Nie kierujcie się jedynie skutecznością i pragmatyzmem

Powołaniem duchownych jest głoszenie Ewangelii, zwłaszcza ubogim i krzewienie kultury spotkania, będącej przeciwieństwem „kultury odrzucenia” – stwierdził papież Franciszek podczas Mszy św. w katedrze św. Sebastiana, sprawowanej z biskupami, którzy przybyli towarzysząc młodzieży na jej Światowy Dzień w Rio de Janeiro.

Zachęcił ich, aby nie kierowali się jedynie skutecznością i pragmatyzmem. W Eucharystii wzięli też udział kapłani, zakonnicy, zakonnice i klerycy, którzy przyjechali do Rio de Janeiro z całego świata.

Witając Ojca Świętego arcybiskup Rio de Janeiro, Orani João Tempesta zaznaczył, że na obecny 28. Światowy Dzień Młodzieży przybyło towarzysząc młodym kilkuset biskupów, wiele tysięcy kapłanów, zakonników, zakonnic oraz alumnów wyższych seminariów duchownych. Podkreślił znaczenie jakie dla Kościoła na całym kontynencie miała V Konferencja Ogólna Episkopatu Ameryki Łacińskiej i Karaibów w Aparecidzie, budząc nowy entuzjazm wiary. Zaznaczył, iż redakcję jej dokumentu końcowego wielki wkład wniósł obecny papież.

W homilii Ojciec Święty przypomniał, że u początków każdego powołania jest Boży wybór. Każdy z duchownych wezwany jest do trwania z Chrystusem, do zjednoczenia z Nim. Życie w Chrystusie naznacza ich tożsamość i jest tym właśnie, co zapewnia ich skuteczność apostolską i owocność posługi. „To nie kreatywność duszpasterska, nie spotkania czy plany zapewniają owoce, ale wierność Jezusowi” – stwierdził papież Franciszek. Dodał, że oznacza to kontemplację, adorację, wierność życiu modlitwy. Jednocześnie zastrzegł, iż trwanie z Chrystusem nie jest izolowaniem się, służy wyjściu na spotkanie z innymi, zwłaszcza ubogimi, w dzielnicach biedy.

Papież wskazał, że zadaniem duchownych jest też pomoc ludziom młodym i rozpalenie w ich sercach pragnienia, aby byli misyjnymi uczniami Jezusa. Jest to konsekwencją chrztu, a pierwszym miejscem, w którym trzeba ewangelizować, jest własny dom, środowisko nauki lub pracy, rodzina i przyjaciele. Duchowni winni też pomagać młodym w odkrywaniu męstwa i radości wiary, wychowywać ich do wychodzenia w świat. „Nie możemy pozostawać zamknięci w parafii, w naszych wspólnotach, kiedy tak wiele osób czeka na Ewangelię!” – powiedział Ojciec Święty. Zaapelował, by w duszpasterstwie wychodzić od peryferii, od tych, którzy są najdalej, od tych, którzy zwykle nie chodzą do parafii. Bowiem także oni są zaproszeni do stołu Pańskiego.

Duchowni są też wezwani, by przeciwstawiać się kulturze wykluczenia i krzewić kulturę spotkania. Papież Franciszek zachęcił ich do przeciwstawienia się dominującym nurtom, promującym skuteczność i pragmatyzm. „Spotkanie i otwarcie na wszystkich, solidarność i braterstwo to elementy, które czynią naszą cywilizację prawdziwie ludzką” – powiedział. Zaapelował też, aby duchowni byli sługami komunii i kultury spotkania.

Po przybyciu do katedry papież długo witał się z czekającymi już na niego biskupami i księżmi. Procesji wejścia towarzyszył hymn 28. ŚDM w Rio. Po przybyciu do ołtarza Franciszek podszedł do ustawionej obok niego figury Matki Bożej z Aparecidy i ucałował ją. Na ręce arcybiskupa Rio de Janeiro Orani João Tempesty Ojciec Święty złożył dar – kielich mszalny.

W Mszy św. z papieżem uczestniczyło ponad 600 biskupów, wśród nich 28 kardynałów, ponad 800 kapłanów, 600 diakonów oraz 7 tys. kleryków.

