Niech Kościół w Afryce będzie narzędziem pojednania

Do budowy pojednania, sprawiedliwości i pokoju wezwali świat uczestnicy II Zgromadzenia Specjalnego Synodu Biskupów dla Afryki.

W Biurze Prasowym Stolicy Apostolskiej zaprezentowano dziś orędzie ojców synodalnych skierowane zarówno do mieszkańców Czarnego Lądu jak i całego globu. Jak zaznaczono dokument zawierający 43 punkty został napisany językiem zrozumiałym dla wszystkich wiernych, tak aby nie wymagał dalszych wyjaśnień.

Jego treść przedstawili dziennikarzom biskupi odpowiedzialni za jego redakcję: abp John Olorunfemi Onaiyekan z Abudży w Nigerii, bp Youssef Ibrahim Sarraf, ordynariusz Kairu obrządku chaldejskiego, oraz bp Francisco João Silota z Madagaskaru.

Autorzy orędzia przypomnieli, że II Zgromadzenie Synodu Biskupów dla Afryki stanowiło poniekąd wypełnienie testamentu Sługi Bożego Jana Pawła II, który zapowiedział zwołanie tego gremium niespełna pięć miesięcy przed ziemskim kresem swego życia. Jego intuicję niemal natychmiast podjął Benedykt XVI. W wielu swych sformułowaniach obecny Synod podkreśla aktualność przesłania adhortacji Jana Pawła II Ecclesia in Africa.

Dokument stara się spojrzeć na problemy Czarnego Lądu i świata realistycznie a jednocześnie w perspektywie wiary. Opisując sytuację w Afryce ojcowie synodalni zwracają uwagę, iż szereg nieszczęść tego kontynentu ma swe źródło w braku uwzględniania przez decydentów dobra wspólnego. Często dochodzi do tego z powodu zmowy lokalnych polityków z biznesmenami zagranicznymi. Biskupi przypominają, że wszelkie pojednanie między ludźmi rozpoczyna się od pojednania z Bogiem. Prowadzi ono do upowszechniania sprawiedliwości oraz naprawy krzywd, prowadzącej z kolei do pokoju sięgającego korzeni konfliktu. W tym kontekście podkreślają znaczenie Sakramentu Pokuty.

Autorzy orędzia zaznaczyli, że obecny Synod ma duże znaczenie nie tylko dla Kościoła afrykańskiego, ale także dla Kościoła powszechnego. Liczą oni, że w dziedzinie pojednania, sprawiedliwości i pokoju Kościół na Czarnym Lądzie będzie wspierany przez Kościoły tych krajów bogatych i silnych, których działania lub bierność powodują biedę w Afryce. Przypominają duszpasterzom o obowiązku troski o migrantów. Wyrażają też wdzięczność misjonarzom, którzy nieśli i niosą nadal Ewangelię mieszkańcom Czarnego Lądu. Szczególne uznanie wyrażają tym z nich, którzy pozostali z wiernymi w obliczu wojny, czy klęsk. Zaznaczają, że niektórzy z nich zapłacili życiem za swą wierność .

Biskupi podkreślają także konieczność współpracy poszczególnych Kościołów afrykańskich. Jest ona szczególnie potrzebna, by zapewnić opiekę duszpasterską tysiącom migrantów, którzy przemieszczają się z centrum kontynentu ku jego kresom północnym. Tamtejszy starożytny Kościół dzięki ich obecności staje się młodszy. Dostrzegają znaczenie jakie dla pracy duszpasterskiej ma jednoczenie wysiłków np. w dziedzinie środków społecznego przekazu. W orędziu podkreślono konieczność tworzenia w każdej diecezji i na każdym poziomie komisji „Iustitia et Pax”. Formacji sumień powinna też służyć odpowiednia katecheza. Zaznaczono, iż każda z diecezji powinna być wzorem dobrego zarządzania, transparencji i dobrego dysponowania finansami. Zachęcono też biskupów, by angażowali wiernych do planowania, wypracowywania i wprowadzania w życie programów na rzecz pojednania, sprawiedliwości i pokoju.

Zwracając się do kapłanów ojcowie synodalni wzywają ich do przezwyciężania podziałów plemiennych i rasowych oraz akceptowania biskupów niezależnie od pochodzenia. Apelują, by w działaniach duszpasterskich, także zmierzających do pojednania, sprawiedliwości i pokoju respektowali zasadę pomocniczości i angażowali jak najszersze kręgi powierzonej im wspólnoty. „Wasza wierność obowiązkom kapłańskim, a zwłaszcza do życia w celibacie i czystości, podobnie jak wolność od dobór materialnych jest dla Lubu Bożego wymownym świadectwem” – czytamy w dokumencie.

Szczególną uwagę biskupi zwrócili na powołanie do świętości katolików obecnych w życiu publicznym. Wyrazili uznanie tym z nich, którzy odważnie krzewią dobro wspólne i Królestwo Boże. Szczególną ich radość budzi pomyślny rozwój procesu beatyfikacyjnego byłego prezydenta Tanzanii, Juliusa Nyerere. „Afryka potrzebuje świętych na ważnych urzędach politycznych: polityków zwalczających korupcję, działających na rzecz dobra ludności i potrafiących mobilizować innych ludzi dobrej woli, by jednoczyć się w walce ze złem uciskającym nasze narody” – napisali biskupi. Synod wezwał też do zapewnienia politykom katolickim właściwej opieki duszpasterskiej. Jednocześnie w tych, którzy dają zły przykład wezwano do nawrócenia i ustąpienia z zajmowanych stanowisk.

