Niemiecki rabin Człowiekiem Pojednania 2018

Niemiecki rabin prof. Walter Homolka odebrał dziś w Warszawie tytuł Człowiek Pojednania przyznawany corocznie przez Polską Radę Chrześcijan i Żydów. Uroczystość odbyła się w stołecznym kościele Duszpasterstwa Środowisk Twórczych.

Witając zebranych gospodarz miejsca, ks. Grzegorz Michalczyk, wyraził radość, że kościół św. Andrzeja jest ważnym miejscem związanym z dialogiem chrześcijańsko-żydowskim.

Spotkanie poprowadził współprzewodniczący Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów, prof. Stanisław Krajewski.

– Tytuł Człowiek Pojednania przyznajemy co rok mniej więcej od 20 lat na przemian, raz chrześcijańskiemu i żydowskiemu laureatowi lub laureatce. Przyznajemy go osobom zza granicy, czasem ewentualnie Polakom, którzy za granicą prowadzili swoją aktywność na rzecz dialogu chrześcijańskiego w Polsce – tłumaczył prof. Krajewski.

W laudacji Marta Titaniec, sekretarz Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów, zwróciła uwagę na dynamiczną osobowość i aktywność pomagające rabinowi Homolce łączyć różne wymiary dialogu i działalności na rzecz pojednania. Podkreśliła jego uczestnictwo w dialogu chrześcijańsko-żydowskim oraz, dzięki współpracy również z licznymi świeckimi instytucjami, dialogu polsko-niemieckim.

– Tego typu wielopłaszczyznowe zaangażowanie jest szczególnie ważne zwłaszcza teraz, gdy po stuleciach pogardy, nienawiści i niechęci, ale też po ostatnich dziesiątkach lat budowania dobrych relacji chrześcijańsko-żydowskich, polsko-żydowskich i polsko-niemieckich, ponownie pojawiło się w naszych stosunkach tyle napięć czy wręcz agresji – mówiła Titaniec. – Właśnie w takim czasie świadectwo niemieckiego rabina, który otrzymuje honorowy tytuł Człowieka Pojednania od Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów jest nam wszystkim bardzo potrzebne. Tym to cenniejsze, że wyróżniamy kogoś, kto po prostu jest człowiekiem pojednania w różnych wymiarach swego życia – powiedziała Sekretarz Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów.

Kardynał Hlond a „sprawa żydowska” – prawda historyczna i jej przekaz

Marta Titaniec zwróciła uwagę na konkretne przykłady zaagażowania laureata w dialog chrześcijańsko-żydowski: „Jest człowiekiem pojednania jako naukowiec. Wiele publikacji prof. Homolki dotyczy spotkania chrześcijaństwa i judaizmu, w tym osoby Jezusa. W swojej twórczości i swoich pracach badawczych odkrywał zapomniane tradycje XIX-wiecznej żydowskiej refleksji o Jezusie jako tej Osobie, która najbardziej łączy nas, Żydów i chrześcijan, a zarazem najbardziej nas dzieli.

Przytoczone zostały również przykłady współpracy z seminariami duchownymi i wydziałami teologicznymi, np. wspólne seminarium z homiletyki dla kleryków z Poznania i przyszłych rabinów z Niemiec.

Zwracając się do rabina Homolki, Marta Titaniec powiedziała: „Z uznaniem patrzymy na Pańskie wysiłki w nadawaniu nowych impulsów dialogowi chrześcijańsko-żydowskiemu, zwłaszcza w Niemczech i Polsce. Poprzez Pańskie badania i publikacje, a także konkretne projekty edukacyjne, przyczynia się Pan do rozbudzania wśród młodzieży w naszych krajach zainteresowania dialogiem żydowsko-chrześcijańskim oraz do wzmocnienia sąsiedzkich więzów pomiędzy Polską a Niemcami. Jako chrześcijanka osobiście dziękuję Panu szczególnie za duchową i intelektualną otwartość na chrześcijaństwo, za praktyczne ukazywanie dróg wspólnej misji judaizmu i chrześcijaństwa w dzisiejszym świecie”.

