Ogólnopolska konferencja naukowa w 80-lecie Akcji Reinhardt

Otwarcie wystawy „Aktion Reinhardt 1942-1943” i ogólnopolska konferencja naukowa złożyły się na obchody 80. rocznicy tragicznych wydarzeń związanych z eksterminacją Żydów przez hitlerowców. W konferencji uczestniczyli badacze z Kielc, Lublina, Rzeszowa, Torunia, związani z Instytutem Pamięci Narodowej i tamtejszymi ośrodkami uniwersyteckimi.

W spotkaniu uczestniczył m.in. Włodzimierz Kac, przewodniczący Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Katowicach, a Michael Schudrich – Naczelny Rabin RP, nadesłał list okolicznościowy.

Obchody rozpoczęło otwarcie wystawy „Aktion Reinhardt 1942 – 1943” na babińcu chmielnickiej synagogi.

Podczas konferencji dr hab. Wacław Wierzbieniec z Uniwersytetu Rzeszowskiego przedstawił zarys niemieckiej polityki antyżydowskiej na ziemiach polskich w latach 1939 – 1945. Zachęcał m.in. do doceniania wkładu Polaków pochodzenia żydowskiego w dzieje Polski, do budowania dobrych relacji z potomkami polskich Żydów. Odniósł się zarazem do historii współczesnej, zauważając jak bardzo potrafią powtarzać się mechanizmy ludobójstwa.

Dr Marek Maciągowski, dyrektor Ośrodka Myśli Patriotycznej i Obywatelskiej w Kielcach, omawiając warunki życia i prześladowań Żydów w gettach regionu kieleckiego, pokazał je jako „miejsca bezkarnej przemocy”, czego dowodzą steki zachowanych relacji. Dr Alicja Bartnicka (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu) przedstawiła brutalne zasady zagłady przez pracę. Podsumowaniem tej części konferencji była prezentacja przebiegu Akcji Reinhardt w dystrykcie radomskim, dokonana przez dr. Jacka Młynarczyka (UMK w Toruniu).

Na temat zagłady kilkunastotysięcznego chmielnickiego getta mówiła dr Karolina Trzeskowska-Kubasik (IPN Kraków/Kielce). Unicestwienie żydowskich miasteczek w świetle literatury wspomnieniowej przedstawiła dr Alicja Gontarek (IPN/ UMCS Lublin), zaś relacje polskich świadków na temat Zagłady w regionie – dr hab. Edyta Majcher –Ociesa, na podstawie materiałów z konkursu „Nasi sąsiedzi Żydzi”. Skalę wyniszczenia i rozmiar prześladowań w dystrykcie radomskim omówił dr Tomasz Domański z kieleckiej Delegatury IPN, wprowadzając m.in. pojęcie „niemieckich dożynek”oraz czynnik „politycznego wikłania” polskich służb i Polaków w Zagładę.

Konferencję zakończyła dyskusja dotycząca m.in. relacji między skalą zagrożenia a niesieniem pomocy i fenomenu żydowskich ksiąg pamięci powstałych na emigracji.

Całe wydarzenie zorganizował Instytut Pamięci Narodowej Delegatura w Kielcach, przy współpracy Ośrodka Edukacyjno – Muzelanego Świętokrzyski Sztetl w Chmielniku.

Aktion Reinhardt to kryptonim akcji Zagłady Żydów Generalnego Gubernatorstwa i Okręgu Białostockiego w latach 1942 – 1943, na terytorium okupowanej przez III Rzeszę Polski, w ramach tzw. ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej.