Oświęcim: lekcja internetowa o życiu religijnym w Auschwitz

Sylwetki kapłanów i kleryków, sióstr zakonnych, a także duchownych innych kościołów chrześcijańskich osadzonych przez Niemców w Auschwitz prezentuje nowa lekcja internetowa przygotowana przez Międzynarodowe Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście. Lekcja przygotowana w związku ze ŚDM oraz wizytą papieża Franciszka w byłym niemieckim obozie zagłady opisuje także historie późniejszych świętych i błogosławionych, m.in. o. Maksymiliana Kolbe oraz Teresy Benedykty od Krzyża (Edyty Stein).

Lekcję internetową pt. „Duchowieństwo chrześcijańskie i życie religijne w KL Auschwitz” przygotowała Teresa Wontor-Cichy, historyk z Centrum Badań Muzeum Auschwitz. Badaczka przypomniała, że wśród więźniów osadzonych w KL Auschwitz znajdowali się duchowni.

„W przypadku Polaków ich uwięzienie związane było z działaniem niemieckich władz okupacyjnych, które miały na celu pozbawienie społeczeństwa polskiego grup przywódczych – ludzi wykształconych, cieszących się autorytetem, którzy mogli organizować i kierować ruchem oporu. Aresztowania objęły m.in. działaczy społecznych, nauczycieli, lekarzy, dziennikarzy, a także księży. Z kolei duchowni, deportowani z innych krajów okupowanych przez Niemcy, byli osadzeni w obozie w związku z działalnością w ruchu oporu albo z powodu okazywania antyniemieckiej postawy” – zaznaczyła.

Obok zaprezentowanych sylwetek księży i kleryków, sióstr zakonnych, a także duchownych innych kościołów chrześcijańskich osadzonych przez Niemców w Auschwitz, znalazł się opis różnych aspektów życia religijnego w obozie, prowadzonego przez więźniów z narażeniem życia.

„Wszelkie praktyki religijne w obozie były zakazane. Udział w nabożeństwach, modlitwa, a nawet posiadanie jakichkolwiek przedmiotów kultu religijnego były surowo karane. Mimo to część więźniów starała się uczestniczyć w tajnych praktykach religijnych. Księżom udawało się nawet w ukryciu odprawiać msze święte. Do ich celebrowania służyło wino mszalne i komunikanty przemycane zwykle przez robotników cywilnych do obozu” – napisała Wontor-Cichy i zauważyła, że więźniowie szukali także możliwości spowiedzi.

Innym wątkiem lekcji jest los kobiet ciężarnych, które początkowo uznawane były za niezdolne do pracy i zabijane zastrzykiem fenolu w serce lub w komorach gazowych.

„Wraz z dziećmi zabijane były również kobiety, które podczas rejestracji zdołały ukryć ciążę i potajemnie urodzić w obozie. W połowie 1943 r., wskutek szybko rosnącego zapotrzebowania na siłę roboczą, zaprzestano uśmiercania kobiet ciężarnych i położnic. W tym samym roku zaniechano również mordowania nowo narodzonych dzieci pochodzenia nieżydowskiego. Noworodki żydowskie zabijano aż do końca października 1944 r.” – wyjaśniła historyk, zaznaczając, że dzieci przychodzące na świat w warunkach obozowych nie miały dużych szans na przeżycie. „W tak tragicznych okolicznościach położne obozowe, za zgodą matki, chrzciły nowo narodzone dzieci” – dodała.

W obozie miały miejsce rzadkie sytuacje, gdy więźniowie i więźniarki, wiedząc, że wśród nich są księża, prosili ich o udzielenie ślubu – zwróciła uwagę Wontor-Cichy, przytaczając relacji Alojzego Drzazgi: „W maju lub czerwcu 1943 r. skierowano do Harmęż pierwsze więźniarki. Razem z innymi przeniesiono także Danutę Kwiatkowską. Spotykając się ukradkiem, pokochaliśmy się nawzajem. Jakkolwiek byliśmy więźniami, postanowiliśmy jednak zalegalizować łączące nas więzy formalnym ślubem kościelnym. Nasze marzenia spełniły się w październiku 1943 r. Niestety, nie pamiętam dokładnie daty dziennej, kiedy kapłan więzień dał nam ślub” – można przeczytać w relacji byłego więźnia.

Lekcja porusza też temat przedmiotów kultu, nielegalnie, wbrew obozowym przepisom, posiadanym przez więźniów. Opisane są także przypadki zaangażowania duchownych z okolicznych parafii w pomoc więźniom niemieckiego obozu. Przybliżona jest historia konspiracyjnego Komitetu Niesienia Pomocy Więźniom Politycznym Obozu Oświęcimskiego, którego honorowym prezesem został ksiądz kanonik Jan Skarbek.
Lekcja dostępna jest w polskiej i angielskiej wersji językowej.

Link do lekcji: http://lekcja.auschwitz.org/pl_19_duchowienstwo/