Patriarchat Serbski wywołał kolejny kryzys polityczny

Rząd Czarnogóry na swym posiedzeniu 8 lipca uchwalił tzw. Porozumienie podstawowe między państwem a Serbskim Kościołem Prawosławnym (SKP). Za przyjęciem go głosowało 13 spośród 18 ministrów obecnych na posiedzeniu.

Przeciwko byli m.in. szefowie kluczowych resortów, reprezentujący sektor obywatelski oraz partie proeuropejskie i mniejszości narodowych, niektórzy zaś albo byli w tym czasie nieobecni w sali, albo opuścili ją przed głosowaniem. Według doniesień medialnych stanowisko zajęte przez SKP może doprowadzić do kolejnego kryzysu politycznego w Czarnogórze, której obecny rząd nie przepracował jeszcze nawet stu dni.

Przeciw projektowi Porozumienia byli ministrowie: obrony – Raško Konjević, spraw zagranicznych – Ranko Krivokapić, inwest5ycji kapitałowych – Ervin Ibrahimović, pracy i ubezpieczeń społecznych – Admir Adrović i minister bez teki Adijan Vuksanović. Dwie szefowe resortów: spraw europejskich – Jovana Marović i kultury – Maša Vlaović nie przybyły na obrady rządu a minister zarządzania państwowego Maraš Dukaj opuścił posiedzenie przed głosowaniem.

Kilka dni wcześniej w stolicy kraju – Podgoricy odbyły się manifestacje miejscowych ruchów patriotycznych przeciw uchwaleniu umowy z SKP, co jednak nie wpłynęło na stanowisko tych ministrów, którzy poparli projekt.

Dzień wcześniej uchwalił go Patriarchat Serbski w czasie spotkania premiera Czarnogóry Dritana Abazovicia z patriarchą serbskim Porfiriuszem 7 bm. w Belgradzie.

Serbska metropolia czarnogórsko-nadmorska oświadczyła, że decyzję rządu w Podgoricy uważa za zamiar uregulowania stosunków między Kościołem a państwem i rozwiązania sprawy „dotychczasowej dyskryminacji i nierówności” SKP. Podkreślono, że „władza wykonawcza Czarnogóry w ciągu ostatniego półtora roku, w odróżnieniu od poprzedniego okresu, nie popiera i nie zachęca do polityki negatywnej i wrogiej wobec Kościoła serbskiego”.

Tymczasem partie patriotyczne i proeuropejskie wyraziły swą niezgodę na uchwalenie projektu dokumentu i ogłosiły, że wstrzymują swe poparcie dla obecnego rządu. Partia Socjaldemokratyczna (SDP), wchodząca w skład koalicji rządowej i mająca w niej ministrów obrony i spraw zagranicznych, zarzuciła partii rządzącej URA, kierowanej przez premiera D. Abazovicia, że przekształciła się „z dawnej nadziei ekologiczno-europejskiej w podmiot, którego priorytetem jest nie europejska droga Czarnogóry, lecz gorące tematy i porządek dzienny innego kraju” (to znaczy Serbii).

„Uparte skupianie się na sprawach zewnętrznych wspólnot religijnych oraz próba narzucenia niekonstytucyjnego i bezprawnego tekstu tzw. Porozumienia podstawowego jest przejawem najwyższej nieodpowiedzialności politycznej” a także postępowania antypaństwowego i antyeuropejskiego – stwierdzili socjaldemokraci. Według nich jest to dalszy ciąg polityki poprzedniego rządu (proserbskiego i prorosyjskiego), który „zamiast członkostwa w Unii Europejskiej miał na celu klerykalizację społeczeństwa i pogłębienie podziałów etnicznych”.

Demokratyczna Partia Socjalistów (DPS) prezydenta Milo Đukanovicia ogłosiła, iż obecny gabinet stracił jej poparcie z powodu odejścia od linii proeuropejskiej. Zdaniem DPS porozumienie z SKP, uchwalone bez szerokiej dyskusji w kołach eksperckich i w społeczeństwie, wyrządza „niesłychane szkody państwowym interesom Czarnogóry„, przede wszystkim zaś „europejskiej perspektywie kraju”. Prezydium partii zapowiedziało również, że w najbliższym czasie jej frakcja podejmie kroki prawne w parlamencie, związane z jej odmową dalszego wspierania rządu. Może to oznaczać wotum nieufności dla gabinetu, sprawującego władzę od kwietnia br.