Oświęcim: uroczystości 63. rocznicy wyzwolenia obozu

Msza św. w intencji ofiar obozu 27 stycznia w kościele pw. Miłosierdzia Bożego w Oświęcimiu rozpoczęła państwowe uroczystości 63. rocznicy wyzwolenia KL Auschwitz Birkenau i miasta Oświęcimia.

Udział w uroczystościach, które przebiegać będą pod hasłem „Utracone rodziny” biorą m.in. żyjący świadkowie tamtych dni – byli więźniowie obozu oraz przedstawiciele lokalnej społeczności Oświęcimia, w tym liczne grupy młodzieży.

W nabożeństwie, któremu przewodniczył dziekan dekanatu oświęcimskiego ks. Krzysztof Straub, udział wzięło około 300 osób. Był wśród nich także zwierzchnik diecezji cieszyńskiej Kościoła ewangelicko-augsburskiego bp Paweł Anweiler.

W homilii ks. Aleksander Karkoszka SDB zwrócił uwagę, że Auschwitz stworzyła „obłąkańcza ideologia”. „Każdego człowieka należy szanować, ale trzeba też u niego rozpoznać ducha; chodzi o to, by ludzie o obłąkańczej ideologii mieli jak najmniejszy wpływ na świat” – mówił salezjanin.

Przed rozpoczęciem nabożeństwa uczestnicy uroczystości złożyli kwiaty i
zapalili znicze pod Ścianą Śmierci przy bloku 11 oraz w krematorium byłego obozu KL Auschwitz,

Od samego rana przedstawiciele władz samorządowych uczestniczyli w uroczystościach zorganizowanych na terenie miasta Oświęcimia. Specjalne delegacje urzędników i harcerzy oddały hołd ofiarom podobozu KL Auschwitz – Monowitz, robotnikom przymusowym, którzy zginęli przy budowie zakładów IG Farben. Złożyły także wieniec na miejscowym cmentarzu żydowskim. Kwiaty pojawiły się na cmentarzu parafialnym: przy pomniku żołnierzy polskich, zbiorowej mogile żołnierzy Armii Radzieckiej oraz przy tablicy upamiętniającej brytyjskich żołnierzy, którzy zginęli w obozie dla brytyjskich jeńców. Przy kościele p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny samorządowcy oddali hołd mieszkańcom miasta i Ziemi Oświęcimskiej, Polakom i Żydom pomordowanym w KL Auschwitz i innych miejscach kaźni w czasie II wojny światowej. Główne uroczystości miejskie odbyły się przed Grobem Nieznanego Żołnierza w centrum Oświęcimia.

Centralne uroczystości państwowe rozpoczną się w budynku Sauny na terenie byłego KL Auschwitz II – Birkenau. Tutaj tragedię własnych rodzin przypomną byli więźniowie, deportowani do Auschwitz m.in. z getta w Theresienstadt, Zamojszczyzny i Warszawy. Głos zabiorą także przedstawiciele władz państwowych: minister w Kancelarii Prezydenta RP Ewa Junczyk-Ziomecka, wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Tomasz Merta oraz przedstawiciele korpusu dyplomatycznego: Ambasador Federacji Rosyjskiej Władimir Grinin i Ambasador Izraela David Peleg.

Rozkaz ostatecznej ewakuacji więźniów KL Auschwitz wydał w połowie stycznia 1945 r. wyższy dowódca SS i policji we Wrocławiu SS-Obergruppenführer Schmauser. Decyzję przyspieszyła ofensywa wojsk radzieckich.

W dniach 17-21 stycznia 1945 z KL Auschwitz i jego podobozów wyprowadzono około 56 tysięcy więźniów i więźniarek. Piesze kolumny docierały głównie do Wodzisławia Śląskiego i Gliwic, skąd otwartymi wagonami transportowano więźniów do obozów w głębi Rzeszy. Tylko na Górnym Śląsku zginęło około 3 tysiące ewakuowanych. Ocenia się, iż w trakcie całej akcji zginęło nie mniej niż 9 tysięcy, a prawdopodobnie ok. 15 tysięcy więźniów KL Auschwitz

Niemiecki obóz zagłady wyzwolili żołnierze 100 Lwowskiej Dywizji Piechoty 60 Armii I Frontu Ukraińskiego, dowodzonej przez generała majora Fiedora Michajłowicza Krasawina.

Obóz Auschwitz powstał w 1940 r. Kompleks obozowy składał się z trzech części. W 1940 roku powstał obóz Auschwitz I (tzw. Stammlager – obóz macierzysty). Pierwszy transport więźniów dotarł do Auschwitz 14 czerwca 1940 r. Składał się z 728 mężczyzn z więzienia w Tarnowie. Dwa lata później pierwszy transport więźniów przybył do Auschwitz II, czyli do Birkenau. Masowe uśmiercanie Żydów rozpoczęto tu już w pierwszych miesiącach 1942 r. Auschwitz III stanowiło ok. 40 podobozów (Aussenlager), spośród których największy znajdował się w Monowicach (Monowitz).

W samym obozie Auschwitz-Birkenau w latach 1940-1945 hitlerowcy zgładzili co najmniej 1,1 miliona osób, głównie Żydów, ale także ok. 75 tys. Polaków oraz tysiące Romów, jeńców sowieckich i przedstawicieli innych narodów.