Oświęcim: uczczono bohaterów i ofiary Powstania Warszawskiego

W 76. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego bohaterów i ofiary tego zrywu uczcił dyrektor Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau dr Piotr M.A. Cywiński. 1 sierpnia złożył on wieniec pod Ścianą Śmierci na dziedzińcu Bloku 11. W wyniku akcji represyjnych Niemcy deportowali do Auschwitz II-Birkenau ok. 13 tys. mieszkańców Warszawy, wśród nich niemowlęta, dzieci i ludzi w podeszłym wieku.

„Powstanie kojarzy się nam z heroicznym zrywem Armii Krajowej i niektórych innych formacji militarnych. Musimy jednak pamiętać o niewyobrażalnej liczbie ofiar, jaką pociągnęło brutalne stłumienie powstania. Dla kilkunastu tysięcy warszawiaków tułaczka – poprzez Dulag 121 w Pruszkowie – doprowadziła do Auschwitz. Inni trafili także do Stutthof oraz kilku innych obozów” – powiedział dyrektor Piotr Cywiński.

Jak wyjaśnia Łukasz Lipiński z biura prasowego oświęcimskiego muzeum, w trakcie Powstania Warszawskiego i po jego stłumieniu Niemcy deportowali z Warszawy ok. 550 tys. jej mieszkańców i około 100 tys. ludzi z najbliższych okolic miasta. Skierowano ich do specjalnie w tym celu uruchomionego obozu przejściowego w Pruszkowie pod Warszawą, Durchgangslager 121. 55 tysięcy osób wywieziono do obozów koncentracyjnych.

Po wybuchu zbrojnego Powstania w Warszawie poprzez obóz przejściowy w Pruszkowie do KL Auschwitz w sierpniu i wrześniu 1944 r. deportowano blisko 13 tys. aresztowanych mieszkańców Warszawy: mężczyzn, kobiet i dzieci. Osadzono ich na terenie obozu Auschwitz II-Birkenau.

„Wśród przywiezionych były osoby z różnych środowisk społecznych, różnych zawodów (urzędnicy państwowi, naukowcy, artyści, lekarze, handlowcy, robotnicy), różnej kondycji fizycznej (ranni, chorzy, inwalidzi, kobiety ciężarne), w różnym wieku — dzieci począwszy od kilkutygodniowych niemowląt do starców powyżej osiemdziesięciu sześciu lat. W nielicznych przypadkach byli to także ludzie innych narodowości, wśród nich ukrywający się na tzw. aryjskich papierach Żydzi” – informuje Muzeum.

Większość więźniów z „transportów warszawskich” przeniesiono po pewnym czasie do obozów w Trzeciej Rzeszy i zatrudniono w przemyśle zbrojeniowym. W styczniu 1945 r. wywieziono do obozów w Berlinie co najmniej 600 warszawianek z dziećmi, w tym także dzieci urodzone w obozie.

Niektórzy z mieszkańców Warszawy zginęli w trakcie „marszów śmierci”, inni doczekali wyzwolenia w obozach w głębi Rzeszy. W Auschwitz wyzwolenia doczekało około 400 warszawiaków, w tym co najmniej 125 dzieci i młodocianych.

Losy osób deportowanych do Auschwitz po wybuchu Powstania w Warszawie opisują m.in. specjalna wystawa przygotowana przez Muzeum w Google Cultural Institute oraz 10. tom serii edukacyjnej Głosy Pamięci.

Muzeum przygotowało również specjalną lekcję internetową poświęconą transportom z powstańczej Warszawy do Auschwitz.