Nowa szopka w licheńskiej bazylice

Nowa szopka betlejemska, stylizowana na wzór domów z czasów narodzenia Jezusa Chrystusa, stanęła w licheńskiej bazylice. – „W tym roku szopka w naszej bazylice ma nieco inną konwencję niż dotychczas. To jest przedstawienie betlejemskiej groty na tle domu. W centrum znajduje się scena narodzenia Pana Jezusa w Betlejem, czyli w domu chleba. I to jest główne przesłanie naszej szopki. Tym chlebem jest Jezus Chrystus, który przychodzi na świat, aby nas nakarmić” – mówi ks. Janusz Kumala MIC, kustosz licheńskiego sanktuarium, pomysłodawca i inicjator budowy nowej szopki prezentującej biblijne sceny związane z narodzinami Jezusa Chrystusa.

Inspirację do przygotowania zupełnie nowej szopki stanowiły dwa elementy. Pierwszym z nich było wirtualne zwiedzanie pewnej wioski pod Nazaretem odtworzonej i przygotowanej dzięki pracy archeologów. W owej wiosce wiernie odtworzono wnętrza domostw, pracownię cieśli, warsztat tkacza, piec chlebowy i inne elementy życia ludzi z czasów bliskich Jezusowi Chrystusowi. Drugim były XIX-wieczne litografie wykonane według niezwykle pięknych akwarelowych szkiców i rysunków Davida Robertsa, który w latach 1838-1839 podróżował po Ziemi Świętej. Malarskie zapiski z tej podróż zostały wydane jako pojedyncze karty litograficzne w tece zatytułowanej „Ziemia Święta”. A w Muzeum im. ks. Józefa Jarzębowskiego w Licheniu Starym znajduje się zbiór tych kart.

– „Centralnym punktem szopki jest oczywiście scena narodzenia Jezusa Chrystusa, bez której nie może się obyć żadna bożonarodzeniowa stajenka. Tuż przy Nowonarodzonym czuwają Maryja i Józef. Obecni są także pasterze i trzej mędrcy ze wschodu. Nie mogło oczywiście zabraknąć zwierząt – w licheńskiej szopce zobaczymy zatem owce, osła czy…wielbłąda naturalnych rozmiarów. Poza tym po prawej i lewej stornie można zobaczyć sceny z życia ówczesnych Żydów żyjących na terenie Palestyny – kobietę, która wypieka chleb; mamy inną kobietę, która przyszła do sadzawki po wodę; mamy w końcu pasterzy, którzy przysnęli w grocie, a których już za chwilę anioł obudzi, obwieszczając im dobrą nowinę” – wylicza ks. Janusz Kumala MIC.

Wśród innych elementów wystroju, które stanowią integralną część kompozycji, są także kosze pełne owoców, drzewko pomarańczowe i owocującą oliwkę, suszące się zioła i dzbany, a także prawdziwe mace, które w czasach współczesnych Chrystusowi stanowiły główne źródło pokarmu dla ludzi.

Prace nad nową licheńską szopką trwały niemalże trzy lata. Głównym projektantem aranżacji przestrzeni był koniński artysta plastyk, Kazimierz Gmerek. Figury zostały sprowadzone z Filipin. W najwyższym punkcie licheńska szopka ma 6,40 m wysokości, w najszerszym – 26 m szerokości. Dzięki doskonałemu planowaniu i precyzji wykonania udało się wypełnić całą przestrzeń nawy zachodniej bazyliki, znajdującej się po lewej stornie od ołtarza, w której przygotowana została aranżacja.

Tradycja przygotowywania szopek sięga średniowiecza i wywodzi się ze zwyczaju odgrywania w kościołach, klasztorach i na rynkach miast misteriów, które niepiśmiennym i nieumiejącym czytać ludziom opowiadały historię zbawienia. Za twórcę przedstawień bożonarodzeniowych uważany jest św. Franciszek z Asyżu, który w 1223 r. w swojej pustelni w Greccio zaaranżował pierwszą szopkę. Do Polski zwyczaj jasełek przywędrował na przełomie XIV i XV w. Sama nazwa – jasełka – wywodzi się od staropolskiego słowa jasło, które oznaczało żłób.

Licheńską szopkę można podziwiać w bazylice pw. Najświętszej Maryi Panny Licheńskiej codziennie w godzinach funkcjonowania sanktuarium.