Ojciec Święty drogę z rezydencji w Sumaré do centrum miasta przybył w zamkniętym samochodzie. W centrum przesiadł się do papamobile i przejechał ulicami Rio de Janeiro. Podobnie jak w poprzednich dniach, mimo deszczu, tysiące wiernych pozdrawiało entuzjastycznie Franciszka prosząc o błogosławieństwo. Kilkakrotnie papamobile zatrzymał się, aby Franciszek mógł ucałować dzieci i uścisnąć dłonie pielgrzymów.

Katedra św. Sebastiana obok figury Chrystusa Odkupiciela i wzniesienia Pão de Açúcar, czyli Głowy Cukru jest jednym z symboli Rio de Janeiro. Świątynia może pomieścić 20 tys. ludzi i ma 5 tys. miejsc siedzących. Działa przy niej radio katedralne, które transmituje odbywające się w niej uroczystości. 2 lipca 1980 r. w katedrze spotkał się z członkami Latynoamerykańskiej Rady Biskupiej (CELAM) Jan Paweł II.

Po Mszy św. w katedrze papież udał się na spotkanie z klasą rządzącą Brazylii w Teatrze Miejskim. Tam wygłosi przemówienie.

Później w wielkim refektarzu ośrodka studiów Sumaré zje obiad z brazylijskimi kardynałami, prezydium Krajowej Konferencji Biskupów Brazylii i biskupami regionu.

Wieczorem Franciszek weźmie udział w czuwaniu modlitewnym z młodzieżą na plaży Copacabana.

Oto tekst homilii Ojca Świętego w tłumaczeniu na język polski:

Drodzy Bracia w Chrystusie!

Patrząc na tę katedrę, wypełnioną biskupami, kapłanami, seminarzystami, zakonnikami i zakonnicami, przybyłymi z całego świata, myślę o słowach Psalmu z dzisiejszej Mszy św.: „Niech wszystkie ludy sławią Ciebie, Boże” (Ps 67 [66]). Tak, jesteśmy tutaj, aby chwalić Pana, a czynimy to, potwierdzając, że chcemy być Jego narzędziami, ażeby nie tylko niektóre, ale wszystkie ludy chwaliły Boga. Z taką samą otwartością jak Paweł i Barnaba chcemy głosić Ewangelię młodym ludziom, aby mogli spotkać Chrystusa i aby stali się budowniczymi świata bardziej braterskiego. W związku z tym chciałbym wraz z wami zastanowić się nad trzema aspektami naszego powołania: jesteśmy powołani przez Boga; powołani do głoszenia Ewangelii; powołani, by krzewić kulturę spotkania.

1. Powołani przez Boga. Wydaje mi się, że ważne jest, by wciąż ożywiać w sobie świadomość tego faktu, który często uważamy za oczywisty, pochłonięci wieloma codziennymi zadaniami: „Nie wyście Mnie wybrali, ale Ja was wybrałem”, mówi Jezus (J 15, 16). Oznacza to powrót do źródła naszego powołania. Dlatego biskup, ksiądz, zakonnik, zakonnica, kleryk nie może być „zapominalskim”: utracić istotnego odniesienia do początkowego momentu swojej drogi. Trzeba prosić o łaskę, prosić Najświętszą Pannę, Tę, która miała dobrą pamięć; prosić o łaskę bycia osobami, które zachowują pamięć o pierwotnym powołaniu.

Zostaliśmy powołani przez Boga i wezwani, by być z Jezusem (por. Mk 3,14), zjednoczeni z Nim. W rzeczywistości to życie w Chrystusie naznacza wszystko, czym jesteśmy i co robimy. Właśnie „życie w Chrystusie” jest tym, co zapewnia naszą skuteczność apostolską i owocność naszej posługi: „Przeznaczyłem was na to, abyście szli i owoc przynosili, i by owoc wasz był autentyczny” (por. J 15,16). To nie kreatywność duszpasterska, nie spotkania czy planowanie zapewniają owoce, choć bardzo pomagają, ale tym, co zapewnia owoc, jest wierność Jezusowi, który mówi nam stanowczo: „Trwajcie we Mnie, a Ja w was [będę trwać]” (J 15, 4). A my dobrze wiemy, co to oznacza: kontemplować Go, adorować i przyjąć Go, w naszym codziennym spotkaniu z Nim, w Eucharystii, w naszej modlitwie, w naszych momentach adoracji; rozpoznawać Jego obecność i przyjmować Go w osobach najbardziej potrzebujących. „Trwanie” z Chrystusem nie oznacza izolowania się, ale trwanie, aby wyjść na spotkanie z innymi.

