Nowe wytyczne o przeciwdziałaniu pedofilii w Austrii

Konferencja Biskupów Austrii opublikowała wytyczne dotyczące przeciwdziałania przypadkom nadużyć seksualnych oraz przemocy. Przepisy wchodzą w życie 1 września i – tak samo jak dotąd – obowiązują całą sferę kościelną, a więc duchowieństwo, współpracowników oraz wolontariuszy. Ramowe wytyczne ogłoszono po raz pierwszy w 2010 roku, w 2016 przyjęto zmodyfikowaną wersję.

W przedmowie przewodniczący Konferencji Biskupów Austrii, abp Franz Lackner podkreślił, że Kościół katolicki od ponad 10 lat podejmuje szczere wysiłki, aby „dostrzegać i zdecydowanie przepracować przypadki ran zadanych na skutek przemocy i nadużyć seksualnych ze strony duchownych i ich współpracowników w pracy duszpasterskiej oraz instytucjach kościelnych”.

„Zadaniem nas wszystkich jest postępowanie w sposób godny i pełen szacunku wobec powierzonych nam osób, zwłaszcza tych, które szczególnie potrzebują ochrony”, stwierdził abp Lackner. Dodał, że w tym kontekście pojawia się także sporadycznie podnoszone od pewnego czasu oskarżenie o nadużycia duchowe i jest to także temat, którego nie można zaniedbać.

Zaktualizowane przepisy zostały opracowane w ścisłej współpracy z Austriacką Konferencją Zakonów. W oparciu o doświadczenia ostatnich lat niektóre procedury zostały nieco zmodyfikowane, aby znaleźć jak najlepsze rozwiązanie dla wszystkich zainteresowanych stron – ofiar, oskarżonych lub przełożonych kościelnych. Rozszerzono na przykład możliwości przeprowadzania dokładnych kontroli. Z drugiej strony, postępowanie może zostać skrócone, jeżeli leży to w interesie osób zainteresowanych (tj. ofiar). Ponadto Konferencja Episkopatu i Austriacka Konferencja Zakonów powołały wspólną „Radę doradczą ds. ochrony ofiar”.

Zawarte w przepisach zasady regulują współdziałanie różnych instytucji kościelnych: oprócz diecezjalnych biur rzecznika jako pierwszych punktów kontaktowych dla osób poszkodowanych, to właśnie komisje diecezjalne badają podejrzane przypadki i doradzają biskupom ordynariuszom lub przełożonym.

O pomocy finansowej i kosztach terapii decyduje „Niezależna Komisja ds. Ochrony Ofiar”, której przewodniczącą jest Waltraud Klasnic. Środki te są wypłacane za pośrednictwem kościelnej „Fundacji Ochrony Ofiar”. Oprócz pomocy ofiarom, regulamin reguluje również postępowanie wobec oskarżonych zarówno w kościelnym, jak i państwowym postępowaniu karnym.

Poza szczegółowymi przepisami proceduralnymi, przepisy ramowe kładą również duży nacisk na prewencję, za którą odpowiedzialne są przede wszystkim utworzone w każdej diecezji jednostki zajmujące się zapobieganiem nadużyciom i przemocy. Działania prewencyjne zwiększają również zakony poprzez własnych komisarzy i szkolenia dla poszczególnych wspólnot zakonnych i ich instytucji.

O tym, że obszar prewencji jest stale rozwijany, świadczy m. in. fakt, że obecnie opracowywane są szczegółowe przepisy dotyczące lokalnej, regionalnej i ponaddiecezjalnej pracy z dziećmi i młodzieżą. Zostaną one wkrótce wydane oddzielnie przez Konferencję Episkopatu i Konferencję Zakonów. Rozporządzenie ramowe uwzględnia teraz także „przemoc duchową” i przemoc w mediach cyfrowych jako nowe formy znęcania się lub przemocy.

Rozporządzenie ramowe zostało przyjęte na zgromadzeniu plenarnym Austriackiej Konferencji Zakonów w dniu 10 maja oraz na letnim zgromadzeniu plenarnym Konferencji Episkopatu Austrii w dniach 14-16 czerwca. W liście z 29 maja Kongregacja Nauki Wiary ogłosiła, że nie ma zastrzeżeń do nowej wersji. Rozporządzenie ramowe wchodzi w życie z dniem 1 września 2021 r.

Od 2010 roku Niezależna Komisja Ochrony Ofiar podjęła 2 515 decyzji na korzyść ofiar. Na dzień 31 maja 2021 r. 140 spraw jest nadal rozpatrywanych, a w 215 przypadkach nie przyznano ani pomocy finansowej, ani terapii. Kościół zaakceptował i wdrożył wszystkie decyzje Komisji Ochrony Ofiar. Do tej pory poszkodowani otrzymali łącznie 32,7 mln euro, z czego 25,9 mln euro to pomoc finansowa, a 6,8 mln euro przeznaczono na terapię. Do 70 procent wpłat dokonują wspólnoty zakonne.

Większość przypadków jest prawnie przedawniona i miała miejsce głównie w latach 60. i 70. XX w. 51,2 proc. przypadków dotyczy okresu sprzed 1970 roku, 32,3 proc. w latach 70-tych, 10,6 proc. w latach 80-tych, 4,1 proc. w latach 90-tych i 1,3 proc. od 2000 roku. Nie zlokalizowano jeszcze w czasie 0,5 proc. przypadków.