Papież do ludzi nauki i kultury: uniwersytet miejscem uniwersalności i wolności

Papież Franciszek spotkał się Budapeszcie z ludźmi nauki i kultury. Wizyta na Wydziale Technologii Informacji i Nauk Bionicznych Uniwersytetu Katolickiego im. Pétera Pázmány’ego była ostatnim wydarzeniem jego 41. zagranicznej podróży apostolskiej.

Prawdziwa wiara i prawdziwa wiedza rodzą się jako sojusznicy, będąc dla siebie nawzajem filarami – powiedział, witając papieża w murach swej uczelni, jej rektor ks. prof. Géza Kuminetz. Zapewnił, że „na naszych uniwersytetach katolickich staramy się zebrać ziarna myśli Boga Stwórcy i Zbawiciela, ukryte w stworzeniu i objawieniu oraz uporządkować je według holistycznej koncepcji prawdy, charakteryzującej katolicki ideał nauki”. Zaczyna się to od zdrowego rozsądku, potem idą nauki pozytywne, filozofia, teologia i mistyka a jej uwieńczeniem jest błogosławiona wizja Boga, toteż każdy prawdziwy naukowiec ma w sobie coś z pisarza, kapłana, proroka i mistyka. Prawdziwa wiara i prawdziwa wiedza są zatem urodzonymi sprzymierzeńcami, wzajemnie się podtrzymującymi – podkreślił rektor.

Jednocześnie zwrócił uwagę, iż za pomocą nauki „chcemy nie tylko wiedzieć, ale także czynić rzeczy słuszne, to znaczy budować cywilizację ludzką i solidarną, kulturę i środowisko zrównoważone a z pokornym sercem możemy wspiąć się na górę nie tylko Pana, ale też nauki”.

Głos zabrali także jeden z profesorów i studentka.

W odpowiedzi, cytując wybitnego niemieckiego teologa Romano Guardiniego, Ojciec Święty przypomniał, że są dwa rodzaje poznania. Jedno wychodzi z kontemplacji rzeczywistości stworzonej, drugie zaś absolutyzacji władzy człowieka nad światem. W tym drugim przypadku dochodzi do głosi logika zezwalająca na dokonywanie wszystkiego, co możliwe. Przestrzegł przed zdominowaniem przez technikę, gdzie „w imię postępu, wszystko zostaje ujednolicone: wszędzie głoszony jest nowy «humanitaryzm», który anuluje różnice, niszcząc życie ludów i likwidując religie. Przeciwstawne ideologie homologują się w sposób, który jest ideologiczną kolonizacją; człowiek w kontakcie z maszynami staje się coraz bardziej banalny, podczas gdy życie we wspólnocie staje się smutne i miałkie” – powiedział papież. Dodał, że w takim świecie oczywiste wydaje się odrzucenie osób chorych i stosowanie eutanazji, a także zlikwidowanie języków i kultur narodowych w celu osiągnięcia powszechnego pokoju, co tak naprawdę zamienia się w prześladowanie oparte na narzucaniu zgody.

W tym kontekście Franciszek podkreślił rolę kultury i uniwersytetu, który winien być miejscem, gdzie „myśl rodzi się, rozwija i dojrzewa otwarta i symfoniczna. Jest «świątynią», w której wiedza ma wyzwolić się z ciasnych ram posiadania i dysponowania, aby stać się kulturą, czyli «uprawą» człowieka i jego podstawowych relacji: z tym, co transcendentne, ze społeczeństwem, z historią, ze stworzeniem” – wskazał Ojciec Święty. Zaznaczył, że powinien on budować cywilizację ludzką i solidarną, zrównoważoną kulturę i środowisko.

Nawiązując do współpracy międzynarodowej i kształceniu na budapesztańskim Uniwersytecie Katolickim studentów z innych regionów świata papież podkreślił, że otwierając się na innych, lepiej poznajemy samych siebie, a to wymaga „połączenia, w uczciwej dialektyce, kruchości i wielkości człowieka. Ze zdumienia tym kontrastem rodzi się kultura: nigdy niezaspokojona, lecz zawsze poszukująca, niespokojna i wspólnotowa, zdyscyplinowana w swej skończoności i otwarta na Absolut. Życzę wam, abyście pielęgnowali to pasjonujące odkrywanie prawdy!” – stwierdził Franciszek.

Odnosząc się do czasów dyktatury komunistycznej i przejściu do konsumpcjonizmu, Ojciec Święty przestrzegł przed fałszywą wolnością. Wyjaśnił, że „idea komunizmu była «wolnością» wymuszoną, ograniczoną z zewnątrz, o której decydował ktoś trzeci; idea konsumpcjonizmu zaś jest «wolnością» libertyńską, hedonistyczną, zamkniętą w sobie, która czyni nas niewolnikami konsumpcji i rzeczy”.

Wskazał, że „Jezus proponuje wyjście, mówiąc, że jest prawdziwe to, co wyzwala człowieka z jego uzależnień i zamknięć. Kluczem dostępu do tej prawdy jest poznanie, które nigdy nie jest oderwane od miłości, relacyjne, pokorne i otwarte, konkretne i wspólnotowe, odważne i konstruktywne. To jest właśnie to, do czego pielęgnowania powołane są uniwersytety, a wiara – do jego podsycania. Dlatego życzę temu i każdemu uniwersytetowi, aby był ośrodkiem uniwersalności i wolności, owocnym miejscem budowania humanizmu, laboratorium nadziei” – powiedział papież na zakończenie.

Odmówił ze zgromadzonymi modlitwę „Ojcze nasz”, po czym udzielił im błogosławieństwa. Witał się także i rozmawiał z wykładowcami, którzy wręczali mu swoje publikacje.

Z Wydziału Technologii Informacji i Nauk Bionicznych Uniwersytetu Katolickiego im. Pétera Pázmány’ego Franciszek odjechał na lotnisko im. Ferenca Liszta, gdzie odbędzie krótka ceremonia pożegnania przed odlotem do Rzymu.