Niemieccy biskupi zwalniają zwolenników „ekstremistycznych” partii ze stanowisk kościelnych

Niemieccy biskupi wyjaśnili w czwartek swoje kryteria zwalniania zwolenników „ekstremistycznych” partii ze stanowisk kościelnych. W 36-stronicowym dokumencie opublikowanym 26 września biskupi stwierdzili, że decyzje powinny być podejmowane indywidualnie dla każdego przypadku, biorąc pod uwagę intensywność „tendencji ekstremistycznych” danej osoby i znaczenie zajmowanego przez nią stanowiska.

„Podstawową ideą jest to, że nikt nie powinien być wykluczony lub napiętnowany per se” – czytamy w tekście.

Wytyczne biskupów, które nie są wiążące dla diecezji, pojawiają się siedem miesięcy po wydaniu przez nich przełomowej deklaracji potępiającej to, co określili jako „populistyczny (völkisch) nacjonalizm”.

Deklaracja, wywołana przez rosnącą w siłę partię Alternatywa dla Niemiec (AfD), orzekła, że „rozpowszechnianie prawicowych haseł ekstremistycznych – w tym w szczególności rasizmu i antysemityzmu – jest nie do pogodzenia z zawodową lub wolontariacką posługą w Kościele”.

Trzeba pamiętać, że Kościół katolicki jest jednym z największych pracodawców w Niemczech, a sama Caritas zatrudnia niemal 700 000 osób. Niemcy mają również rozległą sieć stowarzyszeń katolickich, obejmującą tysiące opłacanych pracowników i wolontariuszy.

Po deklaracji biskupów, z lutego b.r. członkowie AfD zaczęli być zwalniani ze stanowisk kościelnych.

W kwietniu diecezja Trewir wydaliła z rady parafialnej polityka reprezentującego AfD w parlamencie Nadrenii-Palatynatu. W lipcu 20-letni urzędnik AfD został podobno poinformowany, że nie może dłużej pełnić funkcji ministranta, lektora i okazjonalnego organisty w parafii w Hamm w zachodnich Niemczech.

Nowy dokument zawiera porady dotyczące interpretacji przepisów niemieckiego Kościoła dotyczących zatrudnienia, znanych jako Podstawowy Porządek Służby Kościelnej, w świetle lutowej deklaracji.

W tekście stwierdzono, że przepisy, które mają zastosowanie zarówno do wolontariuszy, jak i pracowników pełnoetatowych, wymagają, aby osoby zajmujące stanowiska utożsamiały się z celami i wartościami Kościoła.

„Te podstawowe zasady Kościoła katolickiego nie są zgodne z ekstremistycznymi stanowiskami lub etosem rasowo-narodowym, dążący co niezmiennej tożsamości kulturowej i homogenicznej wspólnoty pochodzenia, a w rezultacie systematycznie i regularnie wyklucza ludzi” – czytamy w dokumencie, który został zatwierdzony przez Radę Stałą Niemieckiej Konferencji Biskupów 26 sierpnia.

W tekście wyjaśniono, że ponieważ „nie można oczekiwać, iż każdy członek Kościoła będzie miał taki sam poziom utożsamienia z celami i wartościami instytucji katolickiej”, konieczne było rozróżnienie między trzema różnymi kategoriami osób.

Do pierwszej kategorii należą ci, którzy przewodzą katolickim instytucjom i stowarzyszeniom. W dokumencie stwierdzono, że w przypadku liderów członkostwo w AfD „obiektywnie może podważyć wiarygodność Kościoła”.

W przypadku osób należących do drugiej kategorii, które pełnią funkcje duszpasterskie, katechetyczne lub liturgiczne lub są zatrudnione w biurach parafialnych, „członkostwo w partii lub organizacji ekstremistycznej lub samo poparcie dla niej nie wystarcza, aby mieć bezpośrednie konsekwencje prawne”.

W trzeciej kategorii znajdują się osoby, które „powinny dochować tylko takiego  poziomu lojalności, który jest niezbędny do wykonywania ich działalności w służbie Kościoła”. Naruszenia mogą być zazwyczaj karane tylko wtedy, gdy otwarcie kwestionują podstawowe zasady Kościoła.

Nowy dokument wspomina o AfD 56 razy. Wymieniono w nim również mniejsze partie Die Heimat (Ojczyzna ) i Der III. Weg (Trzecia Droga) jako przykłady stronnictw zajmujących stanowiska prawicowo-ekstremistyczne. Podkreślono, że wypomniane zasady mają zastosowanie do „wszystkich partii i organizacji o (prawicowej lub lewicowej) orientacji ekstremistycznej”.

Wyjaśniając skupienie się na AfD, w tekście stwierdzono: „Członkowie i przedstawiciele AfD często publicznie opowiadają się za prawicowymi ekstremistycznymi stanowiskami, które nie szanują ludzkiej godności i są diametralnie sprzeczne z chrześcijańskim poglądem na człowieczeństwo, przykazaniem miłości bliźniego i katolicką nauką społeczną… tak że istnieje sprzeczność z porządkiem wartości Kościoła”.

„W AfD istnieją wyraźne oznaki, że dominująca część partii dąży do dyskryminacji osób o pochodzeniu migracyjnym w oparciu o „etnokulturową” koncepcję pochodzenia etnicznego, która jest niezgodna z poszanowaniem godności człowieka”.

W dokumencie dodano: „Ta koncepcja etniczności opiera się na idei jednorodnej kulturowo populacji składającej się wyłącznie z autochtonicznych Niemców. Charakteryzuje się ideą, że narody różnią się od siebie niezmienną tożsamością kulturową i stanowią jednorodną wspólnotę pochodzenia”.

Podsumowując, dokument stwierdza: „Podstawową ideą jest to, że zawsze powinna być przeprowadzona otwarta i pouczająca rozmowa z członkiem w służbie Kościoła – niezależnie od oczekiwanych konsekwencji”.

„Może to pomóc wyjaśnić danej osobie niezgodność prawicowych idei ekstremistycznych z podstawowymi zasadami Kościoła katolickiego i zachęcić ją do zmiany orientacji lub kierunku”.

„Należy to regularnie odróżniać od sytuacji duszpasterskich. Kościół katolicki jest Kościołem słuchającym, który jest i pozostaje zawsze w otwartym i pełnym szacunku dialogu z osobami. Udział w życiu wspólnoty, w nabożeństwach i w sakramentach jest zawsze wyraźnie pożądany” . wskazali niemieccy biskupi.

AfD osiągnęła dobre wyniki we wrześniowych wyborach krajowych, zajmując drugie miejsce w Saksonii, pierwsze w Turyngii i drugie w Brandenburgii.

Niemcy zagłosują w wyborach federalnych 28 września 2025 roku. Sondaże opinii publicznej przewidują obecnie, że AfD zajmie drugie miejsce, za partiami chadeckimi (CDU/CSU).