Patriarcha Aleksy II zapowiedział zwołanie Soboru Biskupiego

W dniach 24-29 czerwca w świątyni Chrystusa Zbawiciela w Moskwie odbędzie się Sobór Biskupi Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego (RKP). Zapowiedział to 15 kwietnia na posiedzeniu Świętego Synodu RKP zwierzchnik Kościoła patriarcha moskiewski i Wszechrusi Aleksy II.

Poprzednie tego rodzaju zebranie całego episkopatu RKP odbyło się w 2004 r.
Informując o przyszłym zgromadzeniu, służba prasowa Patriarchatu Moskiewskiego podała, że głównym jego tematem będzie jedność Kościoła. Zostaną również omówione zagadnienia jego życia wewnętrznego i jego misji w świecie zewnętrznym. Ponadto przewiduje się powołanie na nim do życia Sądu Kościelnego. W najbliższym czasie media zostaną powiadomione o trybie prac Soboru.

Zgodnie ze statutem RKP Sobór Biskupi (Archijerejski) zwołują wspólnie patriarcha i Święty Synod nie rzadziej niż raz na cztery lata. Jest to najwyższy organ hierarchicznego zarządzania Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego i biorą w nim udział wszyscy jego biskupi, zarówno diecezjalni (ordynariusze), jak i pomocniczy, którzy kierują instytucjami synodalnymi i akademiami duchownymi lub mający jurysdykcję kanoniczną nad podległymi sobie parafiami.

Do kompetencji Soboru Biskupiego należą m.in. strzeżenie dogmatycznej i kanonicznej jedności RKP, rozwiązywanie zasadniczych zagadnień teologicznych, kanonicznych, liturgicznych i duszpasterskich, dotyczących zarówno wewnętrznej, jak i zewnętrznej działalności Kościoła, kanonizacja nowych świętych oraz zatwierdzanie trybu nabożeństw, jak również szereg innych spraw.

Sobór zatwierdza uchwały synodalne wydane w okresie międzysoborowym. Po obradach w 2004 jedną z najważniejszych decyzji Świętego Synodu było podpisanie Aktu o kanonicznym zjednoczeniu z Rosyjskim Kościołem Prawosławnym za Granicą w maju 2007. Ponadto Sobór Biskupi zatwierdzi postanowienia Synodu o kanonizacji nowych świętych.

Zgodnie z wielowiekową tradycją prawosławia rosyjskiego (a także niektórych innych miejscowych Kościołów prawosławnych), najwyższym organem władzy w tamtejszym Kościele był Sobór Lokalny (Pomiestnyj), w którym brali udział nie tylko wszyscy biskupi, ale także przedstawiciele niższego duchowieństwa białego (żonatego) i czarnego (zakonnego) oraz delegaci świeccy. Tylko takie forum ma np. prawo wybrać nowego zwierzchnika Kościoła. W myśl obowiązującego jeszcze kilka lat temu statutu, taki Sobór winien się zbierać przynajmniej raz na pięć lat. Po raz ostatni tego rodzaju zgromadzenie odbyło się w czerwcu 1990, gdy wybierano obecnego patriarchę Aleksego II.

Wielu duchownych i świeckich oraz obserwatorów życia religijnego w Rosji spodziewało się, że Sobór Lokalny zostanie zwołany w Roku Wielkiego Jubileuszu 2000; tymczasem zamiast tego w Moskwie odbył się jedynie Sobór Biskupi, a więc taki, jak zapowiadany obecnie i to właśnie na nim wniesiono szereg istotnych poprawek do statutu RKP. Między innymi de facto zlikwidowano Sobór Lokalny, gdyż postanowiono zwoływać go wyłącznie w celu wyboru nowego głowy Kościoła. Zmieniono przy tym zasady owego wyboru, przenosząc większość uprawnień z ogółu delegatów na stosunkowo niewielkie grono najwyższych hierarchów.