Papież przestrzega przed zaniedbywaniem nauk historycznych

Przed zaniedbywaniem historii i niebezpieczeństwami płynącymi dla człowieka z materialistycznego sposobu myślenia przestrzegł katolików Benedykt XVI. Przyjął on na audiencji 7 marca w Watykanie członków Papieskiego Komitetu Nauk Historycznych.

W przemówieniu do nich zaznaczył, że niedocenianie tych dziedzin wiedzy skutkuje społeczną bezbronnością w obliczu manipulacji ideologicznych.
Wcześniej, witając swych gości, przypomniał słowa Leona XIII, wypowiedziane do historyków w czasach, gdy historiografia była – zgodnie z duchem swoich czasów – wrogo nastawiona do Kościoła. Papież ten powiedział wówczas: „Nie boimy się ujawniania dokumentów” i umożliwił uczonym dostęp do badań w archiwach Stolicy Apostolskiej. Jednocześnie to właśnie on powołał Komisję Kardynałów ds. studiów historycznych, którą można uważać za poprzedniczkę obecnego Papieskiego Komitetu Nauk Historycznych. Leon XIII był świadom tego, że poznanie i opis prawdziwych dziejów Kościoła mogą być tylko korzystne dla niego – podkreślił Benedykt XVI.

Od tamtego czasu nastąpiły głębokie zmiany w wielu dziedzinach, w tym również w kontekście kulturalnym i dziś nie chodzi tylko o stawianie czoła historiografii wrogiej chrześcijaństwu i Kościołowi. Dzisiaj sama historiografia przeżywa poważny kryzys, musząc walczyć o własne przeżycie w społeczeństwie naznaczonym pozytywizmem i materializmem – mówił dalej Ojciec Święty. Prowadzi to do pomijania ważnych dziedzin historii, a nawet całych epok. Społeczeństwa, które tracą pamięć, tracą też własną tożsamość. Taka historyczna niepamięć zagraża integralności ludzkiej natury we wszystkich jej wymiarach – stwierdził Papież.

Kościołowi zależy na kulturze historycznej i rozwoju nauk historycznych – podkreślił gospodarz spotkania. Dodał, że analiza historyczna, nawet jeśli nie dotyczy dziejów ściśle kościelnych, przyczynia się do opisania tej przestrzeni, w której Kościół w ciągu wieków realizował swą misję. Życie i działanie kościelne zawsze było zdeterminowane kontekstem historycznym – powiedział Papież do historyków, zaznaczając, że choć Kościół nie jest z tego świata, to dla niego i w nim żyje.

Papieski Komitet Nauk Historycznych jest dziełem Piusa XII, który powołał go do życia 7 kwietnia 1954 w celu reprezentowania Stolicy Apostolskiej w Międzynarodowym Komitecie Nauk Historycznych, którego była ona członkiem. Wcześniej, 18 sierpnia 1883 Leon XIII utworzył Komisję Kardynałów ds. Studiów Historycznych, która miała współpracować z uczonymi przy prawidłowym korzystaniu przez nich z archiwów watykańskich. Pierwszym przewodniczącym tego gremium był w latach 1954-62 Pio Paschini, po którym stanowisko to piastowało jeszcze trzech innych naukowców – od 1998 jest nim Niemiec ks. prof. Walter Brandmüller. Sekretarzem Komitetu jest od 2002 włoski salezjanin ks. Cosimo Semeraro.

Członkowie tej instytucji – duchowni i świeccy, mężczyźni i kobiety – uczestniczą w międzynarodowych konferencjach i spotkaniach historyków, przede wszystkim kościelnych. Także sam Komitet organizuje sympozja międzynarodowe.

Organizowane są także konferencje dwustronne wspólnie z placówkami naukowymi innych krajów, np. w 1998 w Moskwie z udziałem Rosyjskiej Akademii Nauk, w 2001 w Wiedniu i w 2003 w Sankt-Petersburgu.