Drukuj Powrót do artykułu

O polsko-rosyjskim pojednaniu, Roku Wiary i zarządzaniu kościelnymi finansami

26 sierpnia 2012 | 13:33 | mp, it / br Ⓒ Ⓟ

Refleksje po wizycie patriarchy Cyryla I w Polsce i podpisanym Przesłaniu do obu Narodów, inicjatywy związane z Rokiem Wiary i podsumowanie I Kongresu Nowej Ewangelizacji oraz przyjęcie Instrukcji o zarządzaniu materialnymi dobrami Kościoła – to główne tematy obrad Rady Biskupów Diecezjalnych na Jasnej Górze 25 sierpnia.

Drogowskaz na drodze pojednania

Wspólne Przesłanie do Narodów Polski i Rosji podpisane 17 sierpnia br. na Zamku Królewskim w Warszawie przez Cyryla I patriarchę moskiewskiego i całej Rusi oraz abp. Józefa Michalika, przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski zostało nazwane w komunikacie z obrad „drogowskazem nie tylko dla chrześcijan, ale dla wszystkich ludzi dobrej woli pragnących budować dobre stosunki z sąsiadami”. Biskupi przyznają, że „przesłanie to otwiera nowy rozdział w relacjach między naszymi Kościołami i narodami” oraz „wskazuje Polakom i Rosjanom drogę pojednania, nie poprzez spektakularne polityczne gesty, ale przez odkrywanie prawdy o trudnej przeszłości, przez gotowość do wzajemnego wybaczania sobie win i wezwanie do wspólnego dawania świadectwa Ewangelii, zwłaszcza wobec niełatwych współczesnych wyzwań”.

Abp Józef Michalik powiedział, że przesłanie polsko-rosyjskie powinno być teraz „urealnione” w świetle wiary. Biskupi podjęli decyzję, że aby lepiej zaznajomić wiernych z treścią tego historycznego dokumentu, pełen tekst Przesłania zostanie odczytany we wszystkich kościołach w Polsce w niedzielę 9 września.

Przewodniczący Episkopatu dodał w rozmowie z KAI, że „istnieje potrzeba kontynuowania rozmów z Rosyjskim Kościołem Prawosławnym i jest nadzieja na sformalizowanie tych relacji w formie zespołu, którego celem będzie prowadzenie dalszych, bezpośrednich rozmów”. Natomiast jeśli chodzi o konkrety tej współpracy, wyjaśnił, że „czekamy teraz na reakcję strony rosyjskiej i w ślad za tym chętnie podejmiemy konkretne inicjatywy”. Święty Synod Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego obradować będzie nad wnioskami z polsko-rosyjskiego przesłania w styczniu przyszłego roku.

Genezę oraz znaczenie Przesłania wyjaśnił w szczegółowym referacie abp Henryk Muszyński, który przewodniczył zespołowi biskupów, przygotowujących dokument od strony polskiej. W jego skład weszli także abp Stanisław Budzik, bp Tadeusz Pikus, a na ostatnim etapie po wyborze na sekretarza Episkopatu bp Wojciech Polak. Rosyjskiej komisji przewodniczyć metropolita Hilarion stojący na czele Wydziału Stosunków Zewnętrznych Patriarchatu Moskiewskiego. Zespoły te pracowały od stycznia 2010 r. do czerwca 2012 r., odbywając 4 wspólne spotkania w Warszawie.

Abp Muszyński poinformował, że największe rozbieżności podczas redakcji przesłania rodziła tematyka historyczna, gdyż obie strony miały jej odmienną wizję. „W historycznej części stanęliśmy wobec nieprzebytej przeszkody nazwania po imieniu wzajemnie doznanych krzywd. Istniała daleko idąca zgodność co do samych faktów, w ich interpretacji istniały jednak zasadnicze różnice. Stąd ograniczyliśmy się wyłącznie do ukazania rozmiarów tragedii i ogólnego nakreślenia tragicznych doświadczeń naszych narodów i Kościołów w XX wieku doznanych od ateistycznych i totalitarnych reżimów. Rozeznanie i interpretację faktów zostawiliśmy historykom, stwierdzając jedynie, że cała niekłamana prawda historyczna jest fundamentem pojednania i pokojowej przeszłości” – wyjaśniał.

