Obchody Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu w Warszawie

Polacy mają obowiązek pamiętać o swoich żydowskich sąsiadach, nie może być natomiast tolerancji dla nienawiści wobec innego człowieka czy całego narodu – wskazywali uczestnicy stołecznych obchodów Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu, które odbyły się przed pomnikiem Bohaterów Getta w Warszawie. W 75. rocznicę wyzwolenia obozu Auschwitz-Birkenau odbyła się także tradycyjnie międzyreligijna modlitwa za ofiary Zagłady.

W uroczystości przed pomnikiem Bohaterów Getta uczestniczyli parlamentarzyści, przedstawiciele władz Warszawy, urzędnicy Kancelarii Prezydenta RP, przedstawiciele rządu, wysłannicy korpusu dyplomatycznego oraz członkowie stowarzyszeń żydowskich działających w stolicy. Obecni byli duchowni różnych wyznań, w tym biskup pomocniczy archidiecezji warszawskiej Michał Janocha.

Modlitwę upamiętniającą ofiary Holokaustu odmówili rabin Oriel Zaretsky z Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie, ks. Grzegorz Michalczyk – członek Komitetu KEP ds. Dialogu z Judaizmem, wiceprzewodniczący Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów, ks. Michał Koktysz z Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w RP, pastor Andrzej Stepanow z Kościoła Chrześcijan Wiary Ewangelicznej „Spichlerz” w Warszawie oraz ks. dr Piotr Kosiński z Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.

Rabin Zaretsky modlił się w języku hebrajskim modlitwą za zmarłych oraz słowami Psalmu 23. Ks. Michalczyk modlił się słowami modlitwy Jana Pawła II w intencji narodu żydowskiego na Umschlagplatz w Warszawie w czasie pielgrzymi do Polski w 1999 r. Papież-Polak prosił w modlitwie Boga: „Boże (…) wysłuchaj naszych modlitw, jakie zanosimy za naród żydowski, który – ze względu na swoich przodków – jest Tobie nadal bardzo drogi. (…) Wspieraj go, aby doznawał szacunku i miłości ze strony tych, którzy jeszcze nie rozumieją wielkości doznanych przez niego cierpień”.

Ks. Koktysz prosił, aby Bóg w swoim miłosierdziu pomagał nie zapominać, pamiętać oraz uchronić się modlącymi przed nimi samymi, bo „sam wiesz najlepiej, jak nasza natura skłonna do złego bliska jest temu, żeby historia mogła się powtórzyć”. – Prosimy Cię, w swej łasce zachowaj nas od tego – dodał.

Pastor Stepanow prosił w modlitwie: „Boże Abrahama, Izaaka i Jakuba, proszę o powstrzymanie grzechu antysemityzmu w Kościołach” (…) Kochany Ojcze, Boże Izraela, niech Twoja mądrość napełnia wszystkie Kościoły światłem”.

Ks. dr Kosiński mówił: „Panie Boże, który zesłałeś rodzajowi ludzkiemu zbawienie i Jednorodzonego Twego Syna i Boga, Pana naszego Jezusa Chrystusa, wejrzyj na sługi Twoje – wszystkie ofiary Zagłady, które poniosły śmierć męczeńską w gettach i obozach koncentracyjnych. Zalicz ich do wybranej Twojej owczarni a nam daj pamięć o ich męczeństwie, ku przestrodze przyszłych pokoleń”.

Modlitwę poprzedziły wystąpienia parlamentarzystów i przedstawicieli władz państwowych. List od marszałek Sejmu Elżbiety Witek odczytała wicemarszałek Małgorzata Gosiewska. „Druga wojna światowa stworzyła Holokaust, rozlała morze nienawiści, rozpaczy, samotności i łez. (…) Machina nazistowskiej zagłady pochłonęła miliony istnień. (…) Dziś nie możemy pozwolić, by ofiara wyniszczenia narodu żydowskiego została zapomniana” – powiedziała przedstawicielka parlamentu.

Wicemarszałek Sejmu Małgorzata Kidawa-Błońska podkreśliła, że Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu to „dzień szczególny i bolesny”. – Dziś składam hołd wszystkim ofiarom tej największej w dziejach ludzkości zbrodni. Dla nas, Polaków, pamięć o tej zbrodni ma wyjątkowe znaczenie. Zagłada zniszczyła cały żydowski świat, który tworzył się i rozwijał w naszym państwie – powiedziała.

Zaznaczyła, że Polacy mają szczególny obowiązek pamiętać o swoich żydowskich sąsiadach, znajomych i przyjaciołach oraz pamiętać o ich kulturze, ale przede wszystkim powinni pamiętać o niewyobrażalnej zbrodni Holokaustu.

Wiceprezydent Warszawy Michał Olszewski podkreślił, że przy Pomniku Bohaterów Getta w Warszawie co roku wspominana jest jedna z najbardziej tragicznych kart stolicy, ale także historii Polski, narodu żydowskiego i ludzkości. – Nigdy wcześniej nie mieliśmy do czynienia z sytuacją, w której nietolerancja, szowinizm oraz nacjonalizm podsycany nienawiścią do innego narodu spowodował tak tragiczne rozmiary – powiedział. – Nigdy więcej. Zero tolerancji dla nienawiści i podsycania negatywnych emocji do drugiego człowieka. Pamiętajmy o tym nie tylko dziś – dodał.

Dawid Szurmiej z Fundacji Shalom mówiąc o ofiarach Holokaustu zwrócił uwagę, że wspominane są często postaci wybitne, ale rzadziej zwykli ludzie, którzy zostali zgładzeni. – Nigdy nie mieli okazji, by żyć pełną piersią. Byli ojcami, matkami, babciami, dziadkami, dziećmi – mówił, wspominając o ludziach, którzy nie zdążyli założyć rodzin.

„Wszyscy mówimy o tej przestrodze. 75 lat po wyzwoleniu obozu Auschwitz-Birkenau nienawiść i brak tolerancji są wszechobecne. Ludzkość ciągle szuka nowych ofiar. Chcielibyśmy powiedzieć, że wyciągnęliśmy lekcję z historii, ale nie możemy, kiedy nienawiść rozprzestrzenia się dzień w dzień. Wprawdzie dziś wykorzystywana jest inna retoryka, padają inne słowa, ale zamiar pozostaje taki sam” – powiedział Szurmiej.

Przypomniał, że Holokaust był instytucjonalnie zaplanowanym, systemowym działaniem zmierzającym do zamordowania 6 milionów obywateli Europy. Nie da się tego zrozumieć. bo nie da się zrozumieć nienawiści – podkreślił przedstawiciel Fundacji Shalom.

Uroczystości zakończyły się złożeniem wieńców pod pomnikiem Bohaterów Getta.

W trakcie obchodów wystąpił Chór Żydowski CLIL pod dyrekcją Wojciecha Pławnera. Uroczystościom towarzyszył jak co roku przejazd ulicami Warszawy zabytkowego tramwaju z Gwiazdą Dawida kursującego w rejonie dawnego getta. Zaapelowano też, aby o godz. 18.00 włączyć się do akcji „Światło pamięci”, czyli zapalić świecę w oknach domu i w ten sposób uczcić pamięć ofiar Holokaustu.

Honorowy patronat nad obchodami Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu objął Prezydent Miasta Stołecznego Warszawy. Współorganizatorami wydarzenia inicjowanego przez Fundację Shalom były: Stołeczna Estrada, Tramwaje Warszawskie oraz Teatr Żydowski im. Estery Rachel i Idy Kamińskich w Warszawie.