Ostrów Wielkopolski: zbiórka pieniędzy na renowację nagrobków Starego Cmentarza

Każdego roku 2 listopada odbywa się zbiórka pieniędzy na rzecz ratowania zabytków najstarszego w Polsce cmentarza, w której biorą udział samorządowcy, dziennikarze, społecznicy, jak również młodzież z ostrowskich szkół.

Kwesty w Dzień Zaduszny organizuje od ponad 20 lat miejscowe Towarzystwo Opieki nad Zabytkami.

Jak tłumaczy Witold Banach, dyrektor Muzeum Miasta Ostrowa Wielkopolskiego dzięki zebranym pieniądzom udało się odnowić m.in.: nagrobki ks. Wincentego Głębockiego, ostatniego nauczyciela religii w czasie zaborów, Franciszka Kutznera, powstańca listopadowego, Józefa Kajzera, powstańca styczniowego, Ignacego Taczaka, przewodniczącego pierwszej Rady Miejskiej po odzyskaniu niepodległości, ks. Augustyna Szamarzewskiego, proboszcza, uczestnika powstania styczniowego, organizatora polskiej spółdzielczości kredytowej w zaborze pruskim. Odrestaurowano również figury Matki Bożej i św. Józefa znajdujące się w głównej alei. Ufundowane zostały także tablice memoratywne osób, które były pochowane na cmentarzu, ale nie zachowały się ich nagrobki. Te tablice zostały zainstalowane na murze przy wejściu od strony Placu Bankowego.

W ubiegłym roku rozpoczął się remont najstarszej części, czyli muru okalającego cmentarz. Środki zebrane podczas tegorocznej kwesty ponownie zostaną przekazane na kontynuowanie rekonstrukcji muru.

Stary Cmentarz ma powierzchnię 1,256 ha. Pierwsza informacja o nim znalazła się na planie Ostrowa z 1784 r. O jego powstanie zabiegał w końcu XVIII w. proboszcz parafii pw. św. Stanisława Biskupa ks. Franciszek Chrzanowski. Duchowny zwrócił się z taką prośbą do Radziwiłłów, którzy byli właścicielami miasta. Przeniesienie cmentarza poza teren kościoła było jednym z pierwszych tego typu rozwiązań w Polsce.

Najstarszy z zachowanych nagrobków pochodzi z 1842 r., gdzie spoczywa Juliane Handke z Domaszewskich. Z ok. 2800 pochowanych tu od początku istnienia udało się zidentyfikować 1250. Ostrowski cmentarz jest miejscem wiecznego spoczynku wielu ludzi wpisanych na trwałe w dzieje miasta. Znajdują się tutaj groby wybitnych osobistości, m.in. weteranów powstania listopadowego, Wiosny Ludów i powstania styczniowego, działaczy narodowych i społeczników w czasach zaborów, osobistości z II Rzeczypospolitej, ludzi kultury, członków starych ostrowskich rodów. W jednym z grobów spoczywają rodzice i siostra kard. Edmunda Dalbora, pierwszego prymasa Polski Odrodzonej.

Niewątpliwie najpiękniejszym pomnikiem cmentarnym jest rzeźba „Pielgrzym” z 1890 r. dłuta Władysława Marcinkowskiego, która stała niegdyś na grobie ks. Konstantego Chiżyńskiego, a obecnie znajduje się w krużganku ostrowskiej konkatedry. W 1833 r. nekropolię opasano murem, który zachował się do obecnych czasów. Nad bramą umieszczono wymowny napis: ,,Mnie żyć jest Chrystus, a umrzeć zysk’’.

Cmentarz zamierzano dwukrotnie zlikwidować. Najpierw chciały tego dokonać władze hitlerowskie, a później komunistyczne. W 1962 r. Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Ostrowie, powołując się na zarządzenia Ministra Gospodarki Komunalnej, zamknęło cmentarz dla celów grzebalnych. Wówczas nekropolia uległa dewastacji. Dopiero w 1984 r. cmentarz ponownie otwarto. Najpierw zarządzała nim parafia farna, a obecnie jest pod nadzorem Miejskiego Zakładu Zieleni w Ostrowie. Nekropolia została wpisana do rejestru zabytków w 1987 r.

Galeria zdjęć (9 zdjęć)