Papież prowadzi Kościół, używając pastorału wykonanego na zakończenie Vaticanum II

Papież Franciszek prowadzi Kościół, używając pastorału pochodzącego z zakończenia Soboru Watykańskiego II. Jego autorem jest włoski rzeźbiarz „Lello” Scorzelli, który wykonał go na uroczyste obchody uroczystości Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny 8 grudnia 1965, gdy zamykano Vaticanum II. Pastorał ten jest do dziś najczęściej używany przez kolejnych papieży.

W dniu zakończenia ostatniego, jak dotychczas soboru powszechnego Paweł VI pokazał nową laskę pasterską, która zastąpiła krzyż krucyfiksem, a więc z wizerunkiem Chrystusa ukrzyżowanego i bez trzech poprzeczek, symbolizujących urząd papieski. Odtąd on sam i jego następcy używali i używają, z większym lub mniejszym przywiązaniem, tego nowego wzorca. Pastorał ten zaprojektował i wykonał neapolitański rzeźbiarz Raffaele Scorzelli, zwany „Lello”, przyjaciel papieża Montiniego. Cechą charakterystyczną jego projektu jest zakrzywiona pozioma poprzeczka krzyża, przypominająca strzałę skierowaną ku niebu.

Uroczystość zakończenia Soboru rozpoczęła się pontyfikalną Mszą świętą, której na Placu św. Piotra przewodniczył papież. Do świątyni wniesiono go jeszcze tradycyjnie na „sedia gestatoria”, trzymającego nowy pastorał w lewej ręce. Na zakończenie liturgii odczytano różne orędzia soborowe do różnych środowisk i grup: ojców soborowych, do rządzących, intelektualistów i naukowców, artystów, kobiet, młodzieży, ludzi pracy, ubogich i chorych. I wreszcie cała ceremonia zakończyła się odczytaniem papieskiego brewe „In Spiritu Sancto”, zamykającego oficjalnie Watykański Sobór Powszechny II. pozostało jeszcze kilka szczegółów, np. podczas obchodów Bożego Narodzenia Ewangeliarz kładzie się po tej samej stronie pulpitu, po której spoczywała Biblia w czasie obrad soborowych. No i nowy pastorał.

Zrodzona w wyniku dyskusji w czasie Vaticanum II (ale nie wprowadzona jeszcze przez Sobór) odnowa liturgiczna nadała większy ciężar i znaczenie w czasie celebracji pastorałowi papieskiemu, upodobniając jego użycie do pastorału biskupiego w jego diecezji. Pawłowi VI, który był bardzo uczulony na dialog ze współczesną sztuką, przedstawiono kilka projektów jego przyszłej laski pasterskiej, ale ostatecznie wybrał on model opracowany przez Scorzellego. Jest to, nawiasem mówiąc, jedyny pastorał, jakiego używał w swym krótkim pontyfikacie Jan Paweł I.

Projektodawca nowego sprzętu liturgicznego jest także autorem pomnika Pawła VI, znajdującego się w katedrze w Brescii – rodzinnym mieście tego papieża.

Zdjęcia i rysunki, przedstawiające św. Jana Pawła II, ukazują go najczęściej właśnie z tym nowym pastorałem tak, iż dla wielu stał się on niemal znakiem rozpoznawczym tego pontyfikatu. Papież Polak używał przeważnie właśnie tego pastorału, chociaż przy niektórych okazjach posługiwał się także innymi modelami. Znamienne, że tenże Scorzelli zaprojektował mu jeden wzorzec szczególny, z którym Ojciec święty pokazywał się przy niektórych okazjach. W zakrystii papieskiej, jak pokazała to wystawa urządzona w Muzeach Watykańskich i co potwierdza katalog do niej, opracowany przez Marzię Cataldi Gallo, zachował się ornat zaprojektowany na miarę i ozdobiony dla Jana Pawła II, na którym obraz krucyfiksu jest dopełniony przez Maryję u stóp krzyża. Delikatny stan tkaniny sprawił, że papież założył tę szatę liturgiczną tylko raz – 28 czerwca 1987 w czasie Mszy z okazji 600. rocznicy chrztu Litwy.

Benedykt XVI korzystał z pastorału Scorzellego prawie 3 lata – do czasu, gdy nowy ceremoniarz papieski prał. Guido Marini odzyskał na uroczystości Wielkiego Tygodnia 2008 pierwotny pastorał bł. Pusa IX o kształcie bardziej tradycyjnym: z krzyżem bez wizerunku Chrystusa; używał go do chwili zastąpienia go lżejszym pod koniec 2009 roku.

Papież Franciszek posłużył się po raz pierwszy pastorałem „soborowym” 7 kwietnia 2013, gdy obejmował bazylikę św. Jana na Lateranie jako swoją katedrę biskupa Rzymu (nie całego Kościoła). I do dzisiaj najczęściej go używa i nadal ceremoniarzem jest wspomniany prał. G. Marini, zwolennik nowych propozycji. To częste posługiwanie się ciągle tym samym pastorałem doprowadziło do tego, że ​​podczas Mszy świętej w Sarajewie (Bośnia i Hercegowina) w czerwcu 2015 odpadł jeden jego kawałek tak, iż trzeba było podkleić go sporą ilością szarej taśmy.

Według drobiazgowej strony internetowej „Liturgia Papal” dotychczas Franciszek korzystał z 29 różnych pastorałów, przy czym wielu z nich używał podczas liturgii sprawowanych w czasie jego podróży; ale model Scorzellego był w użyciu w 230 uroczystościach, po raz ostatni, jak dotychczas, 29 listopada na Mszy z nowymi kardynałami. Również podczas pobytu w Polsce w lipcu 2016 Ojciec Święty posługiwał się tylko tym pastorałem w czasie Mszy w Częstochowie (28 lipca) i w Krakowie (30 i 31 lipca 2016).

Vaticanum II jest stale obecne.