Tu chcę wspomnieć pewne słowa błogosławionej Matki Teresy z Kalkuty. Mówi tak: „Powinnyśmy być bardzo dumne z naszego powołania, które daje nam możliwość służenia Chrystusowi w ubogich. Trzeba iść szukać Chrystusa i służyć Mu właśnie w fawelach, w „cantegriles”, w „dzielnicach nędzy”. Musimy iść do nich tak, jak kapłan podchodzi do ołtarza, z radością” (Mother Instructions, I, s. 80). Jezus jest Dobrym Pasterzem, jest naszym prawdziwym skarbem; proszę, nie wymazujmy Go z naszego życia! Zakorzeniajmy coraz bardziej nasze serce w Nim (por. Łk 12, 34).

2. Powołani do głoszenia Ewangelii. Wielu z was, drodzy biskupi i kapłani, jeśli nie wszyscy, przybyli, by towarzyszyć młodym ludziom w ich Światowym Dniu. Także oni usłyszeli słowa polecenia Jezusa: „Idźcie (…) i nauczajcie wszystkie narody” (Mt 28, 19). Naszym zadaniem jako Pasterzy jest pomagać im rozpalić w swych sercach pragnienie bycia uczniami i misjonarzami Jezusa. Oczywiście wielu, słysząc to wezwanie, może odczuwać pewien lęk, myśląc, że być misjonarzem oznacza, że trzeba opuścić swoją ojczyznę, rodzinę i przyjaciół. Bóg wzywa, abyśmy byli misjonarzami. Gdzie jesteśmy? Tam, gdzie On sam nas umieszcza, w naszej ojczyźnie lub tam, gdzie nas posyła. Pomagajmy ludziom młodym. Miejmy uszy nastawione na słuchanie o ich iluzjach – oni potrzebują wysłuchania – na słuchanie o ich sukcesach, na słuchanie o ich trudnościach. Trzeba usiąść, słuchając może tego samego libretta, ale z inną muzyką, z różną tożsamością. Cierpliwość w słuchaniu! O to was proszę z całego serca! W konfesjonale, w kierownictwie duchowym, w towarzyszeniu. Umiejmy tracić czas dla nich. Zasiew kosztuje i męczy, bardzo męczy! Bardziej cieszy żniwo! Co za przebiegłość! Wszyscy bardziej cieszymy się żniwem! Tymczasem Jezus prosi nas, abyśmy siali z powagą.

Nie szczędźmy sił w formacji ludzi młodych! Święty Paweł zwracając się do swych chrześcijan, używa wyrażenia, na określenie tego, co realizował w swoim życiu: „Dzieci moje, oto ponownie w bólach was rodzę, aż Chrystus w was się ukształtuje” (Ga 4, 19). Także i my postarajmy się, aby urzeczywistniało się to w naszej posłudze! Pomagać młodym ludziom w odkrywaniu męstwa i radości wiary, radości z tego, że Bóg kocha każdego z nich, to bardzo trudne, ale gdy młody człowiek to zrozumie, kiedy to odczuje wraz z namaszczeniem, które daje Duch Święty, wówczas to „bycie osobiście kochanym przez Boga” towarzyszy mu potem przez całe życie; odkrywa radość z tego, że Bóg dał swego Syna Jezusa dla naszego zbawienia.

