Odpust św. Wojciecha w Gnieźnie: biskupi i wierni dziękowali za kanonizację Jana Pawła II (opis)

„Polsko św. Wojciecha, Polsko św. Stanisława, Polsko św. Jana Pawła II – nie rezygnuj ze swej chrześcijańskiej tożsamości!” – wołał w niedzielę 4 maja w Gnieźnie kard. Stanisław Dziwisz, przywołując nauczanie i przestrogi św. Jana Pawła II, za którego kanonizację polscy biskupi i wierni dziękowali w czasie świętowojciechowych uroczystości odpustowych.

Metropolita krakowski i zarazem długoletni najbliższy współpracownik św. Jana Pawła II przywołał słowa papieża Polaka wypowiedziane w Gnieźnie w 1997 roku, że nie będzie jedności Europy, dopóki nie będzie ona wspólnotą ducha. Ten najgłębszy fundament jedności – mówił wówczas Jan Paweł II – „przyniosło Europie i przez wieki go umacniało chrześcijaństwo (…) A obecny brak jej duchowej jedności wynika głównie z kryzysu tej chrześcijańskiej samoświadomości”.

„Odczytujemy te słowa po siedemnastu latach od ich wygłoszenia. Nie straciły one nic ze swej aktualności” – mówił kard. Dziwisz, zachęcając do wdzięczności za wszelkie dobro, jakie dokonało się w tym czasie w Europie i w Polsce, ale i do pamiętania o tym, że zarówno życie osobiste, jak i wspólnotowe, trwale budować można tylko na Bogu.

„Twórcy zjednoczonej Europy budowali na fundamencie chrześcijańskim. Na takim samym fundamencie budował Europę Jan Paweł II. Odrzucenie tego fundamentu oznacza budowanie na piasku” – podkreślił metropolita krakowski, apelując, by Polska nie rezygnowała z swej chrześcijańskiej tożsamości. „To jest twoją siłą i powołaniem!” – mówił, co przyjęto oklaskami.

Hierarcha przypomniał również, że to właśnie w Gnieźnie św. Jan Paweł II upomniał się o miejsce w Europie i o wolność dla słowiańskich narodów, żyjących pod jarzmem bezbożnego i nieludzkiego systemu komunistycznego.

„Jakże w tym kontekście nie wspomnieć dziś o Ukrainie, przeżywającej swój dramat. Jakże tu, w Gnieźnie, nie modlić się za naród ukraiński, by szanowano jego suwerenność, jego prawo do życia w bezpiecznych granicach i w pokoju” – mówił dalej kaznodzieja.

Podkreślił również, że dar świętości Jana Pawła II jest zobowiązujący. Należy go przyjąć i odczytać jako wezwanie do osobistej świętości każdej i każdego z nas: w tym środowisku, na tym posterunku, gdzie nas postawiła Opatrzność.

„Stałym wyzwaniem i zadaniem jest dobro naszych rodzin. Przypomniał o tym polskim biskupom Papież Franciszek. Rodziny stanowią fundament naszego życia społecznego. To przede wszystkim one powinny być trwałymi wspólnotami życia i miłości. Nikt i nic nie zastąpi zdrowej rodziny, również w dziele wychowania młodego pokolenia Polek i Polaków” – mówił kardynał.

Na koniec przypomniał, że Kościół w Polsce chce służyć człowiekowi i narodowi.

„Zdajemy sobie sprawę z naszych słabości i ograniczeń, bo nosimy skarb w glinianych naczyniach. Wsłuchujemy się uważnie w słowa krytyki, bardzo często krzywdzącej. Ale musimy głosić prawdę. Musimy bronić godności człowieka i rodziny. Dlatego potrzebujemy gorących serc. Potrzebujemy następnego pokolenia młodych i bezinteresownych ludzi, którzy wniosą swój duchowy i apostolski zapał w nasze szeregi. Potrzebujemy pokolenia Jana Pawła II. Potrzeba ludzi, którzy na swój sposób będą realizować wzorzec miłości i gorliwości, pozostawiony przez wielu świętych Polek i Polaków, a wśród nich przez św. Wojciecha i św. Jana Pawła II” – podkreślił kard. Dziwisz, którego słowa po raz kolejny przyjęte zostały przez wiernych oklaskami.

