Papież zatwierdził nowego syromalabarskiego arcybiskupa większego

Ojciec Święty Franciszek potwierdził 9 stycznia dotychczasowego biskupa Szamszabadu w Indiach – Raphaela Thattila na stanowisku nowego arcybiskupa większego Ernakulamu-Angamaly katolickiego Kościoła syromalabarskiego. Wyboru jego nowego zwierzchnika dokonał w tym samym dniu Synod Biskupów tego Kościoła, który zebrał się na Górze św. Tomasza w Kakkandzie-Koczinie.

Jednocześnie emerytowany biskup diecezji św. Tomasza Apostoła w Melbourne – Bosco Puthur, który tymczasowo stał na czele arcybiskupstwa jako jego administrator apostolski „ad nutum Sanctae Sedis”, będzie nadal sprawował ten urząd, „donec aliter provideatur” (do chwili podjęcia innego postanowienia).

Mar Raphael Thattil urodzil się 21 kwietnia 1956 w Triśurze (Trichur) w południowoindyjskim stanie Kerala. Po ukończeniu seminarium duchownego w mieście Vadavathoor uzyskał doktorat ze wschodniego prawa kanonicznego w Papieskim Instytucie Wschodnim w Rzymie. Święcenia kapłańskie przyjął 21 grudnia 1980, po czym pełnił różne funkcje w swoim Kościele, był m.in. prefektem w niższym seminarium duchownym (1982) i jego wicerektorem (1991), wicekanclerzem kurii archieparchialnej (archidiecezjalnej w Triśurze (1988), dyrektorem Diecezjalnego Ośrodka Biblijno-Katechetyczno-Liturgicznego (1992-95), kanclerzem i sędzią eparchialnym (1995-2000), pierwszym rektorem seminarium Mary Matha (1998-2007) i wreszcie protosyngielem (kanclerzem) archieparchii Triśur (2007-10).

Synod Biskupi Kościoła syromalabarskiego wybrał go 18 stycznia 2010 na biskupa pomocniczego tej jednostki kościelnej, a sakrę nominat otrzymał 10 kwietnia tegoż roku. Następnie 23 grudnia 2013 Franciszek mianował go wizytatorem apostolskim dla syromalabarczyków mieszkających w Indiach poza swoim właściwym terytorium, tzn. poza Keralą. 10 października 2017 został pierwszym biskupem utworzonej w tym samym dniu eparchii Szamszabad, obejmującej całe Indie, poza wspomnianym stanem. 9 stycznia br. Synod powołał go na arcybiskupa większego Ernakulamu-Angamaly i jeszcze w tym samym dniu decyzję tę – zgodnie z wymogami Kodeksu Prawa Kościołów Wschodnich – zatwierdził papieża.

Nowy zwierzchnik katolickiego Kościoła syromalabarskiego, oprócz swej ojczystego języka malajalam posługuje się płynnie angielskim oraz zna włoski i niemiecki.

Franciszek skierował list do abp. Thattila, zapewniając go, że chętnie udziela mu swego potwierdzenia oraz wyraził „braterskie najlepsze życzenia w Jezusie Chrystusie, naszym Panu i Bogu”. Podkreślił, że modli się o to, „abyś za przykładem Twoich czcigodnych poprzedników starał się ofiarować wielkoduszną i owocną posługę duszpasterską owczarni powierzonej Twojej opiece”. Papież zachęcił go szczególnie do „pamiętania o ubogich i tych najbardziej potrzebujących”, życząc mu, aby „Duch Święty przyczyniał się do jedności, wierności i misji Kościoła syromalabarskiego, aby mógł on wzrastać i rozkwitać pod Twoim ojcowskim przewodnictwem”. Jednocześnie Ojciec Święty pozdrowił serdecznie członków Synodu Biskupów, duchowieństwo, osoby zakonne, seminarzystów oraz wszystkich wiernych Kościoła syromalabarskiego, „przywołując na nich wstawiennictwa Najświętszej Matki Bożej, świętego patriarchy Józefa i apostoła św. Tomasza”, udzielając im błogosławieństwa apostolskiego i zapewniając o swej duchowej bliskości z nimi.

