Zgodnie z wieloletnią praktyką w pierwszą niedzielę Wielkiego Postu – w tym roku 22 lutego – wieczorem rozpoczęły się rekolekcje dla papieża i jego współpracowników z Kurii Rzymskiej. Potrwają one do 27 bm., a nauki głosić będzie włoski karmelita o. Bruno Secondin. Podobnie jak w roku ubiegłym, ich miejscem jest Dom Boskiego Mistrza w miasteczku Ariccia pod Rzymem.

Tegoroczne ćwiczenia duchowe odbywają się pod hasłem: „Słudzy i prorocy Boga żywego”. Na czas ich trwania są zawieszone papieskie audiencje prywatne i specjalne, łącznie ze środową audiencją ogólną.

Rekolekcjonista jest emerytowanym profesorem zwyczajnym w zakresie współczesnej duchowości i podstaw życia duchowego na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie.

Komentując temat rozpoczynających się nauk, Radio Watykańskie zwraca uwagę, że oparte są one na duszpasterskim odczytaniu proroka Eliasza – jednej z największych postaci Starego Testamentu, obrońcy wierności Bogu przeciw bożkom. Żył on w IX wieku przed Chrystusem i był prześladowany przez ówczesnych władców. Eliasz ucieka na pustynię, gdzie przeżywa tak ciężkie zniechęcenie, że pragnie śmierci. Żywi się jednak w sposób cudowny chlebem i wodą i znajduje siły, aby po 40-dniowej wędrówce dotrzeć do góry Horeb, na której Bóg objawia mu się jako wielka siła, ale w postaci lekkiego podmuchu wiatru. I w ten sposób w słabości doświadcza prawdziwej mocy Boga.

Według rozgłośni papieskiej, o. Secondin, przemierzając drogę Eliasza, skupi się na prawdziwości wiary, a tematy jego rozważań będą mówić o konieczności „powrotu do korzeni” i odwagi „powiedzenia «nie» dwuznaczności”. Chodzi o przejście od „pustych bożków do prawdziwej pobożności”, „od ucieczki do pielgrzymki”. Na tej drodze następuje przezwyciężenie udręki, aby zagłębić się w życie. Należy jednak „dać się zaskoczyć Bogu”, gdyż Pan jest lekkim wiatrem, „lekkim głosem ciszy”, innym od tego, co sobie wyobrażamy. Mówiąc o spotkaniu proroka z wdową z Sarepty, rekolekcjonista przypomni w swych rozważaniach, że ubodzy nas ewangelizują, ukaże więc chrześcijan jako świadków sprawiedliwości i solidarności oraz jako proroków braterstwa.

W swych naukach zakonnik wykorzysta metodę lectio divina, w której chodzi o takie czytanie Pisma Świętego wraz z modlitwą, które staje się tą wewnętrzną rozmową, w której – czytając – słucha się Boga, który mówi, a modląc się, odpowiada Mu się pełnym ufności otwarciem serca.

Radio Watykańskie przypomniało w tym kontekście wypowiedź Benedykta XVI nt. lectio divina. W listopadzie 2005 powiedział on, że metoda ta „polega na długim obcowaniu z tekstem biblijnym, wielokrotnym czytaniu go, niejako «przeżuwaniu», jak mówią Ojcowie, by wycisnąć z niego, jeśli można tak powiedzieć, wszystek «sok», aby stał się pożywką dla medytacji i kontemplacji i niczym limfa przenikał konkretne życie. Aby praktykować lectio divina, umysł i serce muszą być oświecone przez Ducha Świętego, czyli przez samego Inspiratora Pisma, a zatem muszą być nastawione na «nabożne słuchanie»”.

Benedykt XVI uczestniczy w cyklu nauk adwentowych, które prowadzi kaznodzieja Domu Papieskiego, ojciec Raniero Cantalamessa. Kapucyn swoje pierwsze kazanie wygłosił w kaplicy Redemptoris Mater w Pałacu Apostolskim, w obecności Ojca Świętego i jego współpracowników. Mówił o relacjach pomiędzy wiarą a nauką.

Kaznodzieja Domu Papieskiego zauważył, że kiedy niewierzący naukowiec stwierdza, iż „Boga nie ma” to osądza świat, którego nie zna, stosuje znane sobie prawa do przedmiotu, którego nie jest w stanie objąć.

„Aby widzieć Boga trzeba otworzyć inne narządy wzroku, trzeba narazić się na niebezpieczeństwo nocy” – zaznaczył kapucyn. Jednocześnie przestrzegł przed łączeniem odrzucenia scjentyzmu z odrzuceniem nauki, czy też podejrzliwości względem niej. Postawa taka była by niedźwiedzią przysługą dla wiary – zaznaczył o. Cantalamessa.

Jednocześnie przypomniał przykład otwartego i konstruktywnego podejścia do nauki, jaki dał niedawno wyniesiony na ołtarze – bł. John Henry Newman. Wskazał, że konkretnym przykładem nowego i pozytywnego nastawienia Kościoła katolickiego do nauki jest też działalność Papieskiej Akademii Nauk, gdzie naukowcy o różnych światopoglądach, wierzący i niewierzący spotykają się, aby przedstawić i swobodnie przedyskutować swoje idee dotyczące problemów stanowiących przedmiot wspólnego zainteresowania w dziedzinie nauki i wiary.

Zdaniem Kaznodziei Domu Papieskiego należy też zachować ostrożność, ponieważ wśród naukowców niewierzących, zwłaszcza wśród biologów i kosmologów, dostrzec można pewne współzawodnictwo, kto posunie się dalej w stwierdzeniu całkowitej marginalizacji i braku znaczenia człowieka we wszechświecie i oceanie życia. „Taka wizja człowieka ma także reperkusje praktyczne, w kulturze i mentalności. Trzeba w takim przypadku mówić moim zdaniem o ateistycznym antyhumanizmie, a nawet nieludzkości” – stwierdził o. Raniero Cantalamessa.