Uroczystą sumę odpustową będącą również ogólnopolskim dziękczynieniem za kanonizację papieża Jana Pawła II koncelebrowało blisko 40 arcybiskupów i biskupów. W uroczystościach uczestniczyli duchowni z Niemiec i Czech, przedstawiciele władz państwowych i lokalnych, burmistrzowie i merowie miast zaprzyjaźnionych z Gnieznem, władze uczelni wyższych, reprezentanci organizacji i stowarzyszeń kościelnych, bractw i zakonów rycerskich, młodzież, mieszkańcy Gniezna i pielgrzymi, także z Ukrainy.

Niedzielne uroczystości rozpoczęła tradycyjnie procesja z relikwiami św. Wojciecha, która przeszła udekorowanymi ulicami Gniezna na Plac św. Wojciecha u stóp katedry. Prócz srebrnego relikwiarza biskupa męczennika niesiono w niej także relikwie św. Jana Pawła II, św. Stanisława, bł. Radzyma Gaudentego oraz innych świętych i błogosławionych. Po zakończeniu procesji biskupi udali się do katedry gnieźnieńskiej, gdzie kard. Stanisław Dziwisz, w obecności Prymasa Polski abp. Józefa Kowalczyka, poświęcił kaplicę dedykowaną św. Janowi Pawłowi II. Z okazji kanonizacji papieża Polaka, z inicjatywy Prymasa, na nowo zaaranżowano jej wnętrze. Powstał m.in. ołtarz, na którym znajdują się relikwie świętego papieża, uroczyście przekazane archidiecezji gnieźnieńskiej podczas uroczystości świętowojciechowych w 2012 r.

W czasie sumy odpustowej stypendyści Fundacji Dzieło Nowego Tysiąclecia wręczyli Prymasowi Polski księgę ze zobowiązaniami podjętymi przed kanonizacją Jana Pawła II. Metropolita gnieźnieński z kolei, zgodnie z tradycją, wręczył przedstawicielom młodzieży księgi Pisma Świętego proszą, aby nieśli Dobrą Nowinę w trzecie tysiąclecie.

Jak co roku pod koniec Mszy św. nuncjusz apostolski w Polsce abp. Celestino Migliore pobłogosławił i wręczył krzyże misyjne duchownym i świeckim udającym się na misje. Obrzęd ten zapoczątkował w 1979 roku Jan Paweł II. W 1997 r., podczas drugiej wizyty papieża w Gnieźnie został on powtórzony i jest kontynuowany do dziś.

Krzyże misyjne przyjęło 41 osób: 22 kapłanów, 2 diakonów, 9 sióstr zakonnych i 8 osób świeckich. Pochodzą z archidiecezji: białostockiej, częstochowskiej, gnieźnieńskiej, krakowskiej, poznańskiej, przemyskiej, szczecińsko-kamieńskiej, warszawsko-praskiej oraz diecezji: bydgoskiej, elbląskiej, gliwickiej, kieleckiej, legnickiej, łomżyńskiej, opolskiej, pelplińskiej, płockiej, rzeszowskiej, sandomierskiej, sosnowieckiej, tarnowskiej, włocławskiej, zamojsko-lubaczowskiej i zielonogórsko-gorzowskiej.

Misjonarze i misjonarki będą pracować m.in. w Czadzie, Peru, Sudanie, Kamerunie, Pakistanie, na Kubie, w Kongo, Boliwii, Tanzanii, na Islandii, w Urugwaju, Ekwadorze, Ganie, Papui Nowej Gwinei, Kenii i Gruzji.

Podczas tegorocznych uroczystości świętowojciechowych, będących ogólnopolskim dziękczynieniem za kanonizację Jana Pawła II, została również poświęcona nowa Nekropolia Prymasów Polski w podziemiach katedry gnieźnieńskiej. Poświęcenia dokonał Prymas Polski abp Józef Kowalczyk w sobotni wieczór 3 maja, przed rozpoczęciem Nieszporów o św. Wojciechu. Nabożeństwu przewodniczył abp Stanisław Gądecki, metropolita poznański i przewodniczący KEP, a homilię wygłosił abp Marek Jędraszewski z Łodzi, wiceprzewodniczący KEP.

