„Otchłań przyzywa otchłań” – wkrótce Festiwal Nowe Epifanie

„Otchłań przyzywa otchłań” to hasło 14. edycji Festiwalu Nowe Epifanie organizowanego przez Centrum Myśli Jana Pawła II. Festiwal rozpocznie się 22 lutego i potrwa do 2 kwietnia. W programie m.in.: premiery teatralne, pokazy gościnne, koncerty muzyki dawnej oraz kulinaria. Bilety można nabyć przez stronę noweepifanie.pl, sprzedaż obsługuje system kicket.com oraz kasy teatrów.

Otchłań przyzywa otchłań – więc nawałnicą wściekłą, na moje serce spadło udręczeń całe piekło. To słowa Psalmu XLI w tłumaczeniu Wiktora Gomulickiego. Wiele osób w dzisiejszych, niełatwych czasach może się podpisać pod tymi wersami. Intencją psalmisty jest jednak opowieść o przejściu przez otchłań jako doświadczeniu ubogacającym. Tak samo podchodzą do tego organizatorzy festiwalu skazując na otchłań jako element drogi do nadziei.

Michał Senk, dyrektor Centrum Myśli Jana Pawła II przypomina cytat z „Antygony” Sofoklesa, jaki papież zawarł w jednej ze swoich homilii, nawiązując do granego wówczas przez siebie Hajmoniona: „O ukochana siostro ma, Ismeno, czy ty nie widzisz, że z klęsk Edypowych żadnej na świecie los nam nie oszczędza?” Pamiętam do dziś…” – Tak już jest, że teatr, stawiając pytania o sprawy najwyższej wagi, potrafi wyryć w nas trwały ślad, poruszyć, wzburzyć, skłonić do refleksji. Byłoby źle, gdyby pozostawiał nas obojętnymi – mówi Michał Senk.

Dyrektor Centrum Myśli Jana Pawła II tłumaczy, że pojęcie otchłani zawarte w haśle wydarzenia prowadzi nas od prostych skojarzeń z czeluściami piekielnymi aż do konieczności konfrontacji z bezmiarem ludzkiej pustki i cierpienia, i do stawiania pytań o sens i nadzieję.

Program teatralny Nowych Epifanii otworzy premiera „Gości Wieczerzy Pańskiej” w reżyserii Tomasza Fryzła. Ten, bazujący na filmie Ingmara Bergmana spektakl, opowiada o otchłani człowieka zawieszonego między dawną nadzieją, a aktualnie doświadczanym jej brakiem.

Spektakl „Inferno” w reżyserii Wery Markowskx to oparta na „Boskiej Komedii” Dantego wędrówka po kolejnych kręgach prywatnego piekła zawieszonego w internetowej próżni między prawdą a fikcją. Czy social media są nową otchłanią? Jak w głębi tej otchłani odnajduje się sam artysta? – takie pytania stawiają organizatorzy Festiwalu.

Jako zwieńczenie programu teatralnego zaprezentowany zostanie gościnny spektakl z Narodowego Starego Teatru w Krakowie. „Arianie” w reżyserii Beniamina Bukowskiego to przedstawienie, które przygląda się fenomenowi jednego z najbardziej fascynujących ruchów religijnych, intelektualnych i społecznych, jakie działały na ziemiach Rzeczpospolitej w XVI i XVII wieku.

Program muzyczny otworzy potańcówka ostatkowa, do której przygrywać będzie polsko-białoruski zespół Hajda Banda / Гайда Банда. W kolejnych dniach Adam Strug – stały gość Festiwalu – wykona „Pieśni z otchłani”, Maria Erdman wraz ze Zbigniewem Pilchem zaprezentują program „Testament”, a zespół Vox Imaginaria, specjalnie na zamówienie Festiwalu przygotował koncert muzyki schyłku średniowiecza „Deduto sey. Świat jako otchłań”.

Program kulinarny Nowych Epifanii – warsztaty dobroczynne – będzie w tym roku poszerzony o przygotowane przez Monikę Kucię materiały związane z kulturą stołu, przepisy i inspiracje kulinarne, które prezentować będziemy na stronie internetowej Festiwalu.

Kurator sztuki wizualnych Dawid Zalesky zaproponuje w ramach Festiwalu instalację wizualną „Heretyczki”, która połączona będzie z performatywnym seansem spirytystycznym oraz dyskusją. W ramach performansu publiczność będzie obserwatorem wydarzenia artystycznego – podobnie jak w inscenizacji „Dziadów” Adama Mickiewicza, kiedy w drugiej części następuje scena wywoływania duchów. Organizatorzy zaznaczają, że scenariusz wydarzenia nie przewiduje realizacji działań okultystycznych, wywoływania duchów, odwoływania się do zjawisk paranormalnych itp. Podkreślają też, że intencją twórców i twórczyń nie jest promowanie treści, postaw czy poglądów którejkolwiek z osób cytowanych w ramach performansu.

Podczas wydarzenia przywołane zostaną różne postaci z historii, których poglądy, objawienia czy nauczanie zostały na różnych etapach odrzucone przez Kościół. Wśród postaci pojawi się św. Faustyna Kowalska – w jej wypadku Święte Oficjum zdecydowało 6 marca 1959 roku o zakazie rozpowszechniania obrazów i pism propagujących nabożeństwo do Miłosierdzia Bożego. Zakaz został cofnięty 15 kwietnia 1978 roku, od 2000 roku Faustyna Kowalska jest świętą Kościoła katolickiego.

Festiwal Nowe Epifanie jest przestrzenią stawiania pytań i poszukiwania odpowiedzi – zaznacza Biuro Prasowe wydarzenia. Chrześcijańska opowieść o otchłani przez wieki dobitnie konfrontowała artystów ze śmiercią, z utratą, opuszczeniem, głęboką niepewnością i lękiem egzystencjalnym. Jednak wiele z tych doświadczeń straciliśmy z pola widzenia, oddaliliśmy je od siebie w sposób głęboko nieuświadomiony. Podejmując ten temat w ramach Festiwalu, chcemy im się przyjrzeć – deklarują organizatorzy

***

Centrum Myśli Jana Pawła II to warszawska instytucja kultury, której zadaniem jest stawianie pytań o kondycję etyczną człowieka w odniesieniu do uniwersalnych wartości: dobra, prawdy i piękna, a także wolności, solidarności i dialogu. Centrum działa w obszarze kultury, nauki, edukacji oraz budowania zaangażowanego i odpowiedzialnego społeczeństwa. W działaniach programowych Centrum Myśli Jana Pawła II korzysta z intelektualnego, duchowego i kulturowego dziedzictwa Karola Wojtyły – Jana Pawła II, wskazując na jego uniwersalny wymiar.

Partnerzy – Nowy Teatr, Teatr Powszechny w Warszawie, Teatr Polski w Poznaniu, Akademia Sztuk Teatralnych w Krakowie, Narodowy Stary Teatr w Krakowie, TR Warszawa, Komuna Warszawa, Muzeum Narodowe w Warszawie, Państwowe Muzeum Etnograficzne, Galeria Prześwit, Muzeum Pana Tadeusza, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Parafia Ewangelicko-Reformowana w Warszawie, kicket.com

Patroni medialni – TVP Kultura, TVP Warszawa, Miesięcznik Teatr, E-teatr.pl, Teatralny.pl, Teatrologia.info.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

Projekt współfinansuje m.st. Warszawa.