Przyznał, że zagadnieniem żywo dyskutowanym podczas wspólnych rozmów była formuła przebaczenia, jaka winna znaleźć się w dokumencie. Abp Muszyński przyznał, że już na początku zrezygnowano ze znanej formuły „Przebaczamy i prosimy o przebaczenie”, pochodzącej z listu biskupów polskich do niemieckich. „Nie wchodziło w grę, bo nie można przepraszać nie nazwawszy po imieniu tego, za co mamy przebaczać, a do tego czas nie dojrzał” – powiedział abp Muszyński.

Ostatecznie – po dodatkowych osobistych konsultacjach z Patriarchą Cyrylem już na ostatnim etapie redakcji tekstu została ustalona formuła brzmiąca: „Apelujemy do naszych wiernych aby prosili o wybaczenie krzywd, niesprawiedliwości wyrządzonych sobie nawzajem. Jesteśmy przekonani, że jest to pierwszy i najważniejszy krok do odbudowania wzajemnego zaufania, bez którego nie ma trwałej ludzkiej wspólnoty ani pełnego pojednania”.

Ważnym obszarem dyskusji – jak przyznał abp Muszyński – były wyzwania, wobec których stoją obecnie oba Kościoły w dobie postępującej laicyzacji, indyferentyzmu religijnego i prób zakwestionowania podstawowych wartości chrześcijaństwa i jego miejsca w życiu publicznym.

„Jak można się było spodziewać ta część wzbudza żywą polemikę w środkach przekazu” – skonstatował abp Muszyński. Wyjaśnił przy tym, że przywołanie „pierwszego i najważniejszego zadania naszych Kościołów, jakim jest proklamowanie niezafałszowanej Ewangelii w otaczającym nas świecie wskazuje, że dokument nie jest skierowany przeciwko nikomu”. Dodał, że błędna jest pojawiająca się w prasie interpretacja, jakoby część dokumentu poświęcona potrzebie wspólnego świadectwa Kościoła katolickiego i prawosławnego w dzisiejszym świecie miała charakter wykluczający wobec osób niewierzących. Podkreślił, że „duchowy wymiar pojednania zobowiązuje do poszukiwania wspólnych wartości, na których można oprzeć ten proces. Wiąże on zarówno ludzi wierzących jak i inaczej myślących, wartościujących, wierzących, a nawet niewierzących. Oznacza to z jednej strony docenienie płaszczyzny egzystencjalnej, z drugiej strony ukazanie, że kryzys tradycyjnych wartości, na których zbudowana jest Europa jest zagrożeniem jej tożsamości. Odchodzenie od wartości judeochrześcijańskich oznacza często nie tylko nie respektowanie ale wręcz pogwałcenie podstawowych praw natury”.

Instrukcja nt. zarządzania dobrami materialnymi

Instrukcja Konferencji Episkopatu Polski w Sprawie Zarządzania Kościelnymi Dobrami Materialnymi – przyjęta przez biskupów diecezjalnych – dostosowuje sposób zarządzania kościelnymi finansami i posiadanymi przezeń dobrami do obecnego Kodeksu Prawa Kanonicznego oraz przepisów prawa polskiego.

Głównym zadaniem, jaki postawili sobie autorzy dokumentu – przygotowanego pod kierownictwem metropolity katowickiego abp. Wiktora Skworca – jest próba opracowania swego rodzaju podręcznika zarządzania sferą finansową i dobrami materialnymi diecezji. Główna odpowiedzialność za tę sferę spoczywa na biskupie diecezjalnym, co jest jasno podkreślone w Kodeksie Prawa Kanonicznego. W związku z tym w poszczególnych tematycznych rozdziałach prezentowane są zasady wynikające z prawa kościelnego, jak i prawa państwowego regulującego dane kwestie.

„Bardzo jasno podkreślona została zasada, że wszelka działalność ekonomiczna, gospodarcza bądź finansowa Kościoła odbywać się winna z pełnym poszanowaniem zarówno prawa kościelnego, jak i państwowego” – informuje abp Skworc.

Jeśli chodzi o zarobki duchownych, to – jak stwierdza Instrukcja: „Kościół zapewnia im utrzymanie, ale równocześnie zachęca do dobrowolnego ubóstwa i prostoty życia. Dlatego też duchowni, to im zbywa, winni przeznaczyć na dobro Kościoła i dzieła miłości”.

Dokument składa się z następujących rozdziałów:

1. Nabywanie dóbr materialnych, w którym wykazane jest w jaki sposób kościelne osoby prawne mogą – zgodnie z przepisami prawa kanonicznego, przy zachowaniu przepisów prawa polskiego – nabywać, posiadać i zarządzać określonymi „dobrami doczesnymi”.