Ojcowie synodalni przestrzegli rodziny przed atakami śmiercionośnych ideologii pochodzących z zewnątrz, które prezentują się jako kultura „nowoczesna”. Apelują do nich o przyjmowanie dzieci. Jednocześnie zauważają, że kraje przyjmujące ustawodawstwo niszczące rodzinę, prowadzą w istocie do samozniszczenia. „Afrykańskie rodziny mają prawo do życia” – stwierdzają biskupi. Synod wzywa też do zapewnienia właściwego uczestnictwa kobiet w życiu Kościoła, np. w radach parafialnych. Powinny też mieć one udział w programach działań kościelnych adresowanych do kobiet. Mężczyznom jako wzór ich powołania, by chronić i strzec życia od poczęcia oraz wychowania dzieci – ukazuje św. Józefa.

Młodych, stanowiących 60 proc. ludności Afryki ojcowie synodalni zachęcają by stali w awangardzie pozytywnych przemian społecznych. Ich duszpasterstwo powinno stanowić priorytet wszystkich Kościołów. Podkreślają rolę jaką mogą odegrać dzieci w ewangelizacji Afryki, zwłaszcza wśród rówieśników.

Autorzy orędzia zauważają, że kwestia pojednania, sprawiedliwości i pokoju wymaga zaangażowania całej wspólnoty międzynarodowej. Mówiąc o programach ONZ z jednej strony podkreślają ich znaczenie dla rozwoju Czarnego Lądu, z drugiej przestrzegają przed programami niszczącymi i podważającymi wartość rodziny i życia ludzkiego, jak czyni to np. art. 14 protokołu z Maputo.

Mówiąc o epidemii AIDS zaznaczono, że problemu tego nie da się rozwiązać jedynie przez dystrybucję prezerwatyw. Przypomniano stanowisko Kościoła, wzywającego osoby niezamężne i nieżonate do wstrzemięźliwości, a małżonków do czystości. Biskupi apelują też do młodzieży, by uwierzyła, że z Bożą pomocą może panować nad swymi popędami.

Ojcowie synodalni wzywają wielkie mocarstwa, by traktowały Afrykę z szacunkiem i nie przerzucały kosztów kryzysu gospodarczego na barki mieszkańców Czarnego Lądu. Zauważają, że przyczyną wielu konfliktów są niesprawiedliwe struktury. Apelują o redukcję zadłużenia zagranicznego oraz zaniechania rabunkowej eksploatacji zasobów Afryki przez międzynarodowe koncerny. Często są one przekonane, iż powodując chaos i wojny uzyskają większe zyski. „Czyż nikt nie chce położyć kresu tym zbrodniom przeciw ludzkości” – pytają biskupi.

Autorzy orędzia zachęcają kraje afrykańskie do większej emancypacji gospodarczej, lepszego zarządzania, krzewienia demokracji. Wyrażają ubolewanie z powodu katastrofalnych skutków rabunkowej gospodarki koncernów zagranicznych i korupcji polityków, zdradzających swych rodaków. Oskarżają handlarzy broni, bogacących się kosztem ludzkich istnień a także propagatorów ideologii nienawiści. „Nadeszła pora na zmianę zwyczajów, ze względu na miłość obecnych i przyszłych pokoleń” – stwierdzają ojcowie synodalni.

Synod zachęca do pogłębienia współpracy ekumenicznej z innymi Kościołami chrześcijańskimi. Opowiada się za poszerzeniem dialogu z muzułmanami oraz wyznawcami tradycyjnych religii afrykańskich. Zdecydowanie przeciwstawiają się fanatyzmowi religijnemu, podkreślając zarazem, iż dobrze ukierunkowana gorliwość religijna może prowadzić do dobra, pokoju i pojednania. W tym świetle wskazują na wkład jaki chrześcijanie i muzułmanie mogą wspólnie wnieść w wprowadzanie pojednania i pokoju na Czarnym Lądzie. Jednocześnie podkreślają konieczność wzajemnego szacunku. Zaznaczają, iż wolność religijna to nie tylko swoboda sprawowania kultu, ale także możliwość proponowania swej wiary innym ludziom i przyjmowania tych, którzy się nawracają. „Te kraje, których ustawodawstwo zakazuje swym obywatelom przyjmowania wiary chrześcijańskiej pozbawiają ich podstawowego prawa człowieka, by swobodnie decydować o wyborze wiary” – czytamy w dokumencie.

Ojcowie synodalni zauważają, że los Afryki znajduje się w ręku jej mieszkańców. Kościół podnosi się wraz z całym kontynentem i ofiaruje mu światło Ewangelii Chrystusa. „Pomimo burzy na morzu jeśli skierujemy swój wzroku ku Chrystusowi możemy pewnie dotrzeć do portu pojednania, sprawiedliwości i pokoju” – piszą autorzy orędzia.