Oświęcim: średniowieczna kaplica podominikańska znowu otwarta

Odrestaurowana XIV-wieczna kaplica św. Jacka w Oświęcimiu znów została otwarta i udostępniona do kultu. Kaplica, usytuowana na dziedzińcu obok salezjańskiego sanktuarium Wspomożycielki Wiernych – pierwotnie kościoła dominikańskiego – wciąż przypomina o żywo niegdyś rozwijającym się w tym mieście nad Sołą kulcie św. Jacka. To jedyna zachowana w Oświęcimiu pamiątka po dawnym zespole klasztoru Zakonu Kaznodziejów.

Wzniesiona w pierwszej połowie XIV wieku kaplica św. Jacka pierwotnie pełniła funkcję kapitularza. W 1594 roku miejsce narad i modlitw zakonników zostało przemianowane na kaplicę pod wezwaniem św. Jacka Odrowąża – kanonizowanego wtedy dominikanina z Polski, nowego patrona zgromadzenia. Po kasacji dominikanów, na mocy dekretu cesarza Józefa II w 1782 r., cały kościół wraz z kaplicą zaczęły popadać w ruinę. Dawną świetność obiektom przywrócili dopiero sprowadzeni do Oświęcimia ponad sto lat temu (1898) salezjanie, którzy założyli w mieście Zakład Salezjański.

W 1894 komitet obywatelski wykupił kaplicę z rąk kupców żydowskich. Dzięki komitetowi odrestaurowano ją pod nadzorem konserwatorskim, a 19 sierpnia 1894 roku, w dniu św. Jacka, odbyła się uroczystość poświęcenia budynku. W tym czasie kaplica została nieco przebudowana.

W 2014 r. ruszyły prace konserwatorskie ścianach średniowiecznej kaplicy. Światło dzienne ujrzały, wydobyte spod warstwy tynków, zabytkowe polichromie. Odnowiono witraże, w tym ten najcenniejszy – przedstawiający postać św. Jacka, sprowadzony z Innsbrucku w 1896 r. Wykonano konserwację drewnianego chóru oraz zabezpieczeń murowanych sklepień i drewnianej więźby dachowej od strony strychu. Przywrócono kolorystykę żeber sklepiennych i tła sklepień oraz odsłonięto wizerunki czterech świętych na medalionach – Wojciecha, Stanisława, Kazimierza i Jana Kantego. Jednocześnie zachowano oryginalny wygląd kaplicy sprzed wieków.

Na ścianie zachodniej chóru wykonano rekonstrukcję dekoracji malarskiej z lat 70. XX w. Odnowione zostało marmurowe epitafium Mikołaja Mostowskiego ze złoconymi inskrypcjami oraz posadzka kaplicy.

Jak poinformował dyrektor Zakładu Salezjańskiego w Oświęcimiu, ks. Dariusz Bartocha SDB, w planach jest jeszcze przeprowadzenie konserwacji krypty – wykonanie prac związanych z odnowieniem ścian i miejsc pochówków. Kaplica ma być przeznaczona również na cele muzealne.

Prace były finansowane są ze środków miejskich, powiatowych i wojewódzkich oraz z programów europejskich.