Niedzielne zakupy w Europie

Zakupy w niedziele są popularne w Polsce. Dopiero od 2007 roku rząd wprowadził zakaz handlu w święta ustawowe, czyniąc jedyny wyjątek dla małych sklepów spożywczych.

W związku z zapowiedzianym na 20 czerwca startem „Sojuszu na rzecz wolnej niedzieli” niemiecka agencja katolicka KNA dokonała przeglądu regulacji prawnych dotyczących niedzieli i dni świątecznych w niektórych krajach europejskich.

Szwajcaria: od końca 2007 roku władze kantonalne mogą zezwolić na handel w najwyżej cztery niedziele w roku. Generalnie handel w niedziele może się odbywać na większych dworcach, lotniskach i stacjach benzynowych. Niektórzy politycy centroprawicowi czynią naciski, aby przedłużyć czas otwarcia sklepów w regionach turystycznych i w większych miastach.

Holandia: Od 1996 roku sklepy w Holandii mogą być otwarte w 12 niedzielnych popołudni w roku, nie dłużej niż do godz. 20.00. Ze względu na działalność turystyczną w niektórych miejscowościach można zwiększyć ilość niedziel pracujących.

Francja: pod hasłem „Więcej pracować, żeby więcej zarobić” prezydent Nicolas Sarkozy zamierzał początkowo znieść ograniczenia pracy w niedziele w całej gospodarce. Ostatecznie reforma objęła tylko czas otwarcia sklepów. Dalszym zamiarom liberalizacji przeszkodziły Kościoły oraz posłowie z rządzącej partii UMP. Od tego czasu sklepy mogą być otwarte w wielkich aglomeracjach Paryża, Lille i Marsylii, a także w regionach turystycznych. Pracowników nie można jednak nakłaniać do pracy w niedziele, ponadto powinni otrzymać wolne godziny oraz odpowiednie premie.

Włochy: Czas pracy sklepów określają władze 20 regionów. W zasadzie w niedziele i święta wszystkie sklepy powinny być zamknięte, jedynie w grudniu właściciele mogą je – jeśli zechcą – otworzyć. Ponadto każda władza miejska może (w uzgodnieniu ze związkami zawodowymi) wydać specjalne zarządzenie w sprawie otwarcia sklepów w niedziele. Również każdy region może wyznaczyć miejsca w centrach turystycznych i w miejscowościach nadmorskich, gdzie sklepy mogą być otwarte w dowolnych porach.

Hiszpania: W niedzielne przedpołudnia klientów obsługują małe prywatne sklepiki lokalne. Ponadto w całym kraju sklepy mogą być otwarte w 12 niedziel w roku, m.in. w okresie przed Bożym Narodzeniem.

Wlk. Brytania: Od 1994 roku w Anglii i Walii większe sklepy mogą być otwarte również w niedziele, ale tylko przez maksymalnie sześć godzin. W Niedzielę Wielkanocną i pierwszy dzień Bożego Narodzenia wszystkie sklepy są zamknięte. W Szkocji czas otwarcia sklepów regulują władze lokalne. Dlatego wiele sklepów jest otwartych dłużej niż w Anglii i Walii. Można handlować nawet w Niedzielę Wielkanocną i w Boże Narodzenie. Jednak od 2003 r. robotnicy i urzędnicy mogą odmówić pracy w niedzielę. W Irlandii Północnej, pod silnym wpływem Kościoła, przepisy są bardziej surowe. Od 1997 r. sklepy mogą być otwarte w niedzielne popołudnia, ale tylko maksymalnie przez pięć godzin.

Irlandia: Od 1938 r. o czasie otwarcia sklepów decyduje w Republice Irlandii minister ds. handlu. Markety budowlane, sklepy odzieżowe i domy handlowe są na ogół otwarte w godzinach od 10.00 do 19.00. Niektóre supermarkety pracują całodobowo.

Polska: w niedziele pracuje wiele sklepów. Wraz z wprowadzeniem gospodarki rynkowej upadły wszelkie przepisy o zamykaniu sklepów, nawet w święta. W 2007 roku rząd wprowadził zakaz handlu w święta ustawowe, czyniąc jedyny wyjątek dla małych sklepów spożywczych. Związek „Solidarność” – z marnym skutkiem – walczy o zamknięcie sklepów również w niedzielne popołudnia. KNA zauważa, że niedzielne zakupy są popularne w Polsce.

Czechy i Słowacja: w Czechach i Słowacji nie ma surowych regulacji czasu pracy placówek handlowych. W zasadzie o tym, jak długo i kiedy są czynne, decyduje właściciel. Wiele sklepów jest otwartych w niedziele i święta przede wszystkim w większych miastach, a supermarkety pracują całą dobę.

Rosja: w Rosji nie ma żadnych przepisów regulujących czas pracy placówek handlowych.

Finlandia: parlament fiński zezwolił niedawno na pracę sklepów w niedziele przez cały rok.

Dania: Wszystkie sklepy mogą być otwarte bez ograniczeń czasowych w ciągu tygodnia. Sklepy mające małe obroty i oferujące artykuły codziennego użytku, mogą prowadzić sprzedaż również w niedziele. Pozostałe sklepy mogą być czynne w pierwszą niedzielę każdego miesiąca oraz w niedziele Adwentu. W dni świąteczne sklepy są zamknięte. Trwają dyskusje nad dalszą liberalizacją przepisów.

Szwecja: od 30 lat w Szwecji nie ma ustaw dotyczących czasu pracy sklepów. Supermarkety są otwarte codziennie do godziny 20.00 lub 21.00, a centra handlowe pracują w soboty i niedziele do godziny 16.00.

Norwegia: korzenie norweskiej ustawy o pokoju dni świątecznych sięgają 1735 r., ostatnich zmian dokonano w 2003 roku. W dni powszednie czas pracy sklepów jest dowolny, natomiast w niedziele i święta mogą być otwarte tylko małe sklepy sprzedające przedmioty codziennego użytku. Wyjątek stanowią sklepy na stacjach benzynowych i w centrach turystycznych. W trzy ostatnie niedziele przez Bożym Narodzeniem wszystkie sklepy mogą pracować w godzinach popołudniowych.

Turcja: Wprawdzie od utworzenia Republiki w 1923 r. w Turcji niedziela jest cotygodniowym dniem wypoczynku, praktycznie jednak zamknięte pozostają jedynie banki, siedziby władz itp. Sklepy natomiast mają wolną rękę i dlatego centra handlowe i supermarkety, a także wiele małych sklepików jest otwartych przez siedem dni w tygodniu, a niekiedy nawet przez 365 dni w roku. Nawet w największe święta – zakończenie Ramadanu i święto ofiarne – centra handlowe są zamknięte tylko przed południem, żeby pracownicy mogli pójść do meczetu.

Niemcy: Od czasu reformy federalnej 2006 roku kompetencje prawne dotyczące ustalania czasu otwarcia sklepów zostały przekazane poszczególnym krajom związkowym (landom) Republiki Federalnej Niemiec. Handel w niedzielę jest dozwolony w wyjątkowych przypadkach, najczęściej jednak tylko w cztery niedziele i dni świąteczne w roku, w Badenii-Wirtembergii tylko trzy, w Brandenburgii – sześć. Tylko w nielicznych landach w Adwencie sklepy mogą być otwarte tylko w jedną niedzielę. Wyjątek stanowią regiony turystyczne. Najdalej idącą liberalizację godzin handlu przyjął Berlin. Tam decyzją parlamentu pozwolono na otwarcie sklepów w ciągu 10 niedziel, w tym w cztery niedziele Adwentu między godziną 13.00 a 20.00.