2. Zarząd dóbr doczesnych, w którym wykazane są szczegółowe obowiązki i prawa jakimi winni się kierować zarządcy dóbr kościelnych, także w jaki sposób wolno im lokować i gospodarować kościelnymi funduszami. Wykazane są też szczegółowo prawne aspekty prowadzenia kościelnej działalności gospodarczej.

3. Utrzymanie duchownych i osób konsekrowanych, gdzie omówione są szczegółowe zasady wynagradzania duchownych, korzystania przez duchownych z zabezpieczeń socjalnych jak i sposobu wykorzystywania swych dochodów przez osoby duchowne.

Towarzyszy temu bogaty aneks, zawierający wzory umów i innych dokumentów finansowych, z jakich powinny korzystać osoby odpowiedzialne za finanse, zatrudnianie pracowników bądź prowadzące kościelną działalność gospodarczą.

„Mam nadzieję, że instrukcja ta pomoże biskupom w generalnym uporządkowaniu spraw finansowych i materialnych w poszczególnych diecezjach i metropoliach” – zaznaczył abp Skworc. Wyjaśnił, że pierwszym krokiem winno być sporządzenie szczegółowego inwentarza posiadanych dóbr. Następnie zbadanie czy podpisane zostały właściwe umowy i czy kościelny majątek został właściwie zabezpieczony. „A musimy pamiętać, że majątek kościelny nie jest niczyim majątkiem prywatnym, lecz majątkiem społecznym, i ma on konkretny cel jakim jest służenie dziełu ewangelizacji” – podkreślił arcybiskup.

Wreszcie postulowane jest powołanie w diecezjach odrębnej instytucji, której zadaniem będzie zarządzanie dobrami materialnymi tejże diecezji. Instytucja ta winna być odrębną osobą prawną. Będzie ona mogła zatrudniać nie tylko duchownych, ale i świeckich specjalistów.

Instrukcja przypomina też o konieczności istnienia specjalnej Rady Ekonomicznej na terenie każdej parafii, co jest obecnie wymogiem prawa kościelnego, niezależnie od istnienia Parafialnej Rady Duszpasterskiej.

Idea uporządkowania finansów Kościoła w Polsce została przyjęta przed rokiem na spotkaniu biskupów diecezjalnych, jakie odbyło się na Jasnej Górze 25 sierpnia 2011 r. Chodziło w niej nie tylko o zreformowanie systemu finansów na styku z państwem, ale również na gruncie wewnątrzkościelnym, analogicznie jak to zrobiona w innych krajach po Soborze Watykańskim II i wprowadzeniu nowego Kodeksu Prawa Kanonicznego. W ślad za tym został powołany specjalny zespół pod przewodnictwem abp. Wiktora Skworca, składający się z przedstawicieli 14 polskich metropolii, ekonomów bądź prawników.

Nowa ewangelizacja

W kontekście zakończonego niedawno I Kongresu Nowej Ewangelizacji, który odbył się lipcu w Kostrzynie nad Odrą obradujący na Jasnej Górze biskupi podkreślili wagę tego wydarzenia dla opracowywania dalszych programów w tym zakresie. Ich zdaniem kongres dał szansę rozpoznania obecnego stanu ewangelizacji w Polsce, ale najważniejsze, że „był tam wyraźnie zauważalny nowy zapał i gorliwość, co budzi nadzieję na przyszłość”.

Kongres zgromadził liczne i różnorodne środowiska ewangelizacyjne, pracujące według własnych charyzmatów i metod. Gościem Kongresu był abp Rino Fisichella, przewodniczący Papieskiej Rady do spraw Krzewienia Nowej Ewangelizacji.

Rok Wiary w Polsce

11 października br. wieczorem w każdej polskiej katedrze i w wielu parafiach odprawiona zostanie uroczysta Msza Święta wraz z nieszporami na otwarcie Roku Wiary – poinformował abp Stanisław Gądecki, przewodniczący Komisji Episkopatu ds. Duszpasterstwa. Podczas liturgii ma być procesjonalnie wniesiony ozdobny egzemplarz dokumentów Soboru Watykańskiego II oraz Katechizmu Kościoła Katolickiego. Księgi te, których specjalne wydanie przygotowuje „Pallotinum” zostaną złożone na jednym z bocznych ołtarzy. Przez cały okres Roku Wiary przypominać będą wiernym o znaczeniu tych dokumentów, stanowiących swego rodzaju busole dla współczesnego chrześcijaństwa i zachęcać do ich lektury.