Kościół syromalabarski jest jednym z dwóch starożytnych Kościołów wschodnich (drugim jest Kościół syromalankarski), obecnych w południowych Indiach (głównie w dzisiejszym stanie Kerala). Jego początki sięgają już I wieku po Chrystusie i wiążą się z działalnością św. Tomasza Apostoła („Niewiernego”), który – jak głosi prastara tradycji – po Zmartwychwstaniu Pana Jezusa i rozproszeniu się Jego uczniów po świecie miał trafić na południe dzisiejszych Indii. Stąd tamtejszych wyznawców Chrystusa nazywa się często „chrześcijanami św. Tomasza”. Należy on do chaldejskiej tradycji liturgicznej (jednej z pięciu, istniejących w Kościele katolickim, nie licząc łacińskiej).

W ciągu wieków przeżywali oni różne koleje losu, m.in. część z nich pod koniec XVI wieku, pod wpływem misjonarzy portugalskich, którzy wtedy zaczęli tam docierać, uznała zwierzchność papieża. Unia ta była kilkakrotnie zrywana i odnawiana, ale od 1662 trwa bez przerwy do dzisiaj, a od 1896 istnieją własne struktury katolickiego Kościoła syromalabarskiego, który od 16 grudnia 1992 ma rangę arcybiskupstwa większego Ernakulam-Angamaly. Od 24 maja 2011 do 7 grudnia 2023 na jego czele stał abp George Alencherry, którego 18 lutego 2012 Benedykt XVI mianował kardynałem.

Kościół dzieli się na 5 metropolii, w których skład wchodzi 35 archieparchii (archidiecezji) i eparchii (diecezji), w tym 21 w Kerali, 10 w innych stanach Indii (poza Keralą) oraz 4 eparchie poza Indiami: w Australii, Kanadzie, Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii. Episkopat syromalabarski składa się z 67 członków, z których 20 jest już emerytowanych. Liczbę wiernych ocenia się na ok. 3,8 mln w Indiach i w diasporze.

Od końca XX wieku w Kościele tym trwają gwałtowne spory między częścią wiernych i duchownych wokół sprawowania Eucharystii, które bardzo się zaostrzyły w sierpniu 2021, gdy miejscowi biskupi uzgodnili jednolity sposób sprawowania Santa Qurbana, czyli Mszy w miejscowej tradycji. Głównym przedmiotem rozbieżności jest postawa kapłana w czasie liturgii: czy ma on stać twarzą do wiernych czy zwrócony w stronę ołtarza i tyłem do nich. W przeszłości istniały pod tym względem dowolności w różnych diecezjach, co wywoływało nieraz nawet kłótnie między duchownymi i wiernymi, gdy liturgię odprawiano w innej diecezji.

Po kilkuletnich gorących dyskusjach biskupi syromalabarscy uzgodnili rozwiązanie kompromisowe, polegające na tym, że kapłan w pierwszej części celebry i w czasie Liturgii Słowa będzie stał zwrócony twarzą do ludzi, po czym na konsekrację i modlitwy eucharystyczne odwróci się w stronę ołtarza, a następnie na zakończenie, po komunii, znów będzie zwrócony ku wiernym. Przepisy te, wypracowane po kilkuletnich intensywnych, nierzadko ostrych, dyskusjach, oficjalnie weszły w życie w I Niedzielę Adwentu 2021.

Okazało się jednak, że osiągnięty kompromis nie zadowolił wielu wiernych, przede wszystkim w prymasowskiej archidiecezji Ernakulam-Angamaly. Duża część duchowieństwa, wspierana przez świeckich, odrzuciła to rozwiązanie i do dzisiaj odprawiają liturgię po staremu, czyli przodem do wiernych. Spory trwają do dzisiaj, mimo wielu prób rozwiązania ich, podejmowanych m.in. przez Stolicę Apostolską.