Opinogóra: świątynia ze scenami z „Nie-Boskiej komedii”

Nagrobek poety Zygmunta Krasińskiego, sceny z „Nie-Boskiej komedii” oraz ambonę regencyjną z XVIII wieku można obejrzeć w kościele parafialnym w Opinogórze w diecezji płockiej. Kościół został w XIX wieku ufundowany przez ród Krasińskich, z którego pochodzi wieszcz. Obok świątyni znajduje się rozległy kompleks parkowo-pałacowy, w którym obecnie znajduje się Muzeum Romantyzmu.

Opinogórska świątynia została zbudowana w latach 1874-1877, zaprojektował ją architekt warszawski Wincenty Rakiewicz. Jest to budowla neoklasycystyczna, jednonawowa, ozdobiona monumentalnym portykiem czterokolumnowym, przykryta dwuspadowym dachem. Architektonicznie nawiązuje do monumentalnych budowli greckich.

W kościele na uwagę zasługuje pomnik nagrobny Marii z Radziwiłłów Krasińskiej – matki Zygmunta Krasińskiego, wykonany przez Luigi Pampalloniego w 1841 r. Pokazuje on scenę śmierci matki Zygmunta Krasińskiego: przy łożu umierającej klęczy syn, na którego głowie spoczywa ręka matki. Takie przedstawienie nawiązuje do sceny matki z Orciem z „Nie – Boskiej Komedii”.

Interesujące jest też epitafium synów poety – Władysława i Zygmunta, przedstawionych w scenie apoteozy krzyża. Rzeźbę wykonał artysta francuski Jules Franceschi w 1881 r. Kolejnym dziełem rzeźbiarskim jest epitafium Amelii Załuskiej, autorstwa Konstantego Laszczki. Płaskorzeźba wykonana w 1899 r. jest jedną z pierwszych prac tego artysty.

Najstarszym obiektem w kościele jest ambona regencyjna z XVIII w. pochodząca z Kodnia nad Bugiem. Była ona przeniesiona do Opinogóry w XIX w. wraz z ołtarzem głównym po kasacie kościoła w Kodniu. Obecny ołtarz główny ufundował Edward Krasiński w 1925 r.

Prawdziwą skarbnicą historii są podziemia grobowe. Prowadzą do nich ciężkie, żelazne drzwi ozdobione herbem Krasińskich i symbolami śmierci. W tym wnętrzu w 1822 r. złożono trumnę z prochami matki Zygmunta Krasińskiego. Z biegiem lat do podziemi przybywało coraz więcej trumien i urn z prochami.

W 1845 r. podziemia rozbudowano i stały się one panteonem rodowym Krasińskich z linii opinogórskiej. W 1848 r. gen. Wincenty Krasiński wystąpił do Komisji Rządowej o pozwolenie na „,chowanie ciał w grobie familijnym”. Po dziesięciu latach wstawiono tu trumnę generała, a wkrótce po niej Zygmunta Krasińskiego (+1859). Prochy generała przywieziono z Warszawy, natomiast Zygmunta z Paryża w czerwcu 1859 r. W 1875 r. podziemia powiększono. Spoczęli tu synowie poety – Władysław (+1873) i Zygmunt (+1867), wnuk Adam (+1909) i wnuczka Zofia (+1891).

W 1909 r. wnętrza grobowe zmodernizowano. Trumny umieszczono w ścianie katakumb zaprojektowanych przez architekta Jana Kacpra Heuricha starszego. W centralnej części znajduje się grób poety, a nad nim herb Krasińskich w ozdobnym kartuszu. Z lewej strony spoczywają przodkowie poety, a z prawej potomkowie. Obok Zygmunta jego rodzice – generał Wincenty i Maria. Znajdują się tam także m.in. nagrobki dziadka Jana i babki Antoniny.

Na przeciwległej ścianie katakumb wiszą trzy brązowe płyty przedstawiające sceny z „Przedświtu”, „Irydiona” i „Nie-Boskiej Komedii”. Zaprojektował je Jules Franceschi, a odlał w giserni paryskiej w 1877 r. E. Gruet. Pierwotnie miały one zdobić cokół pomnika poety, który zamierzali wystawić Krasińscy, do realizacji tego pomysłu jednak nie doszło.

Świątynia opinogórska sąsiaduje z rozległym zespołem parkowo-pałacowym, w którym znajduje się Muzeum Romantyzmu. Warto je zwiedzić i pospacerować po miejscach, którymi wędrował także polski wieszcz narodowy