Rozpoczęcie Roku Wiary zbiega się bowiem z upamiętnieniem w całym Kościele dwóch wielkich wydarzeń, które ukształtowały oblicze Kościoła naszych dni: pięćdziesiątą rocznicą otwarcia Soboru Watykańskiego II, który zwołał błogosławiony Jan XXIII (11 października 1962 r.), i dwudziestą rocznicą ogłoszenia Katechizmu Kościoła Katolickiego, ofiarowanego Kościołowi przez błogosławionego Jana Pawła II (11 października 1992 r.).

Biskupi zgromadzeni na Jasnej Górze zapoznali się z kalendarium wydarzeń zaplanowanych przez Stolicę Apostolską i Kościół w Polsce. W jego ramach poszczególne grupy wiernych w wybranych momentach roku składać będą uroczyście wyznanie wiary.

„Wyznanie wiary” (Professio fidei) młodzieży polskiej złożone zostanie przez jej przedstawicieli, którzy udadzą się do Rzymu na Europejskie Spotkanie Młodych, organizowane przez Wspólnotę z Taize od 28 grudnia do 1 stycznia 2013 r. W jego ramach zostanie zorganizowana specjalna liturgia nieszporów dla Polaków połączona z wyznaniem wiary.

Niezależnie od tego, wszystkie pielgrzymki młodzieży udające się podczas Roku Wiary na Jasna Gorę będą składać wyznanie wiary w tym sanktuarium.

25 stycznia 2013 r. we wszystkich katedrach w Polsce zostaną odprawione w łączności z Ojcem Świętym Benedyktem XVI nabożeństwa ekumeniczne wraz z przedstawicielami innych wyznań chrześcijańskich.

2 lutego nastąpi „Professio fidei” przedstawicieli życia konsekrowanego.

20 lutego w święto Katedry Świętego Piotra zorganizowany zostanie dzień pracowników nauki, w ramach którego pracownicy uczelni: państwowych i prywatnych wezmą udział w różnego rodzaju spotkaniach na temat relacji między wiarą a nauką.

24 marca w Niedzielę Palmową w ramach przygotowania do Światowego Dnia Młodzieży zbierze się na modlitwie młodzież we wszystkich diecezjach.

Od 15 do 17 kwietnia odbędą się dni seminariów duchownych diecezjalnych i zakonnych.

2 czerwca przy okazji uroczystości Bożego Ciała nastąpią odbędą się we wszystkich świątyniach specjalne adoracje eucharystyczne z okazji Roku Wiary.

Od 23 do 28 lipca przedstawiciele młodzieży udadzą się na Światowe Dni Młodzieży do Rio de Janeiro.

29 września odbędzie się Dzień Katechetów w 20 rocznicę publikacji Katechizmu Kościoła Katolickiego. Wszystkie polskie wydziały teologiczne zorganizują w tym czasie sympozja dotyczące katechizmu.

Zakończenie Roku Wiary przewidziane jest w uroczystość Chrystusa Króla 24 listopada 2013 r. będzie celebrowana w każdej parafii i każdej katedrze.

Komunikat Biskupów z Jasnej Góry

 

Drogi Czytelniku,
cieszymy się, że odwiedzasz nasz portal. Jesteśmy tu dla Ciebie!
Każdego dnia publikujemy najważniejsze informacje z życia Kościoła w Polsce i na świecie. Jednak bez Twojej pomocy sprostanie temu zadaniu będzie coraz trudniejsze.
Dlatego prosimy Cię o wsparcie portalu eKAI.pl za pośrednictwem serwisu Patronite.
Dzięki Tobie będziemy mogli realizować naszą misję. Więcej informacji znajdziesz tutaj.
Wersja do druku
Nasza strona internetowa używa plików cookies (tzw. ciasteczka) w celach statystycznych, reklamowych oraz funkcjonalnych. Możesz określić warunki przechowywania cookies na Twoim urządzeniu za pomocą ustawień przeglądarki internetowej.
Administratorem danych osobowych użytkowników Serwisu jest Katolicka Agencja Informacyjna sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (KAI). Dane osobowe przetwarzamy m.in. w celu wykonania umowy pomiędzy KAI a użytkownikiem Serwisu, wypełnienia obowiązków prawnych ciążących na Administratorze, a także w celach kontaktowych i marketingowych. Masz prawo dostępu do treści swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, wniesienia sprzeciwu, a także prawo do przenoszenia danych. Szczegóły w naszej Polityce prywatności.