Nowy wybór nieznanych tekstów ks. Józefa Tischnera o wolności

„Co góry mogą dać człowiekowi? Myślę, że przede wszystkim mogą ofiarować mu wolność” – mówił ks. Józef Tischner. „Wolność człowieka gór” to zbiór nieznanych tekstów księdza Tischnera w opracowaniu Wojciecha Bonowicza. Książka, która ukazała się w listopadzie nakładem Wydawnictwa Znak, to idealny pomysł na mądry prezent świąteczny dla bliskich.

Góry od zawsze były bliskie sercu ks. Józefa Tischnera. To tam zawsze czuł się wolny. W swoich tekstach mówił o tym, dlaczego o wolność należy dbać i jak z niej mądrze korzystać. Rozważania o wolności nabierają dziś nowych kontekstów, szczególnie ważne wydaje się znalezienie autorytetu, który łączy, a nie dzieli. Wojciech Bonowicz dokonał wyboru tekstów ks. Józefa Tischnera, które pomogą nam odzyskać wewnętrzny spokój i harmonię.

„Co góry mogą dać człowiekowi? Myślę, że przede wszystkim mogą ofiarować mu wolność. Co człowiek może dać górom? Może je obdarzyć sztuką. Wynika z tego, że zawsze patrząc na góry, widzimy je poprzez ludzi gór, a patrząc na ludzi gór, widzimy ich poprzez góry. Trudno powiedzieć, gdzie przebiega granica” – ks. Józef Tischner.

Ze wstępu do książki Wojciecha Bonowicza: „Czy warto szukać wolności w górach? A może należałoby poszukać jej gdzie indziej?”, zapytał mnie przed dwoma laty ktoś, kto słuchał mojej opowieści o księdzu Józefie Tischnerze. Ukazała się wówczas książka „Mądrość człowieka gór”, którą w posłowiu nazwałem „summą podhalańską Tischnera”, i to o niej właśnie opowiadałem. Pytanie było intrygujące. Czy nie łatwiej dziś znaleźć wolność na nizinach? Czy to nie tam ludzie częściej są skłonni wystąpić w obronie wartości, na których im zależy – w tym także wolności? Może za łatwo mylimy wolność z dreszczem przygody, jakiego dostarcza górska wyprawa? I może nadmiernie przywiązaliśmy się do mitu górala jako człowieka o niepodległej duszy? Powyższe pytania towarzyszyły mi przy pracy nad niniejszym wyborem. Niewątpliwie wolność jest ich motywem przewodnim”.

ks. Józef Tischner – kapłan katolicki, filozof, publicysta. Profesor Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, współzałożyciel wiedeńskiego Instytutu Nauk o Człowieku. Kapelan Związku Podhalan. Kawaler Orderu Orła Białego.

Dodatkowo z myślą o rozgłośniach radiowych Wydawnictwo przygotowało materiał dźwiękowy, w którym Wojciech Bonowicz wypowiada się na temat współczesnej interpretacji słów o wolności księdza Tischnera – być może posłużą ku inspiracji.

Pliki gotowe do pobrania i emisji na antenie rozgłośni radiowych umieszczone są TUTAJ poniżej zaś znajdują się zapowiedzi materiałów wraz z czasem ich trwania.

1. O Nagrodzie Tischnera: Nagroda przyznawana jest nieprzerwanie od 2001 roku wybitnym intelektualistom, publicystom i działaczom społecznym, którzy wcielają w życie wartości bliskie księdzu Józefowi Tischnerowi. Czym charakteryzuje się Nagroda Tischnera i jak ocenia Pan wybór tegorocznych laureatów? (7,55)

2. „Nieszczęsny dar wolności” to jedna z najpopularniejszych książek Tischnera – co Tischner miał na myśli mówiąc te słowa i jak one odnoszą się do tekstów, które można znaleźć w książce „Wolność człowieka gór”? (3,17)

3. Czy wolności należy szukać w górach, czy górale mogą być wzorcem współczesnej wolności? Jeśli góry mogą nam dać poczucie wolności, to jakie? (3,24)

4. Ksiądz Tischner napisał: Być wolnym znaczy: być sobą u siebie – te słowa wydają się ważne szczególnie dziś, gdy z jednej strony mówimy o globalnej wiosce, z drugiej coraz głośniej wybrzmiewa potrzeba ochrony granic – zarówno tych państwowych jak i tych osobistych. Co dzisiaj znaczą te słowa, co Tischner miał na myśli? (2,57)

5. W książce „Wolność człowiek gór” czytamy, że Początkiem religii jest wybór, jest wolność. Jaka zdaniem Tischnera jest relacja między religią, a wolnością, w jaki sposób religia sprzyja wolności? (3,08)

6. „Człowiek, aby być istotą naprawdę wolną, musi wyzwolić się od strachów, jakie nim rządzą”. Jakiej wolności uczy nas Tischner, jak to się ma do naszej postpandemicznej codzienności? (3,06)

7. „W każdej miłości dokonuje się jakiegoś wyboru” – co o miłości znajdziemy w tekstach Tischnera – czy miłość i wolność wzajemnie wykluczają się? Jaka jest relacja między wolnością a miłością, czy są one ze sobą w sprzeczności, czy wzajemnie uzupełniają się? (3,07)
8. Jak dziś, w szalenie spolaryzowanych czasach, budować „mosty” między ludźmi, jak, mimo różnic, możemy zrozumieć się lepiej, współistnieć i współpracować ze sobą? (3,03)

9. Czego Tischner uczył nas o kulturze ludowej, jak dziś należy czytać jego słowa: „Wartością podstawową wiary ludowej jest gotowość do poświęceń.(…) Kultura ludowa znajduje się dziś w niebezpieczeństwie. Głównym jej zagrożeniem jest głupota ludzka. Głupota wyraża się niezrozumieniem.” (3,16)

10. „Myślę, że każdy czas, każdy wiek i każda epoka ma swój sposób odkrywania gór i karmienia się górami.(…) Coraz wyraźniej widzimy, że tracąc góry, tracimy coś z siebie. Góry stały się częścią naszego człowieczeństwa. To przede wszystkim dzięki nim wiemy, że aby zrozumieć wolność, trzeba iść nie tylko po płaszczyźnie w prawo czy w lewo, ale również wstąpić w głąb, a potem trzeba chcieć i umieć wspiąć się na szczyt. Naszą wolnością jest nasze „wierhowanie” – jak można kochać góry, co to znaczy kochać góry? Tischner przywołuje zdjęcia fotografa Ryszarda Ziemka, zwraca uwagę na nieskazitelność natury. Czy możemy powiedzieć, że Tischner był „Eko”? A jeśli tak, co to znaczyło w jego przekonaniu? (3,40)

Więcej informacji o książce na stronie Wydawnictwa ZNAK.