Opole: trwają badania krypt średniowiecznej katedry

Zespół naukowców bada krypty katedry Podwyższenia Krzyża Świętego w Opolu. Otwarto m.in. kryptę z sarkofagiem bp. Franciszka Jopa, która została zamurowana po jego pogrzebie w 1976 r.

Opolska katedra przechodzi właśnie gruntowną renowacje murów zewnętrznych. Jednocześnie trwają prace badawcze w podziemiach kościoła. „Znaleźliśmy szczątki ludzkie w jednej z krypt” – przyznała antropolog Agata Hałuszko z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego. „To były szczątki wtórnie przemieszczone, zsypane w tamtym miejscu prawdopodobnie z sarkofagów, które znajdowały się tam wcześniej lub z innego źródła. Kości pokryte były wapnem” – dodała.

Prowadzone prace antropologiczne polegać będą na posegregowaniu znalezionych kości, ustaleniu od ilu osób pochodzą, a także płci i wieku ludzi w chwili ich śmierci. Agata Hałuszko po wstępnych oględzinach stwierdziła, że fragmenty tkanin, które również znajdują się w kryptach, mogą pochodzić z XVII lub XVIII. „Dokładny czas można ustalić dopiero po szczegółowych badaniach. Na razie znaleziono kilka kartonów szczątków ludzkich. Trzeba je oczyścić i zabezpieczyć, ponieważ są pokryte pleśnią – m.in. kropidlakiem żółtym, który jest niebezpiecznym gatunkiem grzyba dla układu oddechowego człowieka” – zaznaczyła.

Znaleziska zaskoczyły naukowców, bowiem w latach 60. XX wieku krypty były badane i czyszczone. Następnie w jednej z nich w 1976 roku pochowano bp. Franciszka Jopa. Archeolog Maciej Krzywka skłania się ku teorii, że najprawdopodobniej w latach 60. opróżniono krypty, a większość szczątków została wywieziona wraz z sarkofagami i innymi przedmiotami, gdyż należały one do zamożnych mieszczan pochodzenia niemieckiego.

Zdaniem badaczy, w katedrze znajduje się wiele krypt, gdyż świątynia w ciągu wieków była rozbudowywana. Jedna z dostępnych krypt jest nowożytna i pochodzi z końca XVIII wieku. Druga jest wykonana w technice średniowiecznej, a dokumenty potwierdzają, że powstała pod koniec XVI wieku. „W kościele kilka lat temu zrobiono badania georadarowe, ale dość powierzchowne” – przyznał Maciej Krzywka. „Chcielibyśmy przebadać te krypty raz jeszcze, oczyścić je, a także zorientować się, ile jest ich dokładnie. Następnie podejmiemy decyzję, czy udostępnić je dla zwiedzających” – dodał.

Historyczne początki świątyni sięgają 1002 r., kiedy to, według starej tradycji, postanowiono zbudować w Opolu – zgodnie ze średniowiecznym zwyczajem nad rzeką – drewniany kościół pw. św. Krzyża. W 1024 r. biskup wrocławski Klemens podarował dla nowo zbudowanego kościoła relikwie drzewa krzyża św., które otrzymał od św. Emeryka (+ 1031), syna króla Węgier. Bezcenna relikwia jest nadal przechowywana w kościele.

W połowie XIII w. parafia wraz z okolicznymi wioskami liczyła ok. 2 tys. wiernych i stąd istniała potrzeba nowego, większego kościoła. Stary kościół w XIII w. został zatem rozbudowany w stylu romańskim i uroczyście poświęcony 16 listopada 1295 r.; wtedy też ponownie erygowana została parafia, przeniesiona na czas budowy do kościoła NMP na Górce.

Z okazji millenium Chrztu Polski w latach 1963-1965 poddano świątynię gruntownym pracom remontowym, po których nawet na nowo ją poświęcono. W 1972 r. ustanowiona została diecezja opolska i kościół Podwyższenia Krzyża Świętego podniesiony został do rangi katedry.