Wychowywać ich do misji, do wychodzenia, do wyruszania w drogę, do bycia „callejeros de la fe” [włóczęgami wiary]. Tak Jezus postępował ze swoimi uczniami: nie trzymał ich przy sobie, jak kwoka pisklęta, ale ich posyłał! Nie możemy pozostawać zamknięci w parafii, w naszych wspólnotach, w naszej instytucji parafialnej czy instytucji diecezjalnej, kiedy tak wiele osób czeka na Ewangelię! Wyjść z posłaniem. Nie wystarczy po prostu otwarcie drzwi, aby przyjąć, ale trzeba wyjść przez te drzwi, aby szukać i spotykać! Zachęcajmy młodych do wyjścia. Oczywiście będą robić głupstwa. Nie bójmy się. Apostołowie robili je przed nami. Zachęcajmy do wyjścia. Myślmy zdecydowanie o duszpasterstwie, poczynając od peryferii, poczynając od tych, którzy są najdalej, od tych, którzy zwykle nie przychodzą do parafii. Oni są zaproszonymi VIP. Iść i szukać ich na skrzyżowaniach ulic.

3. Być powołanymi przez Jezusa, być powołanymi do ewangelizowania, i trzecie: być powołanymi, by krzewić kulturę spotkania. W wielu środowiskach i generalnie w zekonomizowanym człowieczeństwie, które zostało nam narzucone w świecie, rozpowszechniła się kultura wykluczania, „kultura odrzucania”. Nie ma miejsca ani dla starca, ani dla niechcianego dziecka. Nie ma czasu, aby zatrzymać się z ubogim w drodze. Czasami wydaje się, że dla niektórych relacje mędzyludzkie są regulowane przez dwa nowoczesne „dogmaty”: skuteczność i pragmatyzm.

Drodzy biskupi, kapłani, zakonnicy, zakonnice, a także wy, klerycy, przygotowujący się do posługi, miejcie odwagę iść pod prąd tej kulturze. Miejcie odwagę! Pamiętajcie o jednej rzeczy – mnie to dobrze robi i medytuję nad tym często: weźcie pierwszą Księgę Machabejską, wspomnijcie jak to wielu chciało dostosować się do ówczesnej kultury: „Nie…! Przestańcie, nie…! Jedzmy wszystko, jak inni… Dobrze, Prawo tak, ale bez przesady …”. I skończyło się tak, że porzucili wiarę, aby iść z nurtem tej kultury. Miejcie odwagę iść pod prąd tej kultury sukcesu, tej kultury odrzucenia. Spotkanie i otwarcie na wszystkich, solidarność – słowo zapomniane w tej kulturze, jakby było brzydkim słowem – solidarność i braterstwo to elementy, które czynią naszą cywilizację prawdziwie ludzką.

Być sługami komunii i kultury spotkania! Chciałbym, żebyście byli w tym względzie niemal obsesyjni. Robić to nie będąc zarozumiałymi, nie narzucając „naszych prawd”, ale kierując się pokorną i radosną pewnością właściwą temu, kogo odnalazła, dosięgła i przemieniła Prawda, którą jest Chrystus, i kto nie może Go nie głosić (por. Łk 24, 13-35).

Drodzy bracia i siostry, jesteśmy powołani przez Boga, z imienia i nazwiska, każdy z nas, powołani, by głosić Ewangelię i z radością krzewić kulturę spotkania. Naszym wzorem jest Maryja Dziewica. „W swoim życiu stała się przykładem macierzyńskiego uczucia, które w apostolskim posłannictwie Kościoła powinno ożywiać wszystkich współpracujących dla odrodzenia ludzi” (Powszechny Sobór Watykański II, Konst. dogm. Lumen gentium, 65). Prosimy Ją, aby nas nauczyła spotykać się każdego dnia z Jezusem. A kiedy udajemy, że nic się nie dzieje, bo mamy wiele do zrobienia, a tabernakulum jest opuszczone, niech nas weźmie za rękę. Niech nas zachęci do wyjścia na spotkanie wielu braci i sióstr, którzy pozostają na peryferiach, odczuwają głód Boga i nie mają nikogo, kto by im Go głosił. Niech nas nie wyrzuca z domu, ale zachęca do wyjścia z domu. Tak jesteśmy uczniami Pana. Niech Ona udzieli nam tej łaski.