Osoba ludzka tematem Orędzia na Światowy Dzień Pokoju

Poszanowanie pełni praw osoby ludzkiej jest warunkiem zachowania pokoju na świecie – to podstawowa teza ogłoszonego dziś orędzia Ojca Świętego Benedykta XVI na Światowy Dzień Pokoju przypadający 1 stycznia 2007 r.

Benedykt XVI w swym orędziu wykazuje bezpośredni związek jaki zachodzi pomiędzy pokojem, a poszanowaniem praw osoby ludzkiej. Przypomina zatem, że pierwszą i zasadniczą cechą osoby ludzkiej jest jej godność.
Godność, która ma charakter transcendentny i niepodważalny, gdyż nie wynika z niczyjego nadania, lecz jest konsekwencją stworzenia człowieka na obraz Boży. „W tej wspaniałej perspektywie – przypomina papież – staje się zrozumiałe zadanie, jakie zostało powierzone istocie ludzkiej – ma ona dojrzewać w zdolności kochania i przyczyniać się do postępu świata oraz jego odnowy w sprawiedliwości i pokoju.”
Benedykt XVI zdecydowanie sprzeciwia się tym „redukcyjnym wizjom człowieka”, które pełnię jego osoby redukują tylko do niektórych jej aspektów. Za podstawę pokoju papież traktuje także poszanowania prawa człowieka do życia od poczęcia do naturalnej śmierci oraz poszanowanie wolności religijnej.
W tym sensie – jak stwierdza Benedykt XVI – pokój jest owocem „transcendentnej gramatyki”, czyli respektu dla reguł wpisanych przez samego Boga w ludzkie sumienie. „Pokój jest zatem również zadaniem, które wymaga od każdego osobistej odpowiedzi, zgodnej z planem Bożym” – dodaje papież.
Dlatego – kontynuuje Benedykt XVI – pokój nie będzie możliwy bez poszanowania norm „prawa naturalnego”, czyli tego kodeksu zasad moralnych, które są zapisane w ludzkim sumieniu, niezależnie od wszelkich innych kodeksów etycznych. Uznanie i poszanowanie prawa naturalnego – dodaje – jest także podstawą do dialogu wyznawców różnych religii.
Wśród najważniejszych praw osoby ludzkiej Benedykt XVI wymienia prawo do życia i prawo do wolności religijnej. Prawo do życia – jak wyjaśnia – dotyczyć musi każdej fazy tegoż życia, w związku z czym zdecydowanie przeciwstawia się aborcji i eutanazji. Wyjaśnia, ze prawa do życia człowiek nie może w żaden sposób ograniczać, ani nim „dysponować”.
„Pokój wymaga ustalenia jasnych granic między tym, czym można, a tym, czym nie można dysponować: w ten sposób uniknie się niedopuszczalnych ingerencji w owo dziedzictwo wartości, które jest właściwe człowiekowi jako takiemu” – wyjaśnia.
Papież w bardzo zdecydowanych słowach krytykuje rozpowszechnione we współczesnej cywilizacji ograniczanie prawa do życia.
„Jeśli chodzi o prawo do życia – wyjaśnia – trzeba wyraźnie powiedzieć, że w naszej społeczności dokonuje się zagłady życia: obok ofiar konfliktów zbrojnych, terroryzmu i różnorakich form przemocy są ofiary cichej śmierci, spowodowanej przez głód, przez aborcję, eksperymenty na embrionach i eutanazję.”
„Jak można nie dostrzegać, że to wszystko jest zagrożeniem pokoju? – pyta papież. Dodaje, że „aborcja i eksperymenty na embrionach są bezpośrednim przeciwieństwem postawy otwarcia na drugiego, która jest konieczna do tworzenia trwałych, pokojowych relacji”.
Obok tego równie silnie Benedykt XVI podkreśla znaczenie dla pokoju respektu zasady wolności religijnej. W tym kontekście wskazuje także na przykłady wciąż mających miejsce prześladowań wobec chrześcijan.
„Mówiąc w szczególności o chrześcijanach, muszę z bólem zwrócić uwagę na to, że nie tylko czasami napotykają przeszkody; w niektórych państwach są wręcz prześladowani, a całkiem niedawno doszło do tragicznych wypadków okrutnej przemocy. Istnieją reżimy, które narzucają wszystkim jedną religię, podczas gdy reżimy obojętne stosują nie tyle agresywne prześladowanie, ile systematyczny kulturowy ostracyzm w odniesieniu do przekonań religijnych. W każdym wypadku nie jest respektowane fundamentalne prawo człowieka, co ma poważne konsekwencje dla pokojowego współżycia. W ten sposób szerzy się jedynie mentalność i kulturę przeciwne pokojowi.” – wyjaśnia szczegółowo papież.
Benedykt XVI stanowczo potępia w tym kontekście takie koncepcje Boga, które pobudzają do niechęci wobec bliźnich i do uciekania się wobec nich do przemocy. Zdecydowanie ostrzega przed krzewieniem takich koncepcji antropologicznych, które zawierają „zalążki wrogości i przemocy”.
W dalszych partiach orędzia Benedykt XVI apeluje o poszanowanie norm ekologicznych i o sprawiedliwy dostęp do źródeł energii istniejących na świecie. Wyjaśnia, ze nie respektowanie tych spraw może być i jest zarzewiem bardzo poważnych konfliktów.
Do organizacji międzynarodowych Ojciec Święty apeluje, aby nie traciły z pola widzenia naturalnego fundamentu praw człowieka.
Apeluje też o poszanowanie wszelkich praw humanitarnych, nawet w przypadku, gdy wybuchnie konflikt zbrojny. „Wojna jest zawsze porażką wspólnoty międzynarodowej i poważną przegraną ludzkości. Kiedy mimo wszystko do niej dochodzi, trzeba chronić przynajmniej istotne zasady humanitarne i podstawowe wartości wszelkiego cywilizowanego współżycia, ustanawiając normy postępowania ograniczające jak najbardziej powodowane przez nią straty i sprzyjające łagodzeniu cierpień ludności cywilnej i wszystkich ofiar konfliktów” – wyjaśnia.
Odnosi się także do kwestii terroryzmu, wzywając do refleksji zakresu środków bezpieczeństwa w tym zakresie. „Nie jest możliwe, by wobec wstrząsających perspektyw ostatnich lat, państwa nie dostrzegały konieczności ustalenia bardziej klarownych reguł, by przeciwstawić się skutecznie dramatycznemu biegowi rzeczy, którego jesteśmy świadkami” – stwierdza.