Ostatni klezmer Galicji został honorowym obywatelem Chmielnika

Leopold Kozłowski – 93-letni kompozytor, autor m.in. muzyki do filmów „Austeria” i „Lista Schindlera” oraz pianista i dyrygent, nazywany „ostatnim klezmerem Galicji”, otrzymał 11 grudnia tytuł Honorowego Obywatela Chmielnika.

W uroczystej gali w Domu Kultury w Chmielniku uczestniczyli licznie przybyli wielbiciele talentu Kozłowskiego i przedstawiciele władz województwa oraz Kielc, m.in.: wojewoda świętokrzyska Bożentyna Pałka–Koruba, starosta kielecki Zdzisław Wrzałka, wiceprezydent Kielc Andrzej Sygut, senator Krzysztof Słoń, dyrektorzy instytucji kultury.

„Brak mi było moich rodzinnych Przemyślan k. Lwowa, po których zostały tylko wspomnienia i groby moich najbliższych. Dopiero w Chmielniku poczułem, że znowu mam rodzinny dom” – mówił kompozytor, odbierając z rąk burmistrza Jarosława Zatorskiego nadanie tytułu. Burmistrz z kolei przypomniał, że Leopold Kozłowski jest częstym gościem Chmielnika, jego ambasadorem i gwiazdą dorocznych Spotkań z Kulturą Żydowską.

Uroczystość uświetnił koncert muzyki klezmerskiej pod nazwą „Miasteczko Bełz” w wykonaniu tenora Jacka Ścibora, z towarzyszeniem na fortepianie Jolanty Münch. Sam Kozłowski także zasiadł do instrumentu, aby – jak mówił – „podziękować muzyką”. Opowiadał o swoich korzeniach i doświadczeniach klezmerskich, przypomniał sylwetki czołowych kompozytorów pochodzenia żydowskiego. Nie zabrakło żydowskich szmoncesów w jego wykonaniu.

Uzupełnieniem wieczoru była prezentacja multimedialna albumu pt. „Ziemia Chmielnicka. Pamięć – ludzie – wydarzenia” i promocja działalności Chmielnickiego Stowarzyszenia Kulturalnego.

Leopold Kozłowski ur. w 1918 r. w Przemyślanach k. Lwowa – muzyk, pianista, kompozytor, dyrygent, uważany za ostatniego żyjącego przedstawiciela autentycznych przedwojennych klezmerów w Polsce. Stracił rodziców w holokauście, uczestnik II wojny światowej, m.in. w Armii Krajowej.

Kozłowski ukończył lwowskie konserwatorium w klasie fortepianu i dyrygenturę w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie. Założył i przez 23 lata kierował Zespołem Pieśni i Tańca Krakowskiego i Warszawskiego Okręgu Wojskowego. Był kierownikiem muzycznym Teatru Żydowskiego w Warszawie i cygańskiego zespołu Roma oraz konsultantem muzycznym zespołu Rzeszowiacy. Skomponował muzykę do kilku filmów m.in. do „Austerii” w reż. Jerzego Kawalerowicza, „I skrzypce przestały grać” oraz „Skrzypce Rotszylda”. Jako aktor zagrał w Liście Schindlera Stevena Spielberga. Opracował muzycznie sześć polskich wersji musicalu „Skrzypek na dachu”. Koncertował w całej Europie, Izraelu, Stanach Zjednoczonych.

Chmielnik to dzisiaj ponad 3,5–tysięczne miasto w województwie świętokrzyskim, obecne w historii od XIII wieku. Żydzi osiedlali się tutaj od XVII wieku, rozwijali rzemiosło i handel, a w latach 30. zbudowali synagogę przy ul. Wspólnej. W latach 1941 – 43 Niemcy w Chmielniku założyli getto, do którego przesiedlano także ludność żydowską z innych rejonów. Niemcy wieźli stąd do obozu pracy w Treblince i zamordowali ponad 11 tys. Żydów. Od 2008 r. decyzją rady gminy w Chmielniku, trwa odbudowana XVII – wiecznej synagogi, przekształcanej w Ośrodek Edukacyjno – Muzealny Świętokrzyski Sztetl. Obiekt ma być oddany do użytku na początku 2013 roku.