Wzorem lat ubiegłych w czasie nieszporów Prymas Polski abp Józef Kowalczyk poświęcił płaszcze dla nowych braci z Towarzystwa św. Wojciecha, które krzewi kult patrona w archidiecezji gnieźnieńskiej i diecezji bydgoskiej. Zarówno podczas sobotnich, jak i niedzielnych uroczystości śpiewał Chór Prymasowski pod dyrekcją ks. kan. Dariusza Sobczaka. Zespół świętuje w tym roku setną rocznicę istnienia.

Po nabożeństwie z katedry gnieźnieńskiej wyruszyła procesja z relikwiami św. Wojciecha, św. Jana Pawła II oraz innych polskich świętych i błogosławionych, która przy biciu dzwonu św. Wojciech przeszła ulicami Gniezna na Wzgórze Zbarskie do kościoła pw. św. Michała Archanioła, gdzie wierni wysłuchali improwizowanych przemówień biskupów.

Przed laty przemawiał tak co roku Karol Wojtyła, który przyjeżdżał do Gniezna najpierw jako biskup, a później arcybiskup krakowski. Utarła się nawet tradycja, że organizacja wieczornej procesji należy właśnie do niego. Często, obok relikwii św. Stanisława, przyszły papież przywoził ze sobą kapelę góralską. W 1975 r., gdy metropolia gnieźnieńska świętowała 975-lecie istnienia mówił: "Przybywamy tutaj do relikwii św. Wojciecha, my biskupi i przedstawiciele ludu Bożego, z całej dzisiejszej Polski. Przybywamy w tym przeświadczeniu, że tutaj jest nasze Gniazdo. Polska przez tyle stuleci rosła z tego Gniazda. Jeśli dzisiaj do niego wracamy, to po to, ażeby wyrazić jedność z naszym początkiem – jedność, która zawsze żyła i rozwijała się, bez względu na to, jakie były koleje naszego narodu i państwa".

Świętowojciechowe obchody zakończą się dziś po południu drugimi Nieszporami o św. Wojciechu sprawowanymi w katedrze gnieźnieńskiej pod przewodnictwem sekretarza generalnego KEP bp. Wojciecha Polaka. Homilię podczas nabożeństwa wygłosi bp Damian Bryl, biskup pomocniczy poznański. Po nieszporach, zgodnie z tradycją, Prymas Polski udzieli błogosławieństwa dzieciom.

Gnieźnieńskie uroczystości świętowojciechowe należą do najstarszych i największych w Polsce. Pierwszym odnotowanym przez kroniki aktem kultu św. Wojciecha był Zjazd Gnieźnieński w roku 1000. Kolejne wzmianki odnotowano na przełomie XII i XIII wieku. Z okresu tego pochodzi kilkanaście dokumentów noszących podpisy książąt wielkopolskich i tę samą datę – 23 kwietnia, co wskazuje na to, że uroczystości patronalne ku czci św. Wojciecha miały już formę zorganizowaną.

Na przestrzeni wieków do grobu św. Wojciecha pielgrzymowali zarówno „maluczcy”, jak i potężni. Szczególnie często zjawiali się w Gnieźnie jako pątnicy książę Bolesław Pobożny i Przemysł II. U relikwii męczennika modlił się także Władysław Jagiełło po zwycięskiej bitwie pod Grunwaldem. Orędownictwu św. Wojciecha polecił się także król Zygmunt Stary, który wobec zagrożenia tureckiego w 1511 roku publicznie oświadczył, że zamiast liczyć na pomoc innych narodów lub szczęście wojenne, woli liczyć na św. Wojciecha.

Uroczystości świętowojciechowe o charakterze zbliżonym do współczesnego zaczęto organizować w Gnieźnie w pierwszej połowie ubiegłego wieku. Święty Jan Paweł II uczestniczył w nich co roku najpierw jako biskup, a później jako arcybiskup metropolita krakowski. Wspólnie z kard. Stefanem Wyszyńskim udzielał także błogosławieństwa dzieciom na zakończenie uroczystości.