowców do poszukiwania prawdy i zastosowania odkryć w sposób, który idzie w parze z poszukiwaniem tego co sprawiedliwe i dobre” – powiedział Benedykt XVI do uczestników Sesji Plenarnej Papieskiej Akademii Nauk.

Wśród obradujących jest prof. Andrzej Szczeklik, profesor kliniki chorób wewnętrznych Uniwersytetu Jagiellońskiego i członek Akademii.

Odnosząc się do historii nauki XX wieku i jej popularnego obrazu papież zauważył, że często nauka jest postrzegana jako panaceum, które potrafi dać odpowiedź na wszelkie pytania ludzkiej egzystencji, w tym jego aspiracji najwyższych. Z drugiej strony nie brak ludzi obawiających się nauki, ze względu na ponure efekty jej rozwoju, takie jak straszliwe użycie broni nuklearnej.

Benedykt XVI zauważył, że nauki nie można określać przez żadną z tych skrajności. Jej zadaniem jest cierpliwe, pełne pasji poszukiwanie prawdy o wszechświecie, przyrodzie i człowieku. Jej rozwój niekiedy podnosi na duchu, kiedy osiągnięcia są większe od naszych oczekiwań, a czasami upokarza, kiedy teorie, które uważano za ostateczne wyjaśnienie zjawisk okazują się niepełne i cząstkowe. „Mimo to, nawet rezultaty prowizoryczne stanowią realny wkład do odkrycia powiązania między rzeczywistością intelektualną a naturalną, na którym będą mogły budować później następne pokolenia” – stwierdził Ojciec Święty.

Benedykt XVI zauważył, że w XX wieku nauka dokonała większych osiągnięć, niż miało to miejsce wcześniej. Nawet jeśli nie zawsze dotyczy to poznania Boga i człowieka, to z całą pewnością można to odnieść do mikro- i makrokosmosu. Podkreślił szacunek Kościoła dla rozwoju badań naukowych i bezinteresowności wysiłku naukowego.

Papież przypomniał uczestnikom obrad pt. „Przesłanie naukowe XX wieku”, że obecnie naukowcy coraz bardziej doceniają potrzebę otwarcia na filozofię, w poszukiwaniu podstaw logicznych i epistemologicznych swej metodologii i wniosków. Zaznaczył, że Kościół jest przekonany, iż działalność naukowa w ostateczności odnosi korzyść z uznania duchowego wymiaru człowieka i jego poszukiwania ostatecznych odpowiedzi.

„Naukowcy nie stwarzają świata, uczą się go i próbują naśladować, idąc za prawami i zdolnością do zrozumienia, jakie objawia nam przyroda. Doświadczenie naukowca, jako istoty ludzkiej to postrzeganie pewnej stałej, prawa, logosu, którego nie stworzył, ale dostrzegł: prowadzi nas do uznania istnienia wszechmocnego Rozumu, który jest inny niż ludzki rozum, i które podtrzymuje świat. Jest to punkt spotkania nauk przyrodniczych i religii. W rezultacie, nauka staje się miejscem dialogu, spotkaniem pomiędzy człowiekiem a naturą, i ewentualnie nawet między człowiekiem a jego Stwórcą” – powiedział papież.

Odnosząc się do perspektyw rozwoju w XXI wieku Benedykt XVI wskazał na konieczność wiązania osiągnięć naukowych z pojęciem braterstwa i pokoju, rozwiązywania wielkich problemów ludzkości i kierowania ludzkich wysiłków ku prawdziwemu dobru człowieka i integralnego rozwoju narodów świata. „Pozytywny rezultat nauki dwudziestego pierwszego wieku będzie z pewnością w znacznej mierze zależał od zdolności naukowców do poszukiwania prawdy i zastosowania odkryć w sposób, który idzie w parze z poszukiwaniem tego co sprawiedliwe i dobre” – stwierdził Benedykt XVI.

Papieska Akademia Nauk została założona 17 sierpnia 1603 r. jako „Linceorum Academia”. Dzisiejszą nazwę („Pontificia Academia Scientiarum”) Akademia zawdzięcza Piusowi XI, który reaktywował ją w 1936 r. Członkami Akademii jest ok. 80 wybitnych naukowców różnych dyscyplin z całego świata. Są oni zapraszani przez papieża niezależnie od ich stosunku do nauki katolickiej. Z Polski członkami Akademii są m.in.: fizyk, kosmolog i filozof, prof. Michał Heller oraz prof. Andrzej Szczeklik, lekarz z UJ w Krakowie.