Orły Jana Karskiego dla Muzeum Bojowników Getta i gen. Władysława Andersa

Przyznzno Orły Jana Karskiego. Obie tegoroczne nagrody posiadają swój kontekst związany z dwoma rocznicami ważnymi dla relacji polsko-żydowskich: 75-leciem Powstania Getta Warszawskiego i 70-lecia Państwa Izrael.

Decyzją Kapituły z udziałem Laureatów Nagrody m.in. metropolity krakowskiego, kard. Stanisława Dziwisza, abp. Alfonsa Nossola, bp. Tadeusza Pieronka, ks. Adama Bonieckiego; byłego prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego oraz profesorów: Richarda Pipesa, Juliana Kornhausera i Karola Modzelewskiego oraz rodziny Jana Karskiego reprezentowanej przez jego bratanicę i córkę chrzestną dr. Wiesławę Kozielewską uhonorowani zostali: Muzeum Bojowników Getta – za świadectwo pamięci bojowników walczących w gettach o honor i godność Narodu Żydowskiego.

Wyróżnienie otrzymał także pośmiertnie gen. Władysław Anders. Uhonorowano go za odwagę wsparcia walki o niepodległe państwo żydowskie.

Muzeum Bojowników Getta, powstałe w 1949 r. terenie kibucu Lochame ha-Geta’ot było pierwszym muzeum Holokaustu na świecie. Jego orędownikami byli zamieszkujący kibuc ocaleni powstańcy z getta warszawskiego i wileńskiego, oraz byli więźniowie obozów koncentracyjnych, wśród nich kultowe postaci żydowskiego ruchu oporu w okupowanej Polsce Antek (Icchak) Cukierman i Celina (Cywia) Lubetkin. Dziś jest to nowoczesna placówka muzealna i edukacyjna przyjmującą tysiące zwiedzających i uczestników programów edukacyjnych z całego świata.

Generał Władysław Anders, po wyprowadzeniu ze Związku Sowieckiego na Bliski Wschód i Palestyny swojej armii musiał zmierzyć się z sytuacją, kiedy służący w niej żołnierze Wojska Polskiego pochodzenia żydowskiego zaczęli wyrażać wolę wstępowania do żydowskich organizacji bojowych i walczenia o powstanie państwa żydowskiego. W ogromnej większości chcieli opuścić szeregi Armii Andersa honorowo, za zgodą swego dowódcy, a nie stawiać się w sytuacji dezerterów. Generał stworzył do tego warunki ryzykując konflikt z brytyjską administracją Mandatu Palestyny. W ten sposób opuściło Armię Andersa ok. 1,5 tys. oficerów i żołnierzy, którzy mogli stanąć do walki o Izrael i znakomicie zdali w niej egzamin. Był wśród nich m.in. absolwent Uniwersytetu Warszawskiego, podchorąży Menachem Begin (Mieczysław Biegun), zaprzyjaźniony z gen. Władysławem Andersem, późniejszy przywódca organizacji bojowej Irgun, jeden z najważniejszych konstruktorów Izraela, jego póżniejszy premier i laureat Pokojowej Nagrody Nobla.