Papież a rodzina

Żaden z poprzedników Jana Pawła II na Stolicy św. Piotra nie poświęcił tyle miejsca promocji rodziny, obronie jej godności i należnych praw. Świętość i nierozerwalność małżeństwa były też głównym motywem ostatniej pielgrzymki Ojca Świętego do Brazylii z okazji II Światowego Spotkania Rodzin

Rodzina dla Jana Pawła II jest podstawową wspólnotą społeczeństwa, ale przede wszystkim miejscem, gdzie urzeczywistnia się dzieło Objawienia i komunia kościelna. Rodzinę Jan Paweł II określa mianem Kościoła domowego. Przyszłość ewangelizacji – jego zdaniem – zależy w dużej mierze właśnie od rodziny. (Puebla – 1979). „Jest to zadanie kapłańskie – wyjaśnia papież w adhortacji „Familiaris Consortio” – które rodzina może i powinna spełniać w wewnętrznej komunii z całym Kościołem”. (FC 55)
Poważną troską Papieża jest kryzys rodziny we współczesnym świecie. Jego przyczynę Jan Paweł II upatruje w niewłaściwym pojmowaniu wolności, rozumianej – jak stwierdza: „nie jako zdolność do realizowania prawdziwego zamysłu Bożego, ale jako autonomiczna siła, polegająca na dążeniu do osiągnięcia własnego, egoistycznego dobra, nierzadko przeciw innym”. Prowadzi to do głębokiej deformacji rodziny oraz jej zamknięcia się na autentyczną miłość, której najlepszym sprawdzianem jest stosunek do nowego życia.
Kryzysowi rodziny papież przeciwstawia potrzebę budowania „autentycznego humanizmu rodziny”. Humanizm ten to nic innego jak pełna realizacja powołania do miłości. Nauczanie Jana Pawła II na temat rodziny można najkrócej określić jako wołanie Papieża o ocalenie prawdziwej miłości, miłości rozumianej jako dar od Boga służący nie tyle zaspokojeniu doraźnych popędów, lecz pełnemu rozwojowi osoby ludzkiej.
Płciowość – zdaniem Jana Pawła II – jest pięknym darem służącym nie tylko przekazywaniu życia, ale i cementowaniu miłości. „Urzeczywistnia się ona w sposób prawdziwie ludzki tylko wtedy, gdy stanowi integralną część miłości, którą mężczyzna i kobieta wiążą się ze sobą aż do śmierci. Całkowity dar z ciała byłby zakłamaniem, jeśliby nie był znakiem i owocem pełnego oddania osobowego” – czytamy w adhortacji „Familiaris consortio”.
Jan Paweł II – rozwijając nauczanie Pawła VI zawarte w encyklice „Humanae Vitae – tak jednoznacznie przeciwstawia się antykoncepcji, dostrzegając w niej niebezpieczeństwo zafałszowania miłości. „Małżonkowie zajmują w ten sposób postawę „sędziów” zamysłu Bożego i „manipulują” oraz poniżają płciowość ludzką, a wraz z nią osobę własną i współmałżonka, fałszując wartość całkowitego daru z siebie”. (FC 32) Równie zdecydowanie ostrzega przed tzw. wolną miłością.
Jan Paweł II podkreśla wielokrotnie, że rodzina jest także podstawowym środowiskiem wychowawczym. Od społeczeństwa i państwa wymaga więc uszanowania godności rodziny i należnych jej praw. „Naród prawdziwie suwerenny i duchowo mocny – czytamy w „Liście do Rodzin” – jest zawsze złożony z mocnych rodzin: rodzin świadomych swojego powołania i posłannictwa w dziejach. W centrum tych wszystkich spraw i zadań stoi zawsze rodzina. Jakiekolwiek odsunięcie jej na dalszy plan, wycofanie z przysługującej jej w społeczeństwie pozycji, musi oznaczać niszczenie autentycznej substancji społecznej” (LdR 17).
Wśród podstawowych praw rodziny Jan Paweł II wymienia na pierwszym miejscu prawo do rodzicielstwa i wychowania własnych dzieci zgodnie z przekonaniami rodziców, a następnie liczne prawa socjalne, jakie mają rodzinie zapewnić możliwość spełniania jej misji. Pełen katalog zawiera Karta Praw Rodziny, opublikowana przez Stolicę Apostolską w 1984 roku.