Oświęcim: „Świat zaginiony” – niezwykłe zdjęcia Vishniaca w Centrum Dialogu i Modlitwy

Kilkadziesiąt czarno-białych fotografii, składających się na specjalną wystawę o świecie społeczności żydowskich przed 1939 rokiem, zawisło w Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu. Autorem wszystkich zdjęć jest Roman Vishniac – urodzony w Pawłowsku pod Petersburgiem amerykański fotograf, z wykształcenia biolog i lekarz, który fotografował Żydów z Europy Środkowo-Wschodniej tuż przed holokaustem.

Ekspozycję w Oświęcimiu zorganizowała Biblioteka Pokoju-Muzeum Antywojenne Kościoła Ewangelickiego Berlin-Brandenburgia.

Jak wyjaśnia Beata Sereś, koordynator działu edukacyjnego Centrum Dialogu i Modlitwy, fotografie Vishniaca to dowód niezwykłego świadectwa artysty, który w latach 1935-1939 jeździł po terenach Europy Centralnej i w przebraniu utrwalał na kliszy niezwykłe portrety Żydów. „Wykonał w sumie 16 tys. zdjęć. Ukrywał się i przed policją, i przed żydami ortodoksyjnymi, którzy nie pozwalali się fotografować ze względów religijnych. Niekiedy robił zdjęcia ukrytym obiektywem” – wyjaśnia Sereś.

Na zdjęciach, które zobaczyć można w Oświęcimiu, utrwalone są m.in. portrety ubogich Żydów z Łodzi, Warszawy, Lublina czy żydowskich mieszkańców wsi słowackich, węgierskich lub ukraińskich. Aby wykonać niektóre zdjęcia, Vishniac przebierać się musiał za tragarza czy krawca. W ten sposób zdobywał zaufanie portretowanych osób.

Vishniac 11 razy trafiał do aresztu z powodu podejrzeń o szpiegostwo. Artysta, który potem osiedlił się w Nowym Jorku, opublikował swoje przedwojenne fotografie w kilku albumach. Udało mu się także spotkać z nielicznymi bohaterami swych zdjęć, którzy przeżyli holokaust. Zmarł w 1990 r.