Po przyjęciu tytułu, rabin Walter Homolka wygłosił krótki wykład o burzliwej i trudnej historii żydowskiego i chrześcijańskiego podejścia do osoby Jezusa oraz wzajemnych relacjach. Zaznaczył, że chrześcijan i Żydów łączy osoba Jezusa, ale dzieli wiara w Jezusa.

– Jezus był Żydem. Prawie 18 stuleci minęło, zanim ta prawda zaczęła być przyjmowana jako oczywistość, a przecież jest oczywistością. Właściwie ciągle tylko parę pokoleń dzieli nas od czasów, gdy wielu chrześcijańskich uczonych robiło, co mogło, by ignorować, ukrywać, negować i omijać jedyną prawdę z obszaru badań nad historycznym Jezusem, która nie podlega dyskusji – powiedział rabin.

Przywołał przykład aktualnego pojmowania Jezusa przez Żydów, odwołując się do powieści Amosa Oza „Judasz”. „Na bazie Jezusa-Żyda możliwe jest pojednanie między judaizmem a chrześcijaństwem” – zaznaczył rabin. Przyznał, że wcześniej po stronie żydowskiej zaangażowanie w tę kwestię „stanowiło mieszaninę zgryźliwej, polemicznej, odległej, choć uczonej rozmowy i kompletnej ciszy”.

Tłumacząc negatywny obraz Jezusa i chrześcijaństwa w średniowiecznej myśli żydowskiej rabin wskazał, iż stanowi to odbicie pozycji osób prześladowanych. „Dla europejskich Żydów Jezus stał się jedynie symbolem chrześcijańskiego ucisku, a także postacią wyśmiewaną”. Próby dysput w średniowieczu cechowały się brakiem dialogicznego podejścia, połączone były z atakiem na judaizm, czasem też groźbami i zastraszaniem.

Przywołując okres Oświecenia, rabin wskazał na różnicę w żydowskim i chrześcijańskim podejściu do osoby Jezusa – dla chrześcijan była to postać centralna, zaś „dla myślicieli żydowskich środkiem do osiągnięcia konkretnych celów lub odzwierciedleniem ich własnej pozycji politycznej czy społecznej w danym czasie”. Jednak to właśnie Oświecenie kazało się momentem zwrotnym, kiedy nowy język naukowców i metodologia pozwoliły na próby badań rzetelniejszych i pozbawionych uprzedzeń. Przyczyniły się do tego również zmiany społeczne, szczególnie pod koniec XVIII wieku.

Spotkanie ubogacił grą organową Ralph Selig z Nowego Jorku, profesor matematyki i nauk informatycznych, pieśni śpiewał Izraelczyk, kantor studiujący w kolegium rabiniczym w Poczdamie.

***

Walter Homolka – ur. 1964. Rabin, profesor współczesnej żydowskiej filozofii religii, ze szczególnym uwzględnieniem dialogu międzyreligijnego, na Uniwersytecie Poczdamskim. Od września 2002 r. jest rektorem poczdamskiego Kolegium im. Abrahama Geigera – pierwszego od czasu Zagłady seminarium kształcącego w Niemczech rabinów. Jest wiceprzewodniczącym Europejskiej Unii Judaizmu Postępowego. Autor m.in. książek „Jesus von Nazareth im Spiegel jüdischer Forschung”, „Jewish Jesus Research and Its Challenge to Christology Today”, „Jüdische Identität in der modernen Welt”.

Od wielu lat rabin Homolka utrzymuje intensywne kontakty z Polską, zarówno z instytucjami naukowymi, jak i gminami żydowskimi. Jest inicjatorem polsko-niemieckich projektów realizowanych we współpracy z Instytutami Judaistyki Uniwersytetu Wrocławskiego i Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zainicjował także współpracę poczdamskiego Instytutu Teologii Żydowskiej z katolickim Wydziałem Teologicznym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wkrótce ukaże się po polsku przekład jego książki „Upomnienie się o Jezusa. Nazarejczyk z żydowskiej perspektywy”.

Honorowy tytuł CZŁOWIEK POJEDNANIA przyznawany jest przez Polską Radę Chrześcijan i Żydów osobom spoza Polski działającym na rzecz większego zbliżenia i porozumienia chrześcijan i Żydów, zwłaszcza w Polsce, w uznaniu ich wkładu w dzieło zbliżenia, lepszego poznania i pojednania wyznawców obu religii.