Obrońcy życia protestują przeciwko wprowadzeniu tzw. przesłanki psychiatrycznej umożliwiającej aborcję

Wprowadzenie przesłanki zagrożenia zdrowia psychicznego matki nienarodzonego dziecka budzi nasz zdecydowany sprzeciw – stwierdza Polskie Stowarzyszenie Obrońców Życia Człowieka, w przekazanym KAI swym liście do Minister Zdrowia Katarzyny Sójki. Obrońcy życia dowodzą, że wprowadzenie takiej przesłanki byłoby sprzeczne z Konstytucją RP.

A oto pełna treść apelu:

Szanowna Pani Minister,

Polskie Stowarzyszenie Obrońców Życia Człowieka apeluje o niedokonywanie sprzecznej z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej interpretacji art. 4a ust. 1 pkt 1 Ustawy z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży.

Jako wspólnota osób od kilkudziesięciu lat zaangażowanych w zapewnienie prawnej ochrony życia wszystkim poczętym osobom ludzkim, protestujemy przeciwko trybowi, w jakim resort zdrowia konsul-tuje wytyczne dla placówek medycznych w sprawie aborcji.

Obecnie, zgodnie z polskim prawem, kobieta może poddać się aborcji w sytuacji, gdy ciąża zagraża jej zdrowiu lub życiu. W naszej ocenie nie ma potrzeby doprecyzowywania pierwszej przesłanki – zawsze, gdy zagrożone jest życie kobiety, lekarz ma nie tylko prawo, ale obowiązek ratować matkę, nawet kosztem życia dziecka. Wiemy natomiast, że wytyczne zespołu koncentrują się na tzw. przesłance psychiatrycznej, czyli sytuacji, kiedy ciąża miałaby zagrażać dobrostanowi psychicznemu matki, a antidotum na te obiektywne trudności miałoby być odebranie życia dziecku.

Wprowadzenie przesłanki zagrożenia zdrowia psychicznego matki nienarodzonego dziecka budzi nasz zdecydowany sprzeciw z kilku powodów:

1. Lekarz ma obowiązek dbać zarówno o zdrowie matki jak i dziecka. Mówi o tym wprost art. 39 Kodeksu Etyki Lekarskiej: „Podejmując działania lekarskie w odniesieniu do kobiety w ciąży lekarz równocześnie odpowiada za zdrowie i życie jej dziecka. Dlatego obowiązkiem lekarza są starania o zachowanie zdrowia i życia dziecka również przed jego urodzeniem”. Kodeks Etyki Lekarskiej stanowi punkt odniesienia dla wszelkich decyzji, budzących wątpliwości natury etycznej i jest nieodłącznym elementem tożsamości zawodowej od początku istnienia tego zawodu.

2. Życie człowieka jest najwyższą wartością i nigdy nie może być zakończone w celu przeprowadzenia próby leczenia zdrowia matki. Prawo do życia jest zapisane w 38 artykule Konstytucji RP, który stanowi, że: „Rzeczpospolita Polska zapewnia każdemu człowiekowi prawną ochronę życia”. Ten zapis Konstytucji oraz linia orzecznicza sądów jest spójna: prawo do życia przysługuje każdemu człowiekowi, także w prenatalnej fazie rozwoju.

3. Aborcja skutkuje ryzykiem syndromu poaborcyjnego. Liczne badania porównują dolegliwości syndromu do zespołu stresu pourazowego, doświadczanego na przykład przez żołnierzy wracających z wojny czy osoby doświadczone przemocą. Jeśli kobieta w ciąży, cierpiąca na depresję lub przeżywająca inne zaburzenia zdrowia psychicznego, zdecyduje się na aborcję, nie tylko nie uleczy swoich traumatycznych doświadczeń, ale je spotęguje poprzez kolejne doświadczenie przemocy na sobie i swoim nienarodzonym dziecku.

4. Ciąża, choć jest stanem fizjologicznym, czasowo zaburza funkcjonowanie układu hormonalnego. Ponadto, jeśli wiadomość o ciąży jest dla kobiety niechcianym zaskoczeniem, może wystąpić kryzys psychiczny spowodowany jej rozpoznaniem. Wtedy należy otoczyć ją szczególnie troskliwą opieką, pomóc jej zarówno fizycznie, jak i psychicznie. Należy szukać uznanych metod terapeutycznych, które pomogą przezwyciężyć kryzys i osiągnąć dobrostan psychiczny. Ponadto osoby będące w złym stanie psychicznym nie powinny podejmować ważnych i nieodwracalnych decyzji.

5. Przykład Hiszpanii pokazuje, że wprowadzenie tzw. przesłanki psychiatrycznej jako wskazania do aborcji oznaczać może faktyczną legalizację aborcji na życzenie i to, jak stanowi polska ustawa z 7 stycznia 1993 r., do chwili osiągnięcia przez płód zdolności do samodzielnego życia poza organizmem kobiety ciężarnej. W Hiszpanii w 1985 roku wprowadzono prawo, które zezwalało na aborcję w trzech przypadkach: zagrożenia życia lub zdrowia (w tym zdrowia psychicznego) matki, czynu zabronionego i ciężkiego uszkodzenie płodu. W ciągu 20 lat liczba przeprowadzanych tam aborcji, głównie z powodu zagrożenia zdrowia psychicznego matki, przekroczyła 100 tysięcy rocznie. Zatem rozszerzenie wskazań do aborcji o przesłankę zagrożenia dla zdrowia psychicznego oznaczało w praktyce wprowadzenie aborcji na życzenie.

Oczekujemy egzekwowania przepisów Konstytucji oraz Kodeksu Etyki Lekarskiej. Wzywamy także Ministra Zdrowia do przeglądu systemu opieki psychiatrycznej w Polsce i zapewnienia należytej opieki psychiatrycznej dla kobiet w ciąży.
Z poważaniem,

Magdalena Guziak-Nowak
Dyrektor ds. Edukacji

Wojciech Zięba
Prezes Zarządu

Kraków, 20 października 2023 r.